Xử lý nghiêm sai phạm trong khai thác khoáng sản

Vi phạm nhiều lần

Theo Sở TN&MT, đến nay, trên địa bàn tỉnh có 284 điểm mỏ được quy hoạch thăm dò, khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường (VLXDTT), trong đó có 132 mỏ đất đắp (2.240ha), 67 mỏ cát xây dựng (1.533ha), 85 mỏ đá xây dựng (982ha). Trên địa bàn tỉnh có 35 giấy phép khai thác khoáng sản thuộc thẩm quyền của UBND tỉnh còn hiệu lực, gồm 10 mỏ cát, 15 mỏ đá VLXDTT, 4 mỏ đất san lấp, 1 mỏ đất sét, 1 mỏ than bùn, 3 mỏ đá ốp lát và 1 mỏ vàng gốc.

Hiện có 8 giấy phép và 2 bản xác nhận đăng ký khai thác khoáng sản trong diện tích đầu tư xây dựng công trình. Riêng phục vụ dự án cao tốc Bắc - Nam, có 9 bản xác nhận đăng ký khai thác, gồm 7 bản xác nhận đối với mỏ khoáng sản (4 cát và 3 đất) và 2 bản xác nhận đăng ký khai thác trong diện tích đầu tư xây dựng công trình (đất, đá san lấp).

Ngoài các đơn vị, vị trí được cấp phép, tình hình khai thác khoáng sản không phép, trái phép trên địa bàn tỉnh khá phức tạp.

Ông Đặng Ngọc Anh, Giám đốc Sở TN&MT cho biết: Từ năm 2019 đến nay, các cơ quan chức năng đã phát hiện, xử phạt vi phạm hành chính 47 trường hợp với số tiền hơn 3,2 tỉ đồng. Trong đó có doanh nghiệp bị xử phạt với số tiền lớn như Công ty CP Xây dựng - Thương mại Tú Mai.

Năm 2022, công ty này bị xử phạt 1 tỉ đồng vì khai thác đá mà không có giấy phép, đồng thời tịch thu phương tiện, tang vật vi phạm.

Trường hợp Công ty TNHH Đầu tư và phát triển Huy Phú (Công ty Huy Phú) khai thác mỏ cát VLXDTT tại thôn Phước Bình Bắc, xã Hòa Thành, TX Đông Hòa thì vi phạm nhiều lần. Năm 2021, công ty này bị xử phạt 170 triệu đồng vì khai thác vượt ra ngoài khu vực được phép khai thác, với khối lượng 180m3.

Năm 2022, công ty tiếp tục bị xử phạt 120 triệu đồng, đồng thời tước quyền sử dụng giấy phép khai thác 7 tháng. Tháng 8/2023, Sở TN&MT yêu cầu Công ty Huy Phú dừng hoạt động khai thác khoáng sản tại mỏ cát nói trên để xử lý các hành vi vi phạm theo quy định.

Tiếp đó, tháng 9/2023, UBND tỉnh ra quyết định chuyển hồ sơ vụ vi phạm có dấu hiệu tội phạm để truy cứu trách nhiệm hình sự đối với Công ty Huy Phú.

Phát sinh trường hợp phức tạp

Ngoài các vi phạm nêu trên, đầu tháng 11/2023, UBND tỉnh đã ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính 307 triệu đồng đối với Tổng công ty Xây dựng số 1 - CTCP vì có nhiều vi phạm trong việc khai thác cát phục vụ dự án cao tốc Bắc - Nam.

Tổng công ty này được cấp bản xác nhận khai thác khoáng sản cung cấp cho dự án thành phần đoạn Chí Thạnh - Vân Phong, tại mỏ cát sông Đà Rằng, thuộc huyện Phú Hòa. Tuy nhiên, qua kiểm tra đột xuất, cơ quan chức năng của tỉnh phát hiện tổng công ty này trong quá trình thực hiện khai thác cát có 4 hành vi vi phạm.

Mới đây, đoàn thanh tra liên ngành của tỉnh thanh tra mỏ cát sông Đà Rằng tại thôn Phong Niên, xã Hòa Thắng, huyện Phú Hòa của Công ty TNHH Thương mại và đầu tư Phú Hòa (Công ty Phú Hòa) đã phát hiện công ty này chưa thực hiện trách nhiệm quản lý, lưu trữ và sử dụng số liệu về sản lượng khai thác khoáng sản theo quy định.

Công ty Phú Hòa sử dụng hai sổ theo dõi xuất bán, một sổ xuất bán cho Công ty TNHH Tân Lập thể hiện từ ngày 5/1-26/3 với tổng cộng 116 chuyến xe vận chuyển, tổng khối lượng 1.300m3. Một sổ xuất bán lẻ cho các tổ chức, cá nhân thể hiện khối lượng thực tế đã vận chuyển ra khỏi mỏ từ ngày 25-28/3 với tổng khối lượng 400m3…

Ông Nguyễn Quang Thủ, Trưởng phòng TN&MT huyện Phú Hòa cho biết: Công ty Phú Hòa được UBND tỉnh cấp phép khai thác khoáng sản tại mỏ cát thôn Phong Niên vào năm 2016, với diện tích 1ha, trữ lượng hơn 38.790m3. Sau hai lần được UBND tỉnh gia hạn, công ty này chỉ được phép khai thác đến ngày 30/6/2023.

Công ty Phú Hòa đang làm các thủ tục đóng cửa mỏ. Việc quản lý các mỏ khoáng sản trên địa bàn huyện đối với địa phương gặp rất nhiều khó khăn. Địa phương không có thiết bị để xác định vị trí mà đơn vị đang khai thác nằm ngoài hay trong phạm vi cho phép; việc lắp đặt trạm cân và camera giám sát nhưng chưa được kết nối để địa phương tham gia giám sát hoạt động khai thác tại các mỏ…

Theo Sở TN&MT, đoàn thanh tra liên ngành của tỉnh cũng vừa phát hiện Công ty TNHH Xây dựng Việt Phát Đạt (Công ty Việt Phát Đạt) có dấu hiệu khai thác khoáng sản cát trái phép. Mỏ cát tại thôn Phú Dương, xã Xuân Thịnh, TX Sông Cầu được UBND tỉnh cấp giấy phép khai thác từ tháng 8/2016 cho Công ty Việt Phát Đạt với diện tích 1ha, công suất khai thác 10.000m3/năm, thời hạn khai thác là 12,8 năm. Từ khi cấp phép đến nay, công ty vẫn chưa hoàn tất thủ tục thuê đất nên không được phép khai thác.

Tuy nhiên, theo số liệu do UBND TX Sông Cầu cung cấp chứng từ kê khai thuế tài nguyên thì Công ty Việt Phát Đạt đã khai thác cát từ năm 2016. Trong đó, năm 2016 khai thác 2.900m3, năm 2017 khai thác 7.331m3, năm 2018 khai thác 7.610m3, năm 2019 khai thác 205m3 và năm 2022 khai thác 603m3.

Kiểm tra tại hiện trường nhận thấy, địa hình có nhiều điểm lõm, mới khai thác, phát hiện khu vực nằm ngoài phạm vi cấp phép của công ty có dấu hiệu khai thác khoáng sản trái phép.

Kết quả đo đạc, diện tích khai thác trái phép ngoài phạm vi cấp phép là 38.671m2, độ sâu khai thác khoảng 4-5m. Vị trí khai thác cát nằm trên đường băng phòng cháy, giáp ranh với rừng trồng cây phi lao, làm biến dạng đường băng cản lửa, xâm hại ranh giới rừng phòng hộ (phi lao)…

Mới đây, UBND tỉnh có kết luận thanh tra về trách nhiệm công tác tham mưu quản lý nhà nước đối với các mỏ VLXDTT; việc lập, đăng ký giá, thẩm định và công bố giá VLXDTT trên địa bàn tỉnh.

Theo đó, đồng chí Tạ Anh Tuấn, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh yêu cầu Giám đốc Sở TN&MT, Giám đốc Sở Xây dựng chỉ đạo tổ chức kiểm tra làm rõ trách nhiệm, có hình thức xử lý đối với các tập thể, cá nhân liên quan.

Đồng chí Tạ Anh Tuấn chỉ đạo Sở TN&MT phối hợp với UBND TX Sông Cầu kiểm tra, làm rõ, xử lý việc khai thác khoáng sản trái phép ngoài phạm vi cấp phép với diện tích 38.671m2 tại khu vực mỏ cát thôn Phú Dương.

Sở TN&MT tiếp nhận vụ việc vi phạm của Công ty Phú Hòa để chỉ đạo xử lý theo quy định. UBND các huyện, thị xã, thành phố chỉ đạo các cơ quan chuyên môn phối hợp các xã, phường, thị trấn tăng cường công tác kiểm tra xử lý nghiêm đối với hành vi khai thác khoáng sản trái phép trên địa bàn.