Dấu hỏi về năng lực của doanh nghiệp nhỏ trúng thầu "khủng" ngành Than

Bội thu gói thầu "khủng" tại Quảng Ninh

Tiếp tục tìm hiểu về hoạt động đấu thầu của Công ty TNHH Thiết bị Công nghệ Vân Canh (Công ty Vân Canh), doanh nghiệp có trụ sở tại Ô Số 44-LK25, Khu Đô Thị Mới Vân Canh, Xã Sơn Đồng, Hà Nội, dữ liệu cho thấy năm 2025 thực sự là một năm "bội thu" của đơn vị này tại thị trường Quảng Ninh.

Theo thống kê từ Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia, Công ty Vân Canh đã tham gia và trúng thầu tại nhiều đơn vị lớn thuộc "hệ sinh thái" TKV như: Công ty Cổ phần Than Mông Dương, Công ty Than Hạ Long, Công ty Kho vận Đá Bạc, Công ty Than Thống Nhất...

Điển hình nhất là tại Công ty Cổ phần Than Mông Dương - Vinacomin. Ngày 19/08/2025, doanh nghiệp này đã ban hành quyết định phê duyệt Công ty Vân Canh trúng "Gói thầu số 02: Cung cấp thiết bị tời chở người giếng nghiêng mức -97,5-:- -400". Đây là gói thầu có giá trị rất lớn, và Công ty Vân Canh đã trúng thầu với vai trò độc lập. Giá trúng thầu ghi nhận là 123.899.000.000 đồng. Tỷ lệ tiết kiệm tại gói thầu này đạt mức xấp xỉ 0%, khi giá trúng thầu gần như tương đương với giá dự toán.

Trước đó, vào tháng 5/2025, cũng tại Than Mông Dương, Công ty Vân Canh từng trượt "Gói thầu số 02: Cung cấp thiết bị khai thác và thiết bị vận tải trong lò" (trị giá hơn 38 tỷ đồng). Tuy nhiên, việc trúng gói thầu hơn 123 tỷ đồng vào tháng 8 sau đó đã khẳng định vị thế của nhà thầu này tại đây.

Một "khách hàng" thân thiết khác của Công ty Vân Canh là Công ty Than Hạ Long - TKV. Ngày 21/03/2025, Công ty Vân Canh trúng độc lập "Gói thầu số 67: Cung cấp thiết bị trạm phân phối 6kV, trạm biến áp khu II và IV" với giá trúng thầu 50.101.191.800 đồng.

Trước đó, ngày 13/08/2024, Công ty Vân Canh tham gia vào một liên danh lớn (gồm Công ty Cổ phần Công nghiệp Âu Việt - Trung Hiếu HHT - Vân Canh - Toàn Cầu) để trúng "Gói thầu số 61: Cung cấp thiết bị vận tải bằng đầu kéo Diesel khu Khe Chàm II-IV" với giá trị kỷ lục: 328.003.594.572 đồng.

Tại Công ty Kho vận Đá Bạc - Vinacomin, ngày 29/10/2025, Công ty Vân Canh (với vai trò thành viên liên danh) tiếp tục được xướng tên trúng "Gói thầu số 05: Cung cấp, lắp đặt thiết bị phục vụ sản xuất năm 2025" với giá 93.255.178.000 đồng.

Doanh nghiệp nhỏ "gánh" khối lượng lớn

Theo thông tin hồ sơ năng lực được công bố trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia (ngày phê duyệt 15/12/2023), Công ty TNHH Thiết bị Công nghệ Vân Canh được phân loại là "Doanh nghiệp nhỏ".

Việc một doanh nghiệp quy mô nhỏ liên tiếp trúng các gói thầu cung cấp thiết bị chuyên dụng ngành than (tời kéo, trạm biến áp, thiết bị hầm lò...) với tổng giá trị trúng thầu trong năm 2025 lên tới hàng trăm tỷ đồng là một tín hiệu vui về sự tăng trưởng. Tuy nhiên, điều này cũng đặt ra bài toán lớn về khả năng quản trị, nguồn vốn và nhân sự để thực hiện đồng thời nhiều hợp đồng lớn.

Cụ thể, chỉ trong khoảng thời gian ngắn từ tháng 8 đến tháng 12/2025, Công ty Vân Canh phải đồng thời triển khai: Gói thầu 123 tỷ tại Than Mông Dương, phần việc trong gói thầu 328 tỷ tại Than Hạ Long, gói thầu 93 tỷ tại Kho vận Đá Bạc, và mới nhất là gói thầu hơn 13,6 tỷ tại Xây lắp mỏ (vừa trúng ngày 09/12/2025).

Dư luận và các chuyên gia kinh tế quan tâm rằng, liệu nguồn lực tài chính và đội ngũ kỹ thuật của Công ty Vân Canh có đảm bảo để cung cấp thiết bị đúng tiến độ, đúng chủng loại và chất lượng cam kết với các chủ đầu tư hay không? Đặc biệt là khi các thiết bị hầm lò có yêu cầu cực kỳ khắt khe về an toàn kỹ thuật.

Trao đổi về vấn đề này, Luật sư Nguyễn Thị Hương (Đoàn Luật sư TP HCM) nhận định: "Theo Luật Đấu thầu số 22/2023/QH15, bên mời thầu phải đánh giá kỹ lưỡng năng lực tài chính và năng lực thực hiện hợp đồng của nhà thầu. Đối với nhà thầu trúng nhiều gói thầu trong cùng một thời điểm, chủ đầu tư cần đặc biệt lưu ý đến khả năng huy động nguồn lực trùng lặp. Nếu một nhân sự hoặc một thiết bị máy móc được kê khai cho nhiều gói thầu cùng lúc thì đó là dấu hiệu của việc không đảm bảo năng lực thực tế."

Mặt khác, chuyên gia đấu thầu Nguyễn Quốc Vũ cũng cho rằng: "Việc các doanh nghiệp nhỏ trúng thầu lớn là điều bình thường nếu họ có năng lực thực sự hoặc có sự hỗ trợ từ các đối tác liên danh mạnh. Tuy nhiên, cơ quan chức năng và chủ đầu tư cần giám sát chặt chẽ khâu nghiệm thu, tránh tình trạng nhà thầu 'ôm' quá nhiều việc dẫn đến chậm tiến độ hoặc bán thầu lòng vòng."

Bức tranh đấu thầu của Công ty Vân Canh không chỉ dừng lại ở các con số "khủng", mà còn thể hiện qua những mối quan hệ "đối tác - đối thủ" đầy thú vị trong các liên danh và các lần đối đầu.

Báo Tri thức và Cuộc sống sẽ tiếp tục thông tin.