Kinh doanh hoá chất bị trở thành đồng phạm pha chế hàng giả (Kỳ 1): Tai hoạ từ trên trời rơi xuống

Doanh nghiệp mở cửa hàng kinh doanh hoá chất hợp pháp, người mua hoá chất tự ý sử dùng làm hàng giả nhưng chủ doanh nghiệp lại bị bắt vì cơ quan chức năng cáo buộc là “giúp sức”.

Trụ sở Công ty Phạm Sơn tại phường Thới An Đông, quận Bình Thuỷ, TP Cần Thơ

Năm 2010, chị Nguyễn Thị Thu Hoà (SN 1981, ngụ tại phường An Khánh, quận Ninh Kiều, TP Cần Thơ) cùng chồng thành lập Công ty TNHH MTV Phạm Sơn (Công ty Phạm Sơn) do ông Phạm Thu Ngàn là đại diện pháp luật. Công ty hoạt động mua bán hoá chất theo danh mục được phép được Bộ Công thương cấp giấy phép đủ điều kiện kinh doanh hoá chất.

Cửa hàng và kho đặt của công ty đặt tại địa chỉ số 10 đường số 4, khu vực 4, phường An Khánh, quận Ninh Kiều, TP Cần Thơ. Trong số các mặt hàng hoá chất kinh doanh, có dung môi dùng trong công nghiệp để pha sơn nước, sản xuất mực in, tẩy rửa công nghiệp, chất đốt lò hơi công nghiệp…

Trong thời gian hơn 10 năm kinh doanh, Công ty Phạm Sơn đã ký hợp đồng và bán chất dung môi cho hàng ngàn khách, điều này cũng dễ hiểu khi công ty Phạm Sơn có kho chứa khá lớn nên nhiều khách hàng là các doanh nghiệp khác mua dung môi về bán lại. Công ty Phạm Sơn cũng như nhiều cửa hàng hoá chất khác, bán đi các hoá chất và hoá chất đó được sử dụng ra sao thì thuộc về người mua, không ai có thể kiểm soát và pháp luật không hề điều chỉnh đơn vị bán sản phẩm phải kiểm soát phía bên sử dụng và việc bên mua phải tự chịu trách nhiệm về việc sử dụng hóa chất đã được thể hiện rõ trong các hợp đồng mà Công ty Phạm Sơn ký kết với khách hàng.

Ngày 24/01/2019, cơ quan chức năng bắt quả tang Cửa hàng xăng dầu Lam Duyên (Thôn 7, xã Đắk N’Rung, huyện Đắk Song, tỉnh Đắk Nông) đổ 3.000 lít dung môi vào bồn chứa xăng A95 chính hãng tại cây xăng để pha loãng xăng nhằm tăng khối lượng xăng. Chủ cây xăng là ông Nguyễn Văn Lam khai mua dung môi của Doanh nghiệp tư nhân (DNTN) xăng dầu Thu Trang do ông Nguyễn Văn Sơn cùng người làm công là Tiến giao và hướng dẫn pha xăng. DNTN xăng dầu Thu Trang do vợ ông Nguyễn Văn Sơn là bà Mạc Thu Trang đứng tên đăng ký chủ doanh nghiệp. DNTN xăng dầu Thu Trang mua dung môi của DNTN Thương mại Tâm Đức Đắk Nông do ông Nguyễn Văn Hướng làm chủ doanh nghiệp và DNTN Thương mại Tâm Đức Đắk Nông mua dung môi do Công ty Phạm Sơn bán.

Chính vì vậy mà chị Nguyễn Thị Thu Hoà vướng vào lao lý vì bị cáo buộc nguồn cung giúp sức. Chị Hoà kể lại: “Lúc đó, tôi cũng không rõ tại sao mình bị bắt giữ, bị cáo buộc liên quan đến làm xăng giả. Khi bị bắt, cả gia đình nội ngoại họ hàng nháo nhào. Ba đứa con tôi còn nhỏ, cháu nhỏ mới 22 tháng tuổi. Vướng vào tù tội, doanh nghiệp sụp đổ ngay. Từ một doanh nghiệp đang uy tín trong ngành kinh doanh hoá chất bỗng chốc hoá thành con số không. Tai vạ như từ trên trời rơi xuống”.

Chị Nguyễn Thị Thu Hoà trước Kho chứa hoá chất của Công ty Phạm Sơn

Có rất nhiều vụ sản xuất kinh doanh hàng giả được cơ quan chức năng đưa ra trước pháp luật. Hàng giả pha chế hầu hết được làm từ các loại hoá chất được phép kinh doanh trên thị trường. Như vậy việc truy nguyên ra nguồn gốc xuất xứ của hoá chất hợp pháp là điều mà làm cho hàng ngàn cửa hàng hoá chất bị lơ lửng vướng tội giúp sức làm hàng giả.

Trao đổi với phóng viên, Luật sư Trần Đình Dũng (Đoàn Luật sư TPHCM) cho rằng, những doanh nghiệp bán hoá chất theo danh mục đã được cấp phép, họ không bị bất kỳ điều luật nào ràng buộc, họ không có trách nhiệm phải biết khách hàng mua về sử dụng làm gì. Cho nên quy trách nhiệm cho họ khi bên mua sử dụng vào mục đích xấu là không đúng.

Trong khoảng thời gian từ 2017 đến giữa năm 2019, Công ty Phạm Sơn đã bán hoá chất cho 291 doanh nghiệp và cá nhân. Khách hàng của Công ty Phạm Sơn phần lớn là các doanh nghiệp. Trong đó, Công ty Phạm Sơn đã bán cho DNTN Thương mại Tâm Đức Đắk Nông 940.000 lít dung môi, DNTN Hoàng Minh Việt 20.021.500 lít dung môi, ông Nguyễn Ngọc Quan hơn 1.300.000 lít dung môi. Những người mua dung môi của Công ty Phạm Sơn bán sang cho các doanh nghiệp khác để pha chế vào xăng thật nhằm hạ giá thành (một hình thức xăng giả).

Khi mở rộng điều tra nguồn gốc hoá chất là dung môi thì số dung môi có nguồn từ Công ty Phạm Sơn là hàng hoá hợp pháp. Nhưng cơ quan điều tra tại tỉnh Đắk Nông vẫn cho rằng liên quan đến việc làm xăng giả và khởi tố hành vi bán dung môi của chị Nguyễn Thị Thu Hoà.

Luật sư Trần Đình Dũng (Đoàn Luật sư TPHCM), cho rằng, nếu khởi tố những người bán hàng hợp pháp, khác nào đẩy hàng ngàn cửa hàng hoá chất bị lơ lửng vướng tội giúp sức đồng phạm. Đồng phạm là một khái niệm pháp lý được quy định rõ tại Điều 17 Bộ luật Hình sự hiện hành. Theo đó, người đồng phạm phải là người có sự câu kết chặt chẽ giữa những người cùng thực hiện tội phạm, có sự bàn bạc, liên hệ, ràng buộc với nhau. Không thể cáo buộc đồng phạm khi thiếu cơ chứng cứ vật chất cho việc bàn bạc về việc làm hàng giả.

Từ một người mở cửa hàng kinh doanh hoá chất, có giấy phép, làm ăn chân chính suốt nhiều năm, chị Hòa bỗng chốc trở thành tội phạm vì hành vi bán hoá chất cho doanh nghiệp khác.

Công lý & Xã hội sẽ tiếp tục thông tin.

Ngày 30/12/2021, TAND tỉnh Đắk Nông xử sơ thẩm vụ án “sản xuất, buôn bán hàng giả” đối với hành vi pha chế thêm các hoá chất vào xăng thật chính hãng để tạo ra xăng giả, liên quan đến Trịnh Sướng và 38 bị cáo khác. TAND tỉnh Đắk Nông tuyên phạt Trịnh Sướng 12 năm tù vì tội sản xuất buôn bán hàng giả, phạt 100 triệu đồng và đóng lại số tiền thu lợi bất chính từ bán xăng giả là 151 tỉ đồng. Các bị cáo khác đều bị tuyên phạt tù với mức án thấp hơn.

Nhiều bị cáo trong vụ án đã kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt và kháng cáo kêu oan.