Nhiều bất cập trong cấp phép khai thác khoáng sản

Qua thanh tra việc chấp hành quy định pháp luật về cấp phép khai thác khoáng sản trên địa bàn tỉnh, Thanh tra tỉnh đã phát hiện ra một số tồn tại, thiếu sót trong công tác quản lý nhà nước và sai phạm của tổ chức, cá nhân được cấp Giấy phép khai thác khoáng sản.

Nhiều tồn tại, thiếu sót

Chánh Thanh tra tỉnh Nguyễn Văn Đa vừa ký ban hành thông báo Kết luận thanh tra số 250/TB-TTr.NV1 ngày 14/2 về việc chấp hành quy định pháp luật về cấp phép khai thác khoáng sản trên địa bàn tỉnh.

Theo Thanh tra tỉnh, Sở TN-MT tiếp nhận hồ sơ, tổ chức thẩm định, tham mưu UBND tỉnh cấp phép khai thác khoáng sản chưa bảo đảm quy định pháp luật về khoáng sản. Cụ thể, 5 điểm mỏ không có Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư. 26/33 điểm mỏ không phù hợp quy hoạch xây dựng. 9 điểm mỏ không bảo đảm hồ sơ chứng minh thực hiện đầy đủ nghĩa vụ tài chính theo quy định pháp luật.

Mỏ khai thác đất sét Mỹ Xuân 2 (TX.Phú Mỹ) sau khai thác tạo thành hồ nước sâu, nguy hiểm.

Điều chỉnh diện tích khu vực khai thác giảm trong giấy phép khai thác khoáng sản, trong khi chưa tham mưu UBND tỉnh về thủ tục trả lại một phần hoặc thu hồi lại một phần diện tích khu vực khai thác của 5 điểm mỏ gồm: đá núi Ông Trịnh, đá Long Hương, sét Mỹ Xuân 2, đá núi Lô 13, cát xây dựng 55. Tổ chức được cấp phép khai thác khoáng sản chưa thực hiện các thủ tục đóng cửa 3 điểm mỏ Đá núi Ông Trịnh, sét Mỹ Xuân 2 và cát xây dựng 55.

Sở TN-MT tổ chức thẩm định, tính tiền cấp quyền khai thác khoáng sản không đúng với trữ lượng ghi trên giấy phép của 3 điểm mỏ: Đá xây dựng Long Hương, đá xây dựng Châu Pha, đá xây dựng lô IIA. Một số trường hợp Sở TN-MT đã tham mưu UBND tỉnh cấp phép khai thác khoáng sản chưa bảo đảm nguyên tắc và điều kiện theo quy định pháp luật về khoáng sản. Cụ thể, đối với mỏ sét Mỹ Xuân 3, Sở TN-MT đã cấp phép với thời hạn quá 30 năm, không đúng quy định về thời hạn cấp giấy phép khai thác khoáng sản. Tổ chức thẩm định trình UBND tỉnh cấp phép cho dự án đầu tư khai thác khoáng sản ở khu vực không phù hợp với quy hoạch xây dựng, kể từ ngày Luật Quy hoạch có hiệu lực đối với mỏ đá núi Ông Trịnh, mỏ đá lô 11C, mỏ đá ấp 4 và mỏ đá chẻ Tam Phước.

Mặc dù cơ quan thuế xác nhận còn nợ tiền chậm nộp, chưa bảo đảm điều kiện đã thực hiện nghĩa vụ tài chính, nhưng Sở TN-MT vẫn tham mưu UBND tỉnh cấp giấy phép chuyển nhượng quyền khai thác khoáng sản đối với mỏ đá Châu Pha. Tổ chức thẩm định, tham mưu UBND tỉnh cấp giấy phép chuyển nhượng quyền khai thác khoáng sản khi chưa có đủ hồ sơ chứng minh trữ lượng khai thác từ khi được cấp phép đến ngày 31/12/2013 đã thực hiện nghĩa vụ thuế, chưa thực hiện đúng theo phương pháp tính, mức thu tiền cấp quyền khai thác khoáng sản theo quy định pháp luật đối với mỏ đá xây dựng Châu Pha và mỏ đá xây dựng lô IIA.

Hằng năm, Cục Thuế tỉnh và Sở TN-MT phối hợp trong công tác quản lý thuế đối với hoạt động khai thác khoáng sản, nhưng còn để tình trạng thiếu tiền thuế phải kê khai, nộp vào ngân sách nhà nước đối với mỏ: Cát xây dựng 55, than bùn Bình Châu.

Đối với Sở Xây dựng chưa đánh giá sự phù hợp về quy hoạch xây dựng đối với các dự án đầu tư xây dựng công trình mỏ khoáng sản trong quá trình tổ chức thẩm định; tham gia ý kiến 14 điểm mỏ, dẫn đến các điểm mỏ đã triển khai thực hiện hoạt động không đúng quy định pháp luật về đầu tư, xây dựng và quy hoạch hoặc không thể triển khai thực hiện.

Việc thẩm định thiết kế cơ sở chưa xem xét đánh giá khả năng đáp ứng về hạ tầng (giao thông...), khả năng kết nối với hạ tầng kỹ thuật của khu vực là không đúng quy định pháp luật về quản lý xây dựng công trình. Còn tình trạng các điểm mỏ không hoàn thành thủ tục để hoạt động khai thác do chưa có đường kết nối từ khu vực mỏ ra đường công cộng như mỏ sét Mỹ Xuân 2 và mỏ đá xây dựng Lô 11C.

Sở Xây dựng khi tổ chức lập, thẩm định trình UBND tỉnh phê duyệt hoặc để UBND tỉnh trình cấp có thẩm quyền thẩm định, phê duyệt các đồ án quy hoạch xây dựng chưa bảo đảm nguyên tắc cơ bản trong hoạt động quy hoạch, mối quan hệ giữa các loại quy hoạch theo quy định Luật Quy hoạch và các nguyên tắc tuân thủ đối với quy hoạch xây dựng theo Luật Xây dựng liên quan lĩnh vực hoạt động khai thác khoáng sản tại 26/33 điểm mỏ.

Liên quan đến Sở Công thương, Thanh tra tỉnh cho biết, đơn vị này đã tổ chức thẩm định thiết kế cơ sở dự án đầu tư xây dựng công trình mỏ khoáng sản tại 4 điểm mỏ không đánh giá sự phù hợp quy hoạch xây dựng.

Riêng Sở KH-ĐT đã tham mưu UBND tỉnh phê duyệt dự án đầu tư 2 mỏ Đá Châu Pha và mỏ đá Long Hương; đồng thời, trên cơ sở ý kiến của các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền, tổ chức thẩm định cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư, tham mưu UBND tỉnh cấp giấy chứng nhận đầu tư, chấp thuận chủ trương đầu tư cho 12 điểm mỏ khai thác khoáng sản cho đến nay không phù hợp quy hoạch xây dựng. Do đó, không đủ điều kiện để các dự án đưa vào hoạt động theo quy định pháp luật về đầu tư.

Cần chấn chỉnh, rút kinh nghiệm

Từ những kết luận trên, Chánh Thanh tra tỉnh Nguyễn Văn Đa kiến nghị Chủ tịch UBND tỉnh chỉ đạo Sở TN-MT, Sở Xây dựng, Sở KH-ĐT căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ được giao và quy định pháp luật liên quan trong quá trình thẩm định dự án đầu tư và hồ sơ cấp phép có trách nhiệm xem xét đầy đủ các yếu tố bảo đảm triển khai hoạt động khai thác khoáng sản. Giao Sở TN-MT chủ trì phối hợp các sở, ban, ngành và địa phương tham mưu UBND tỉnh biện pháp xử lý đối với 26/33 điểm mỏ đã được cấp giấy phép khai thác khoáng sản nhưng chưa phù hợp về quy hoạch xây dựng.

Thanh tra tỉnh cũng kiến nghị UBND tỉnh giao Giám đốc các Sở: Xây dựng, KH-ĐT, Công thương, TN-MT, Cục Thuế; UBND TP.Bà Rịa, TX.Phú Mỹ và các huyện Côn Đảo, Xuyên Mộc, Long Điền tổ chức chấn chỉnh, rút kinh nghiệm đối với những sai sót trên.

Được biết, Chủ tịch UBND tỉnh sau đó cũng đã có văn bản yêu cầu Sở TN-MT, Sở KH-ĐT, Sở Xây dựng, Cục Thuế, UBND huyện, thị xã, thành phố... khẩn trương thực hiện các nội dung kiến nghị trên của Thanh tra tỉnh theo đúng quy định.