Phát sinh giao dịch thẻ ATM “đời cũ” giả mạo, ai sẽ chịu trách nhiệm?

Thái Phương

Việc không đồng bộ chuyển đổi thẻ ATM công nghệ chip và nâng cấp thiết bị chấp nhận thẻ chip có thể phát sinh rủi ro giao dịch thẻ từ giả mạo, nên cần được quy trách nhiệm cụ thể.

Chiều tối 2-12, Chi hội Thẻ - Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam và Công ty CP Thanh toán Quốc gia Việt Nam (Napas) cho biết vừa phối hợp ban hành Quy định chuyển đổi trách nhiệm rủi ro đối với giao dịch giả mạo.

Quy định này có hiệu lực từ 1-1-2022, nhằm bảo vệ quyền lợi của các ngân hàng và tổ chức tài chính đã thực hiện nâng cấp và chuyển đổi đáp ứng Bộ tiêu chuẩn cơ sở về thẻ chip nội địa, đồng thời thúc đẩy chuyển đổi thẻ ghi nợ nội địa (ATM) công nghệ từ sang chip, thiết bị chấp nhận thẻ (máy ATM/POS).

Thẻ từ với công nghệ bảo mật thấp, dễ bị kẻ gian giả mạo, lấy cắp thông tin để thực hiện các giao dịch gian lận giả mạo. Việc không đồng bộ chuyển đổi thẻ chip cũng như nâng cấp thiết bị chấp nhận thẻ chip có thể dẫn đến việc các giao dịch thanh toán được thực hiện bằng thẻ từ và phát sinh rủi ro của các giao dịch thẻ giả mạo.

Thẻ ATM công nghệ từ (có dài băng từ màu đen) được khuyến khích chuyển đổi sang thẻ gắn chip (thẻ dưới) để tăng tính bảo mật, an toàn

Về nguyên tắc, tổ chức phát hành thẻ khi cấp phép thực hiện giao dịch sẽ chịu mọi trách nhiệm trong trường hợp phát sinh rủi ro của các giao dịch thẻ giả mạo. Nay, quy định về chuyển đổi trách nhiệm là khi phát sinh giao dịch giả mạo liên quan đến thẻ, sẽ chuyển rủi ro sang tổ chức thanh toán thẻ trong trường hợp đơn vị này chưa thực hiện nâng cấp, chuyển đổi các thiết bị chấp nhận thẻ chip. Quy định này được Chi hội Thẻ và Napas ban hành theo thông lệ quốc tế và các nước trong khu vực ASEAN.

Quy định được áp dụng cho tất cả tổ chức phát hành thẻ, tổ chức thanh toán thẻ bao gồm cả thẻ chip có giải từ (thẻ lai) khi đáp ứng đầy đủ các điều kiện về việc chuyển đổi trách nhiệm.

Theo lộ trình chuyển đổi thẻ từ sang thẻ chip tại Thông tư 41 của Ngân hàng Nhà nước, đến thời hạn 31-12-2021, 100% máy ATM/POS đang hoạt động tại Việt Nam và 100% thẻ thanh toán đang lưu hành phải tuân thủ Bộ Tiêu chuẩn cơ sở về thẻ chip nội địa do Ngân hàng Nhà nước ban hành.

Dù vậy, số liệu từ các ngân hàng cho thấy tính đến hết quý III/2021, trên toàn thị trường, tỉ lệ chuyển đổi của thẻ chip nội địa mới đạt khoảng 25% và tỉ lệ chuyển đổi máy ATM/POS đạt khoảng 90%. Do đó, quy định chuyển đổi trách nhiệm được ban hành nhằm bảo vệ lợi ích của các ngân hàng, các tổ chức tài chính đã thực hiện chuyển đổi sang thẻ chip, đồng thời thúc đẩy quá trình chuyển đổi của các ngân hàng diễn ra nhanh hơn.

Ông Nguyễn Đăng Hùng, Phó Tổng giám đốc phụ trách kinh doanh Napas, cho biết trên cơ sở đồng thuận của các ngân hàng và tổ chức thành viên, Chi hội Thẻ và Napas đã ban hành bộ quy định chuyển đổi trách nhiệm nhằm đảm bảo tính minh bạch, công bằng và thúc đẩy quá trình chuyển đổi thẻ từ sang thẻ chip, bảo đảm quyền lợi của khách hàng sử dụng thẻ.

Đến nay, 7 ngân hàng đầu tiên đã hoàn thành 100% việc chuyển đổi theo quy định của Ngân hàng Nhà nước là MB, LienVietPostBank, VietBank, Standard Chartered, Hongleongbank, IBK Hồ Chí Minh, IBK Hà Nội.

Trước đó, liên quan thông tin sau thời điểm 31-12-2021, thẻ ATM công nghệ từ chưa chuyển đổi sang thẻ chip bị ngừng hỗ trợ và không được chấp nhận giao dịch, Ngân hàng Nhà nước khẳng định không có quy định về việc dừng hoặc từ chối giao dịch thẻ đối với thẻ từ nội địa đang lưu hành (thẻ đang còn thời hạn sử dụng); không có quy định về việc từ chối chấp nhận giao dịch thẻ đối với thẻ từ đang lưu hành.

Ngân hàng Nhà nước yêu cầu các tổ chức phát hành thẻ, tổ chức thanh toán thẻ cần bảo đảm giao dịch diễn ra thông suốt, an toàn, không ảnh hưởng đến chủ thẻ và không đưa ra các chính sách, quy định trái với quy định pháp luật về hoạt động thẻ ngân hàng.