Cuộc đua tam mã tại dự án nước thải Cầu Kè: Ai đang nắm lợi thế về giá và năng lực?

Tại dự án Nhà máy xử lý nước thải huyện Cầu Kè (tỉnh Vĩnh Long), việc mở thầu Gói thầu số 31: Lắp đặt thiết bị đang thu hút sự quan tâm lớn của dư luận khi xuất hiện sự chênh lệch đáng kể về giá dự thầu giữa các doanh nghiệp tham gia. Câu chuyện về hiệu quả kinh tế và năng lực thực sự của các nhà thầu trong bối cảnh Luật Đấu thầu mới đang được áp dụng là vấn đề cần được phân tích thấu đáo.

Diễn biến mở thầu: Cuộc cạnh tranh về giá đầy kịch tính

Theo Biên bản mở thầu được công bố lúc 09:05 ngày 10/11/2025 trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia, Gói thầu số 31: Lắp đặt thiết bị có giá gói thầu được phê duyệt là 9.226.305.000 đồng. Gói thầu này thuộc Dự án Nhà máy xử lý nước thải huyện Cầu Kè, do Ban quản lý dự án khu vực Cầu Kè làm chủ đầu tư. Trước đó, Kế hoạch lựa chọn nhà thầu đã được điều chỉnh tại Quyết định số 04/QĐ-BQL ngày 09/10/2025 do ông Nguyễn Văn Bảy - Giám đốc Ban ký phê duyệt.

Thông tin từ biên bản mở thầu (Mã TBMT: IB2500466343) ghi nhận sự tham gia của 3 nhà thầu với các mức giá dự thầu như sau:

Công ty TNHH Đại Phú Thịnh: Dự thầu với giá 9.134.004.000 đồng.

Công ty TNHH MTV Thương mại Dịch vụ và Xây dựng Công nghệ Môi trường Nước Xanh: Dự thầu với giá 7.192.230.804 đồng.

Công ty Cổ phần Giải pháp Môi trường ARES: Dự thầu với giá 6.845.918.310 đồng.

Dữ liệu trên cho thấy, nếu chỉ xét thuần túy về yếu tố giá, Công ty Cổ phần Giải pháp Môi trường ARES đang nắm giữ lợi thế rất lớn khi chào giá thấp hơn giá gói thầu khoảng 2,38 tỷ đồng, tương ứng tỷ lệ tiết kiệm ngân sách lên tới gần 25,8%.

Ở chiều ngược lại, Công ty TNHH Đại Phú Thịnh đưa ra mức giá rất sát với giá trần, chỉ thấp hơn khoảng 92 triệu đồng (tỷ lệ tiết kiệm chưa đầy 1%). Trong khi đó, Công ty TNHH MTV Thương mại, Dịch vụ và Xây dựng Công nghệ Môi trường Nước Xanh xếp ở vị trí thứ hai về giá, thấp hơn giá gói thầu khoảng 2 tỷ đồng (tỷ lệ tiết kiệm khoảng 22%).

Việc một nhà thầu chào giá thấp kỷ lục thường đặt ra hai giả thiết: Hoặc doanh nghiệp này có năng lực tối ưu hóa chi phí cực tốt, hoặc đây là dấu hiệu của việc bỏ giá thấp để trúng thầu bằng mọi giá. Để làm rõ hơn, cần nhìn vào "hồ sơ sức khỏe" của các doanh nghiệp này, đặc biệt là phong độ đấu thầu trong năm 2025.

Bức tranh năng lực đối lập năm 2025

Phân tích dữ liệu đấu thầu từ đầu năm 2025 đến nay cho thấy sự phân hóa rõ rệt về hiệu quả hoạt động giữa ba nhà thầu.

Đối với Công ty Cổ phần Giải pháp Môi trường ARES (có địa chỉ tại phường Thốt Nốt, Cần Thơ), năm 2025 dường như là một năm "bội thu". Theo dữ liệu được cập nhật đến tháng 11/2025, nhà thầu này đã tham gia 20 gói thầu, trong đó trúng tới 12 gói và chỉ trượt 7 gói. Tỷ lệ trúng thầu cao (60%) cho thấy sự ổn định trong năng lực cạnh tranh và uy tín của doanh nghiệp này tại khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, đặc biệt tại các địa bàn như An Giang, Vĩnh Long. Đáng chú ý, ARES từng trúng nhiều gói thầu liên quan đến cung cấp, lắp đặt thiết bị xử lý nước thải với các chủ đầu tư như Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng và Khu vực phát triển đô thị tỉnh An Giang hay Bệnh viện Sản Nhi An Giang.

Trái ngược với phong độ của ARES, Công ty TNHH Đại Phú Thịnh (có địa chỉ tại TP.HCM) lại đang trải qua một năm 2025 đầy thách thức. Dữ liệu cho thấy trong năm 2025, nhà thầu này tham gia 20 gói thầu nhưng chỉ trúng 6 gói, trong khi trượt tới 11 gói. Tỷ lệ trượt thầu cao (hơn 50%) tại các gói thầu xây lắp và cung cấp thiết bị ngành nước đặt ra dấu hỏi lớn về khả năng cạnh tranh thực tế của đơn vị này trong giai đoạn hiện tại, dù lịch sử ghi nhận doanh nghiệp đã từng trúng nhiều gói thầu lớn.

Tương tự, Công ty TNHH MTV Thương mại, Dịch vụ và Xây dựng Công nghệ Môi trường Nước Xanh (có địa chỉ tại TP HCM) cũng ghi nhận tình hình ảm đạm. Trong năm 2025, nhà thầu này tham gia tới 28 gói thầu nhưng số lượng trượt thầu lên đến 16 gói, chỉ trúng 9 gói. Việc trượt thầu liên tiếp tại các gói thầu do Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng chuyên ngành của Ngân hàng Nhà nước hay Ban QLDA đầu tư xây dựng huyện Tân Uyên... cho thấy những hạn chế nhất định trong hồ sơ dự thầu hoặc chiến lược giá của đơn vị này.

Vai trò của đơn vị tư vấn và trách nhiệm giải trình

Gói thầu số 31 hiện đang trong giai đoạn xét thầu. Theo Quyết định số 11/QĐ-BQL ngày 29/10/2025 phê duyệt E-HSMT, đơn vị tư vấn lập E-HSMT và đánh giá E-HSDT là Công ty TNHH MTV Xây dựng Công nghệ số TV. Đơn vị thẩm định E-HSMT và kết quả lựa chọn nhà thầu là Công ty Cổ phần Tư vấn đấu thầu 4.0.

Với mức giảm giá sâu của Công ty Cổ phần Giải pháp Môi trường ARES, trách nhiệm của Tổ chuyên gia và Bên mời thầu là cần xem xét kỹ lưỡng tính hợp lý của đơn giá, biện pháp thi công và chất lượng thiết bị được chào thầu. Liệu mức giá thấp có đảm bảo được các yêu cầu kỹ thuật khắt khe của một nhà máy xử lý nước thải hay không? Đồng thời, cần đánh giá khách quan năng lực của hai nhà thầu còn lại, tránh tình trạng loại bỏ nhà thầu giá thấp vì những lỗi không trọng yếu để lựa chọn nhà thầu có giá cao hơn gây thiệt hại ngân sách.

Góc nhìn chuyên gia: Cần đảm bảo tính cạnh tranh và hiệu quả

Trao đổi về vấn đề này, chuyên gia đấu thầu Đào Giang và Luật sư Nguyễn Quốc Vũ (Đoàn Luật sư TP.HCM) nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tuân thủ các quy định pháp luật hiện hành nhằm đảm bảo môi trường đấu thầu lành mạnh.

Theo các chuyên gia, Luật Đấu thầu số 22/2023/QH15 (được sửa đổi, bổ sung bởi Luật số 57/2024/QH15, Luật số 90/2025/QH15) cùng Nghị định 214/2025/NĐ-CP và Thông tư 79/2025/TT-BTC đã quy định rất rõ về 4 mục tiêu cốt lõi: Cạnh tranh, Công bằng, Minh bạch và Hiệu quả kinh tế.

"Việc một nhà thầu chào giá thấp là tín hiệu tốt cho ngân sách nhà nước, phản ánh tính cạnh tranh của thị trường. Tuy nhiên, Bên mời thầu cần thực hiện trách nhiệm giải trình, đánh giá năng lực, kinh nghiệm và kỹ thuật một cách công tâm. Không được phép đưa ra các tiêu chí hạn chế sự tham gia của nhà thầu hoặc đánh giá thiếu khách quan để định hướng kết quả. Mọi quyết định phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu đều phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về tính chính xác và hiệu quả đầu tư", chuyên gia Đào Giang nhận định.

Kết quả cuối cùng của Gói thầu số 31 sẽ là câu trả lời rõ nhất cho tính minh bạch và hiệu quả trong công tác đấu thầu tại Ban quản lý dự án khu vực Cầu Kè. Dư luận đang chờ đợi một quyết định lựa chọn nhà thầu thấu tình, đạt lý, lựa chọn được đơn vị thực sự có năng lực với chi phí hợp lý nhất cho ngân sách nhà nước.

Chúng tôi sẽ tiếp tục thông tin về kết quả lựa chọn nhà thầu của gói thầu này.