Dự án thủy lợi 4.400 tỷ ở Đắk Lắk: Bất cập, tắc trách khó ngờ

Được đầu tư hơn 4.400 tỷ đồng, dự án thủy lợi Krông Pách Thượng do Bộ NN&PTNT làm chủ đầu tư là một trong những dự án thủy lợi lớn nhất Đắk Lắk và Tây Nguyên đến thời điểm này.

Sau gần 10 năm dang dở, dự án đã được khơi dòng vốn, đẩy nhanh tiến độ thi công, hứa hẹn chẳng mấy nữa sẽ tưới xanh những buôn làng trù phú.

Tuy nhiên, ngay khi hy vọng vừa được thắp lên, dự án lại vướng phải những lực cản không ngờ, do những tắc trách, thậm chí sai phạm trong quá trình triển khai, nguy cơ gây những hậu quả lớn về kinh tế và an sinh xã hội đồng thời khiến tiến độ dự án có thể tiếp tục bị sa lầy.

Hoa màu chìm trong hồ

Mới gần 1 tuần mưa to, nhiều diện tích cây trồng của thôn 10, xã Cư San, huyện M’Đrăk, tỉnh Đăk Lăk đã ngập trong nước. Mấy vườn cà phe trên cao, nước đã ngập ngang thân, còn lúa dưới ruộng, đã chìm sâu hơn 3 ngày. Ngụp lặn trong nước lũ cắt từng nắm lúa non rồi bỏ vào bao, ông Giàng Seo Chúng ứa nước mắt cho biết, bà con xót xa vì nước lũ đã cướp mất mùa thu hoạch, và càng xót hơn khi nước lũ ấy xuất hiện là do hồ thủy lợi Krông Pách Thượng đắp đập, chặn dòng.

Ông Giàng Seo Chúng cho biết: “Bây giờ thu nhưng mà lúa còn non lắm, nước ngập hết rồi thì phải gặt, rất khổ. Coi như năm nay không thể đủ ăn được. Đề nghị bên dự án thủy lợi đền bù số thiệt hại này cho bà con".

Cũng khóc không ra nước mắt vì những gì cấy trồng được đều đã bị nhấn chìm, ông Hàu Seo Hỏa, thôn 11, xã Cư San, huyện M’Đrăk cho biết, đã hơn 10 năm kể từ khi có thông báo triển khai thủy lợi Krông Pách Thượng, đến nay bà con vẫn mắc kẹt ở vùng lòng hồ, chịu cảnh nghèo, cuộc sống bấp bênh. Bây giờ thủy lợi đã chặn dòng, nước đã dâng nhưng chính quyền địa phương vẫn chưa đền bù, di dời dân. Biết nguy hiểm đến tính mạng nhưng cũng như bao người, gia đình ông Hỏa phải cố bám trụ để bảo vệ nhà cửa, tài sản, chờ đền bù.

“Rất là lo, họ làm dự án lòng hồ treo mười mấy năm, tôi sinh sống ở đây không làm gì được để sống, rất tội nghiệp bà con. Mong muốn nhà nước đền bù để cho bà con mình đi khỏi chỗ này” - ông Hàu Seo Hỏa chia sẻ.

Theo thống kê sơ bộ của UBND xã Cư San, đến nay đã có 40 ha cây trồng của 3 thôn trong vùng lòng hồ Krông Pách thượng bị nhấn chìm. Ngoài ra, 700ha khác, dự kiến toàn bộ sẽ ngập nước trong thời gian tới.

Tính mạng treo đầu sóng

Ông Phạm Văn Thục, thôn 11, xã Cư San cho biết, không chỉ nhấn chìm các diện tích cây trồng, nước hồ dâng cao còn làm ngập đường đi lối lại, cô lập người dân ở khu vực này. Việc đi lại của người dân hết sức nguy hiểm vì phải dùng thuyền mảng tạm bợ, trong khi hầu hết bà con lại thiếu kinh nghiệm chèo lái. Càng đáng lo hơn khi đợt ngập lụt vừa qua mới chỉ bắt nguồn từ những cơn mưa đầu mùa. Thời gian tới, khi bước vào cao điểm mùa mưa, tính mạng của người dân sẽ bị đe doạ.

“Trong vòng một hai tháng nữa, cao điểm mùa mưa tới, nếu không xử lý được, thì chắc chắn bà con sẽ chết chìm trong biển nước này” - ông Phạm Văn Thục rất lo lắng.

Toàn xã Cư San có khoảng 700 hộ dân với trên dưới 4.000 nhân khẩu nằm trong vùng lòng hồ thủy lợi Krông Pách Thượng. Với việc nhiều diện tích cây trồng đã bị nhấn chìm, tính mạng bị đe dọa, ngày 17/8, người dân ở xã Cư San đã tập trung ở khu vực cụm đầu mối Thuỷ lợi Krông Pách Thượng, thuộc địa bàn huyện Ea Kar, yêu cầu các cấp chính quyền, nhà đầu tư giải quyết những bất cập, các mối nguy cơ.

Chính quyền hai huyện Ea Kar và M’Đrăk cùng với đại diện chủ đầu tư dự án, chủ đầu tư giải phóng mặt bằng đã đối thoại với người dân và đưa ra 3 giải pháp tạm thời gồm: khơi thông cống dẫn dòng để hạ mực nước trong lòng hồ cho dân thu hoạch lúa, hoa màu; làm cầu tạm để người dân đi lại; và lập tổ phản ứng nhanh để ứng phó với mưa lũ.

Tuy nhiên, theo ông Mai Quang Vượng, Giám đốc Ban quản lý đầu tư và xây dựng thủy lợi 8, Bộ NN&PTNT, đại diện chủ đầu tư dự án, các giải pháp đưa ra trong tình hình hiện nay đều chỉ là tạm thời. Rủi ro với người dân vùng lòng hồ sẽ còn khó lường hơn nữa trong thời gian tới.

“Bây giờ mới vào mùa mưa, lũ hôm vừa qua không là gì, nó còn lên 5-7m nữa, lúc ấy sẽ ngập nhà dân, mức độ như thế chứ còn đợt lũ vừa qua thì chưa là gì cả. Mà chúng tôi đã báo cáo với tỉnh trước là như thế rồi. Nếu mà lũ nó lên, lúc bấy giờ chúng tôi không ngăn được, chỉ có trời cứu.”- ông Mai Quang Vượng cảnh báo.

Ban chờ tỉnh, tỉnh giao huyện, huyện mất hồ sơ

Ông Thào Seo Pao, thôn 11, xã Cư San, huyện M’Đrăk cho biết, ngay từ đầu tháng 3/2020, trước khi thuỷ lợi Krông Pách Thượng chuẩn bị chặn dòng, bà con đã nhiều lần kiến nghị đến chính quyền các cấp về việc phải giải quyết thoả đáng một số vấn đề cấp bách về đền bù, giải phóng mặt bằng và di dời dân. Người dân đặc biệt lo lắng tính mạng, tài sản sẽ bị đe dọa khi chặn dòng. Tuy nhiên, những nguyện vọng, kiến nghị của bà con gần như bị phớt lờ, dẫn đến hậu quả ngập lụt, làm thiệt hại tài sản và đe doạ tính mạng người dân như hiện nay.

Ông Mai Quang Vượng, Giám đốc Ban quản lý đầu tư và xây dựng thủy lợi 8, Bộ NN&PTNT, để dân phải đối mặt với nguy hiểm như hiện nay là do công tác đền bù, giải phóng mặt bằng vùng lòng hồ Krông Pách Thượng quá chậm trễ. Việc đền bù, giải phóng mặt bằng công trình này được giao cho tỉnh Đắk Lắk thực hiện từ năm 2009, nhưng cho đến nay khu vực lòng hồ với hơn 1.100ha vẫn chưa giải phóng được.

Trong khi đó, yêu cầu phải giải phóng mặt bằng khi chặn dòng để đảm bảo an toàn tuyệt đối tính mạng và tài sản người dân vùng lòng hồ theo Quyết định 706 ngày 9/3/2020 của Bộ NN&PTNT lại không được tỉnh Đắk Lắk thực hiện dù tỉnh đã cam kết, đã ban hành kế hoạch cụ thể.

“Không chỉ người dân, Ban chúng tôi cũng đang là nạn nhân do sự chậm trễ của tỉnh Đắk Lắk. Họ làm chậm thì dự án chậm, dự án chậm thì chúng tôi bị nhắc nhở, phê bình, thậm chí bị kỷ luật dù lỗi không phải của chúng tôi”- ông Mai Quang Vượng bức xúc.

Một dự án hơn 4.400 tỷ đồng, được kỳ vọng chắp cánh cho các huyện phía đông Đăk lăk phát triển, nhưng do những tắc trách trong quá trình triển khai đã khiến tiến độ bị chậm trễ. Điều này không chỉ khiến hàng trăm hộ dân, hàng nghìn nhân khẩu bị mắc kẹt trong vùng lòng hồ, đối mặt tình trạng nước dâng khó lường trong mùa mưa lũ, mà còn có thể đẩy dự án vào thế tiếp tục bị sa lầy.

Theo thông tin chúng tôi mới nhận được, những rối ren trong đền bù, giải phóng mặt bằng tại thủy lợi Krông Pách thượng,tỉnh Đăk Lăk là rất khó tháo gỡ, bởi các bên đang đùn đẩy trách nhiệm. Nghiêm trọng hơn, không ít hồ sơ đền bù, giải phóng mặt bằng ở dự án này đã bị thất lạc bất thường, rất khó để phục hồi, ảnh hưởng nghiêm trọng đến tiến độ công việc trong thời gian tới. VOV sẽ thông tin vấn đề này trong bài viết tiếp theo. Mời quý độc giả đón đọc./.