'Lỗ hổng' khiến hàng loạt đất vàng Sài Gòn bị thâu tóm

Quá trình điều tra sai phạm của lãnh đạo các bộ ngành và chính quyền TP HCM trong những năm gần đây, Cơ quan cảnh sát điều tra Bộ Công an (C01) xác định có ít nhất 5 khu đất "vàng" bị nhóm lợi ích dịch chuyển từ tài sản thuộc sở hữu nhà nước sang tay doanh nghiệp.

Mới đây, điều tra sai phạm của cựu Bộ trưởng Công thương Vũ Huy Hoàng và các đồng phạm, C01 chỉ ra nguyên nhân hơn 6.000 m2 đất tại 2-4-6 Hai Bà Trưng (quận 1) rơi vào tay tư nhân xuất phát từ việc quản lý, điều hành vốn nhà nước tại Tổng Công ty Sabecao (trực thuộc Bộ Công thương, được giao quản lý khu đất) còn nhiều "kẽ hở".

Các cá nhân, nhóm doanh nghiệp đã lợi dụng việc này, lách luật để thâu tóm khu đất.Trong đó, mối quan hệ chỉ đạo, báo cáo, đề xuất giữa lãnh đạo Bộ Công thương với bộ phận quản lý vốn nhà nước (BPQLVNN) tại Sabeco mang nặng cơ chế "xin - cho".

BPQLVNN dù trực tiếp điều hành hoạt động sản xuất kinh doanh của Sabeco nhưng phải chịu sự chỉ đạo, chi phối và quyết định gần như tuyệt đối về mọi mặt của Bộ Công thương. Trong khi lãnh đạo Bộ Công thương và các đơn vị chuyên môn không bám sát tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh, chỉ có chức năng chính là quản lý nhà nước.

"Sự bất hợp lý này dẫn đến Bộ Công thương không quản lý hiệu quả tài sản, dẫn đến làm lãng phí vốn nhà nước", Bộ Công an kết luận.

Trong vụ án, ông Vũ Huy Hoàng, cựu Thứ trưởng Hồ Thị Kim Thoa, nguyên Vụ trưởng Phan Chí Dũng, nguyên Phó chủ tịch UBND TP HCM Nguyễn Hữu Tín và nhiều người khác bị cáo buộc sai phạm, gây thiệt hại hơn 3.800 tỷ đồng.

Tương tự, nhà đất số 15 Thi Sách (quận 1) rộng hơn 5.000 m2 cũng rơi vào tay Phan Văn Anh Vũ (tức Vũ "Nhôm", nguyên Chủ tịch HĐQT Công ty CPXD Bắc Nam 79).

Trước đó, khu đất này được TP HCM cho Công ty TNHH MTV Phim Giải Phóng thuộc Bộ Văn hoá - Thể thao và Du lịch (VH-TT&DL) thuê. Đến ngày 23/6/2014, Bộ Công an có công văn đề nghị Bộ VH-TT&DL để Công ty Bắc Nam 79 thuê lại khu đất "để phục vụ an ninh", bồi thường gần 30 tỷ đồng.

Mang danh là công ty bình phong của Bộ Công an, Phan Văn Anh Vũ "đề xuất" Bộ Công an ký nhiều văn bản đề nghị UBND TP HCM tạo điều kiện cho công ty mình được giao chỉ định nhà đất số 15 Thi Sách "nhằm phục vụ công tác nghiệp vụ ngành công an". Thứ trưởng Bộ Công an Trần Việt Tân gửi công văn cho UBND TP HCM xin thuê đất.

Từ các công văn mang tính chỉ đạo của Bộ Công an, Phó chủ tịch Nguyễn Hữu Tín đã phê duyệt cho Công ty Bắc Nam 79 thuê đất trái quy định. Vũ "Nhôm" và đối tác sau đó xây công trình 18 tầng, bán cho hơn 110 khách trong và ngoài nước gây thiệt hại nặng nề cho nhà nước.

Ngoài ra, theo C01, các cơ quan quản lý đã buông lỏng giám sát, để các cá nhân lợi dụng "kẽ hở" lách luật, thực hiện các thủ đoạn liên doanh, liên kết thành lập pháp nhân, cố tình áp dụng không đúng các quy định để từng bước dịch chuyển quyền sở hữu tài sản công thành tài sản riêng.

Như vụ cựu Phó chủ tịch UBND TP HCM Nguyễn Thành Tài, 68 tuổi, vì quan hệ tình cảm đã ký hàng loạt quyết định giao khu đất "vàng" gần 5.000 m2 tại số 8-12 Lê Duẩn (quận 1) cho công ty của Lê Thị Thanh Thúy không qua đấu thầu, trái quyết định của Thủ tướng gây thiệt hại hàng nghìn tỷ đồng.

Quá trình điều tra vụ án này, hồi cuối năm ngoái, Bộ Công an đã gửi công văn đến Văn phòng chính phủ, kiến nghị rà soát, chấn chỉnh các quy định của pháp luật về sắp xếp, xử lý tài sản công. Chính phủ sau đó đã gửi công văn đề nghị các bộ và cơ quan ngang bộ thực hiện việc này.

Nhằm khắc phục những "lỗ hổng" trong quản lý tài sản công, vốn nhà nước tại các doanh nghiệp, C01 cho rằng phải tách bạch giữa chức năng quản lý nhà nước với chức năng đại diện vốn nhà nước, xóa bỏ cấp trung gian phía trên can thiệp vào hoạt động của doanh nghiệp.

Đồng thời, các cơ quan chức năng phải tăng cường kiểm tra, không để xảy ra tình trạng thất thoát vốn, tài sản nhà nước trong quá trình hoạt động kinh doanh, sắp xếp cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước, sử dụng vốn nhà nước tại các doanh nghiệp. Từ đó, phòng chống lợi ích nhóm, tham nhũng tiêu cực, lạm dụng chức vụ quyền hạn tại các tập đoàn, Tổng công ty nhà nước.

"Cần thiết phải xem xét, sửa đổi bổ sung và hoàn thiện các quy định của pháp luật về việc thoái vốn của các Tổng công ty, tập đoàn kể cả các doanh nghiệp 100% vốn nhà nước, hoặc có vốn nhà nước", Bộ Công an nêu.