Thuế TNCN liên tục tăng thu hơn một thập kỷ qua, chỉ duy nhất 1 năm giảm

Thuế thu nhập cá nhân liên tục tăng thu hơn một thập kỷ qua, chỉ duy nhất 1 năm giảm Sapo: Số liệu từ Bộ Tài chính cho thấy, giai đoạn 2011-2024, thu thuế thu nhập cá nhân liên tục năm sau cao hơn năm trước (trừ năm 2023). Đáng chú ý, số thu thuế năm 2024 cao gấp gần 5 lần năm 2011.

Kể từ khi ban hành năm 2007 đến nay, Luật Thuế thu nhập cá nhân đã được rà soát sửa đổi, bổ sung vào các năm 2012 và 2014.

Bộ Tài chính đánh giá, trong hơn 18 năm triển khai thực hiện, Luật Thuế thu nhập cá nhân đã góp phần quan trọng vào việc điều tiết thu nhập của các tầng lớp dân cư; khuyến khích minh bạch các nguồn thu nhập của cá nhân trong hoạt động sản xuất kinh doanh, làm giàu chính đáng.

Công tác quản lý, thu thuế thu nhập cá nhân có nhiều cải thiện, qua đó tạo điều kiện thuận lợi, nâng cao ý thức, trách nhiệm về việc thực hiện nghĩa vụ thuế của người dân.

Theo Bộ Tài chính, quy mô thu ngân sách nhà nước (NSNN) từ thuế thu nhập cá nhân ngày càng được mở rộng, góp phần quan trọng trong cơ cấu lại thu NSNN theo hướng bền vững.

Số liệu báo cáo từ Bộ Tài chính cho thấy, giai đoạn 2011-2024, thu thuế thu nhập cá nhân liên tục năm sau cao hơn năm trước (trừ năm 2023). Đáng chú ý, số thu thuế năm 2024 cao gấp gần 5 lần năm 2011.

Tỷ trọng số thu từ thuế thu nhập cá nhân trong tổng thu NSNN đã tăng từ mức 5,33% năm 2011 lên hơn 9% năm 2024. Thuế thu nhập cá nhân trở thành sắc thuế tạo ra nguồn thu cho NSNN đứng thứ ba trong hệ thống thuế, sau thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp.

Giai đoạn vừa qua, nguồn thu từ thuế thu nhập cá nhân cùng với các nguồn thu NSNN khác đã tạo thành quỹ NSNN quan trọng, đảm bảo cân đối nguồn lực cho việc thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Năm 2024, tổng thu NSNN lần đầu tiên vượt 2 triệu tỷ đồng. Trong đó, thuế thu nhập cá nhân là 186.300 tỷ đồng, chiếm tỷ trọng 9,12% trong tổng thu NSNN. Con số này tăng mạnh so với năm 2023 khi chỉ thu hơn 147.000 tỷ đồng. Nếu so với năm 2011, số thu thuế thu nhập cá nhân chỉ đạt 38.469 tỷ đồng thì năm 2024 cao gấp gần 5 lần.

Tính chung giai đoạn 2011-2024, tỷ trọng số thu từ thuế thu nhập cá nhân trong tổng thu NSNN lần lượt là: 5,33%; 6,12%; 5,62%; 5,45%; 5,57%; 5,77%; 6,09%; 6,59%; 7,04%; 7,62%; 8,02%; 8,98%; 9,08% và 9,12%.

Bộ Tài chính đánh giá, sau một thời gian thực hiện, một số quy định của Luật Thuế thu nhập cá nhân hiện hành đã bộc lộ một số điểm bất cập, không còn phù hợp với tình hình kinh tế trong nước và quốc tế hiện nay. Đó là các vấn đề liên quan đến thu nhập chịu thuế, thu nhập miễn thuế, cơ sở tính thuế và phương pháp xác định số thuế phải nộp; biểu thuế lũy tiến.

Mức điều tiết thu nhập của một số loại thu nhập cũng cần phải có những sự điều chỉnh cho phù hợp với xu hướng thuế quốc tế và trong mối tương quan với các nguồn thu nhập khác nhau của cá nhân.

Qua rà soát, dự án luật dự kiến sửa đổi, bổ sung 30 điều trên tổng số 35 điều của Luật Thuế thu nhập cá nhân hiện hành.

Đáng chú ý, về mức giảm trừ gia cảnh, từ ngày 1/1/2020 đến nay, mức giảm trừ gia cảnh đối với người nộp thuế là 11 triệu đồng/tháng (132 triệu đồng/năm) và mức giảm trừ đối với mỗi người phụ thuộc là 4,4 triệu đồng/tháng nhận được nhiều ý kiến đề xuất cần nhanh chóng điều chỉnh.

Theo đó, Bộ Tài chính đã đề xuất hai phương án điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh. Trong đó, phương án cao nhất điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh cho bản thân người nộp thuế lên 15,5 triệu đồng/tháng (186 triệu đồng/năm) và mức giảm trừ cho mỗi người phụ thuộc lên 6,2 triệu đồng/tháng.

Phương án này đã được Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết nghị tại Nghị quyết số 110/2025 về điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh của thuế thu nhập cá nhân. Nghị quyết này có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2026 và áp dụng từ kỳ tính thuế năm 2026.

Theo tính toán của Bộ Tài chính, với phương án điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh trên sẽ giảm thu ngân sách nhà nước là 21.000 tỷ đồng. Tuy nhiên, số giảm thu có thể được bù đắp một phần từ số tăng thu của các sắc thuế tiêu dùng khác do thu nhập khả dụng của người nộp thuế tăng.