Thị trường xăng dầu sao mãi bất cập?

Cây xăng lại điệp khúc "lỗ, thiếu hàng"

Theo ghi nhận của Lao Động, những ngày qua, không ít đại lý, thương nhân phân phối bày tỏ "xót xa", khó khăn trong việc nhập hàng.

Nhiều thời điểm, các mặt hàng xăng hoặc dầu được thông báo hết. Nếu có, với mức chiết khấu 0 đồng hoặc âm, cả đại lý và phân phối đều "kêu" lỗ nặng, không mặn mà buôn bán.

Việc tạm ngưng bán hàng, hết xăng không chỉ diễn ra ở các tỉnh thành phía Nam như Cần Thơ, Sóc Trăng, Long An... mà còn ở các tỉnh thành phía Bắc như Hà Nội, Tuyên Quang, Vĩnh Phúc. Nhiều khách hàng bày tỏ sự bực dọc khi nhiều cây xăng thông báo hết xăng, hoặc còn E5 nhưng hết RON 95.

Anh Ngô Tuấn (Nghệ An) là nhân viên văn phòng một công ty truyền thông tại Hà Nội. Ngày 31.8, anh lái xe về quê để nghỉ lễ Quốc khánh 2.9.

Thời điểm xuất phát, bình xăng ôtô của anh vẫn còn một nửa, nhưng do tắc hơn 2 giờ trên cao tốc Vành đai 3 khiến đèn nhiên liệu báo vàng. Di chuyển cố đến 1 cây xăng ở Cầu Giẽ thì lại thông báo hết xăng 95.

Lúc đó, anh Tuấn lại ngậm ngùi đi lòng vòng tìm cây xăng khác để đổ.

Anh Tuấn không phải trường hợp hi hữu ngậm ngùi vì một số cửa hàng... không bán xăng.

Trong những ngày đầu nghỉ lễ, rất nhiều khách hàng phải chạy lòng vòng từ cây xăng này sang cửa hàng xăng dầu khác để có thể đổ được xăng.

Thực tế, hiện tượng một số cây xăng giảm thời gian bán hàng hoặc treo biển hết xăng tại các địa phương, là một trong những cách để họ bớt lỗ khi mức chiết khấu đã giảm về 0 đồng nhiều ngày nay, và nhập hàng khó khăn.

Ông Nguyễn Xuân Thắng - Giám đốc Cửa hàng bán lẻ xăng dầu La Khê (Công ty TNHH Xăng dầu Xuân Thắng) cho biết, hiện nay, chiết khấu xăng RON 95, E5 và dầu DO về 0, cộng thêm các chi phí định mức, chi phí vận chuyển, doanh nghiệp hiện đang lỗ khoảng 300 đồng mỗi lít. Mỗi ngày bán ra hàng nghìn lít xăng, nhưng càng bán nhiều, doanh nghiệp càng lỗ.

Theo ông Thắng, nguồn cung xăng dầu thời gian qua có nhiều bất cập. Để đảm bảo thông suốt nguồn cung, ông tìm nguồn khác thay thế, nhưng sẽ phải chấp nhận lỗ khoảng 100 đồng mỗi lít trên giá và thêm 200 đồng tiền vận chuyển để có hàng bán.

Ông này tính toán, bán mỗi lít xăng, doanh nghiệp âm khoảng 350 đồng. "Đóng cửa thì mất khách nên dù khó khăn hay lỗ, chúng tôi cũng phải chấp nhận. Lấy một chuyến hàng giờ có hôm phải đi 3 kho mới đủ. Mất thời gian lắm" - ông Thắng chia sẻ.

Lý giải thêm về chuyện nguồn cung hiện nay, ông Nguyễn Văn Minh - một thương nhân phân phối xăng dầu ở Hà Nội cho biết, các doanh nghiệp đầu mối sẽ ưu tiên cấp hàng cho đơn vị trong hệ thống.

Việc bán cho một số doanh nghiệp phân phối sẽ không được ưu tiên bởi các đơn vị này "lúc nhập hàng chỗ này, lúc nhập hàng chỗ khác".

"Là đơn vị trung gian, chúng tôi buộc phải lấy nhiều nơi. Ở thời điểm thị trường ổn định, nếu có đơn vị chiết khấu cao hơn, chúng tôi phải chuyển sang lấy ở đó để đảm bảo mức độ cạnh tranh, không thì cũng không bán được hàng. Cơ bản cũng không đến mức không có hàng bán. Vẫn có hàng, nhưng chiết khấu thấp, không ai mặn mà", ông Minh nhận xét.

Thời gian điều hành xăng dầu chưa linh hoạt

Bất cập thị trường xăng dầu cũng được nhóm 24 doanh nghiệp tại TPHCM trải lòng tại văn bản gửi Bộ Công thương mới đây.

Theo các doanh nghiệp này, khi có biến động thì chỉ quan tâm đến tập đoàn, những đầu mối nhập khẩu mà quên đi đại lý, cửa hàng bán lẻ của tư nhân.

Trong khi tất cả các doanh nghiệp cần được bình đẳng như nhau, nhưng thực tế hiện còn rào cản, cơ chế thị trường và do sự điều hành bất cập của các bộ ngành liên quan.

Các doanh nghiệp này chỉ ra những bất cập như tại sao phải trích quỹ bình ổn, trích quỹ bình ổn có đúng mục đích Chính phủ đề ra và phục vụ tốt cho xã hội chưa? Buộc các cửa hàng bán lẻ tư nhân lỗ liên tục mà không được đóng cửa có làm méo mó định nghĩa về tự do kinh doanh?

Với mỗi mức hoa hồng trên mỗi lít xăng dầu chỉ 0 đồng, thậm chí dù là 200 đồng thì đại lý vẫn không đủ duy trì hoạt động kinh doanh, các đại lý bán lẻ xăng dầu được khẳng định đang bị lỗ nặng. Theo các doanh nghiệp, nguồn cung cũng đang rất hạn chế.

Theo chuyên gia Nguyễn Minh Đức (Liên đoàn Thương mại và công nghiệp Việt Nam - VCCI), mặc dù điều hành giá xăng từ lúc 15 ngày đã giảm xuống còn 10 ngày một lần, nhưng vẫn không theo kịp biến động giá trên thị trường quốc tế.

Theo chuyên gia này, cái đoạn chiết khấu 0 đồng chỉ là cách để các doanh nghiệp đầu mối "tăng giá bán buôn" theo đà tăng của thế giới.

"Đương nhiên, khi đầu mối đã tăng giá bán buôn, mà giá bán lẻ không được điều chỉnh, thì bên bán lẻ không muốn làm. Kết quả là thiếu xăng cho dân trong vài ngày. Cứ trước mỗi lần điều chỉnh giá, nếu thấy giá trên thị trường quốc tế tăng cao, thì nhà cung cấp sẽ bán cầm chừng, đợi qua đợt điều chỉnh giá rồi mới bán để hưởng doanh thu cao hơn", ông Nguyễn Minh Đức nói thêm.