“Lá phổi xanh" cho đô thị công nghiệp: Biến đất công dôi dư thành không gian cộng

Một giải pháp được xem xét là tận dụng đất công dôi dư để kiến tạo nên những công viên, khu sinh hoạt cộng đồng, nhằm cải thiện chất lượng sống cho người dân.

Người dân “khát” không gian xanh và hệ lụy từ phát triển “nóng”

Đồng Nai đã khẳng định vị thế là một trong những địa phương phát triển "nóng" về công nghiệp, thu hút lượng lớn lao động về sinh sống và làm việc. Sức hút này đã đẩy tốc độ đô thị hóa tại các khu vực phía Nam của tỉnh, như TP. Biên Hòa, huyện Trảng Bom, Nhơn Trạch cũ tăng trưởng cực kỳ nhanh chóng.

Tuy nhiên, sự phát triển đột phá kéo theo hệ lụy không thể xem nhẹ đó là sự giảm sút về không gian xanh và tỷ lệ mảng xanh đô thị. Người dân đang phải đối mặt với tình trạng thiếu hụt các sân chơi, không gian văn hóa, giải trí công cộng.

Ông Nguyễn Huy Đàn và chị Trần Thị Mỹ Thuận, người dân ở phường Trảng Dài, chia sẻ về thực tế ngột ngạt: "Ở trong nhà thì chỉ có mấy mét vuông nên đi vô đi ra rất là bí bách nhưng bây giờ đạp xe trên đường thì rất là là là nguy hiểm. Cho nên là có không gian mà người ta người ta đi bộ, người ta chạy rồi người ta tập dân vũ... rất là tốt".

"Không có không gian xanh thì mình cảm thấy nó không khí nó không được trong lành, cảm thấy là bí bách và ngộp thở. Ở trong nhà mình một ngày đó đã thấy nó bí bách rồi, mình đi ra đây mình hít thở không khí thì sẽ làm cho người mình nó khỏe hơn" - ông Đàn bày tỏ.

Trước thực trạng đô thị hóa và bê tông hóa, người dân Đồng Nai bày tỏ mong mỏi cơ quan chức năng ưu tiên quỹ đất, bố trí không gian xanh. Nhu cầu này không chỉ dừng lại ở cải thiện cảnh quan, mà còn là giải pháp "giảm nhiệt" hiệu quả cho đô thị công nghiệp. Đây cũng là cách để nâng cao đời sống văn hóa, tinh thần cho người dân, nhất là trẻ em, công nhân lao động có nơi vui chơi, thư giãn sau những giờ làm việc căng thẳng.

Ông Ngô Phúc Hoàng, một người dân sinh sống tại khu vực Biên Hòa, tâm sự: "Sống giữa thành phố đô thị hóa nhanh như TP. Biên Hòa cũ thì người dân chúng tôi rất là mong chính quyền có thêm nhiều công viên, mảng xanh. Để buổi chiều còn có chỗ đi dạo, tập thể dục, cho con cái vui chơi. Khi có cây xanh thì không khí sẽ mát mẻ hơn thì cuộc sống sẽ dễ chịu, tinh thần thoải mái hơn nhiều. Nếu được đầu tư thêm công viên ở các khu dân cư thì người dân sẽ ủng hộ thôi".

Hành động cụ thể: Chuyển đổi đất công và mở rộng quy mô

Nhu cầu chính đáng này đang được chính quyền địa phương sau sáp nhập chuyển hóa thành những hành động cụ thể thông qua việc rà soát và chuyển đổi quỹ đất công dôi dư.

Tại Phường Trảng Dài, khu vực có quy mô dân số lớn với hơn 145.500 nhân khẩu nhưng chưa có công viên cây xanh nào, chính quyền đang khẩn trương làm lại quy hoạch và ưu tiên chuyển đổi các quỹ đất công dôi dư để phục vụ mục đích xây dựng không gian xanh, sinh hoạt cộng đồng.

Ông Nguyễn Đình Kiên, Chủ tịch UBND phường Trảng Dài, cho biết: "Thực hiện ý kiến chỉ đạo của UBND tỉnh, trong thời gian tới, UBND phường sẽ lập quy hoạch phân khu tỉ lệ 1/2000. Trong đó, rà soát những khu đất công, đất trống có khả năng điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất, qua đất công cộng để phục vụ cho nhu cầu sinh hoạt của bà con trong thời gian tới".

Không chỉ dừng lại ở việc rà soát và chuyển đổi quỹ đất dôi dư, tỉnh Đồng Nai còn đang thực hiện bước đi táo bạo: "Thay da đổi thịt" những không gian xanh hiện hữu để nâng cấp chất lượng sống cho cộng đồng.

Điển hình là tại phường Trấn Biên, khu vực đông dân nhất Đồng Nai sau sáp nhập với hơn 197.000 người, công viên Biên Hùng đang được đầu tư mở rộng quy mô.

Theo Đồ án điều chỉnh quy hoạch chi tiết đô thị, Công viên Biên Hùng sẽ được mở rộng diện tích từ 4ha lên gần 9ha. Đây là nỗ lực nhằm tổ chức lại không gian kiến trúc, phát huy tối đa giá trị cảnh quan cây xanh và mặt nước, biến nơi đây thành điểm nhấn văn hóa, văn minh, hiện đại cho khu vực trung tâm đô thị.

Sự chuyển mình không chỉ dừng lại ở đó. Hàng loạt địa điểm công cộng quan trọng khác như Công viên Dương Tử Giang, Khu du lịch Bửu Long, và Quảng trường tỉnh Đồng Nai cũng nằm trong "tầm ngắm" mở rộng để tăng cường không gian xanh và phục vụ các hoạt động cộng đồng đa dạng.

Ông Trần Quang Toại, Chủ tịch Hội Khoa học lịch sử tỉnh Đồng Nai, nhận định nỗ lực này đã đi đúng định hướng chiến lược biến địa phương trở nên xanh-hiện đại-văn minh.

"Không gian xanh tạo ra một cái điểm mà nhân dân có thể là sinh hoạt, tập thể dục thể thao, dẫn con đi dạo chơi, thả diều... và nhiều cái hoạt động mang tính chất công cộng khác, hoặc văn hóa văn nghệ đều có thể tổ chức được. Nó tạo điều kiện cho sinh hoạt đời sống tinh thần của nhân dân được nâng cao hơn, tôi nghĩ rằng cái việc đó là rất quan trọng”, ông Toại nói.

Hướng đến xây dựng một không gian xanh bền vững, lãnh đạo tỉnh Đồng Nai đang khai thác lợi thế hiếm có của dòng sông Đồng Nai, một hành lang chiến lược bao quanh các đô thị trọng điểm.

Trong Quy hoạch tỉnh đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, việc phát triển chuỗi đô thị ven sông sinh thái được xác định là hạt nhân của vùng đô thị. Trọng tâm là khai thác cảnh quan sông nước để phát triển du lịch nghỉ dưỡng, dịch vụ cao cấp và là giải pháp đột phá để tăng không gian xanh cho đô thị.

Việc tận dụng triệt để quỹ đất công, từ những khu vực dôi dư nhỏ lẻ đến các dự án chuyển đổi quy mô lớn như Công viên Biên Hùng, đã chứng tỏ quyết tâm chính trị của chính quyền Đồng Nai trong việc hòa giải giữa tốc độ phát triển công nghiệp và chất lượng cuộc sống đô thị.

Phát triển "lá phổi xanh" không chỉ là giải pháp tình thế đáp ứng nhu cầu giải trí trước mắt, mà là một phần quan trọng trong chiến lược dài hạn hướng đến việc Đồng Nai không chỉ là trung tâm kinh tế năng động mà còn là một không gian sống đáng mơ ước, nơi con người và thiên nhiên cùng phát triển hài hòa.