Tin nhắn Zalo quen mặt nhưng lạ lòng, bẫy lừa vẫn rình rập

Thời gian gần đây, các hình thức lừa đảo qua mạng xã hội tiếp tục gia tăng, trong đó Zalo vẫn là nền tảng bị các đối tượng lợi dụng nhiều nhất. Tại TP.HCM, một vụ việc suýt gây thiệt hại lớn về tài sản cho thấy mức độ tinh vi và nguy hiểm của thủ đoạn giả mạo tài khoản người quen để dẫn dụ đầu tư.

(Ảnh minh hoạ)

Nạn nhân là anh H. (TP.HCM), đã bất ngờ nhận được tin nhắn từ tài khoản Zalo có tên và ảnh đại diện trùng khớp với người quen cũ từng liên lạc trước đó. Do các thông tin hiển thị giống hệt tài khoản thật, nạn nhân gần như không có bất kỳ nghi ngờ nào và thoải mái trò chuyện.

Sau giai đoạn tạo dựng lòng tin, nội dung câu chuyện dần được dẫn dắt sang lĩnh vực đầu tư tài chính. Đối tượng khéo léo chia sẻ những câu chuyện cá nhân, đồng thời giới thiệu các “cơ hội đầu tư nội bộ” liên quan đến tiền ảo và cổ phiếu, kèm theo lời hứa hẹn sinh lời nhanh, rủi ro thấp. Để tăng sức thuyết phục, nhiều hình ảnh giao dịch, bảng lợi nhuận được làm giả công phu cũng được gửi kèm.

Tin tưởng người quen và bị cuốn theo viễn cảnh lợi nhuận hấp dẫn, nạn nhân bắt đầu chuyển những khoản tiền nhỏ để “đầu tư thử”. Sau khi liên tục nhận được thông báo báo lãi trên hệ thống giả, số tiền chuyển đi ngày càng tăng, lên tới gần 100 triệu đồng chỉ trong thời gian ngắn.

Tuy nhiên, khi yêu cầu rút tiền, đối tượng liên tục đưa ra các lý do như phải đóng phí, nâng cấp tài khoản hoặc nộp thêm tiền để hoàn tất thủ tục. Việc bị thúc ép liên tục khiến nạn nhân rơi vào tâm lý tiếc số tiền đã bỏ ra, suýt tiếp tục chuyển thêm tiền để “gỡ gạc”.

Sự việc chỉ được ngăn chặn khi người thân của anh H. phát hiện dấu hiệu bất thường và yêu cầu xác minh danh tính qua cuộc gọi video. Việc né tránh, viện nhiều lý do không thể gọi trực tiếp đã khiến đối tượng lộ rõ bản chất lừa đảo, giúp gia đình kịp thời giữ lại phần tài sản còn lại.

Từ vụ việc này, các cơ quan chức năng khuyến cáo người dân cần hết sức tỉnh táo trước mọi lời mời gọi đầu tư sinh lời cao trên mạng xã hội, kể cả khi người nhắn tin mang tên và hình ảnh của người quen. Mọi đề xuất liên quan đến tiền bạc cần được kiểm chứng lại bằng nhiều kênh khác nhau như gọi điện trực tiếp, gặp mặt hoặc xác nhận qua người thân.

Đặc biệt, các hình thức đầu tư tiền ảo, sàn giao dịch không rõ pháp lý tiềm ẩn rủi ro rất lớn. Khi phát hiện dấu hiệu bất thường hoặc nghi ngờ bị lừa đảo, người dân cần lập tức dừng giao dịch, lưu giữ bằng chứng và trình báo cơ quan công an để được hỗ trợ kịp thời, tránh thiệt hại đáng tiếc xảy ra.

Hiện nay, pháp luật Việt Nam chưa công nhận tiền ảo là phương tiện thanh toán, cho nên mọi giao dịch tiền ảo trên mạng đều bất hợp pháp và có nguy cơ lừa đảo rất cao. Do vậy, để hạn chế tối đa các vụ lừa đảo, chiếm đoạt tài sản dưới hành vi đầu tư tiền ảo đa cấp, người dân cần nâng cao cảnh giác, tuyệt đối không tin vào các lời mời hấp dẫn trên mạng về đầu tư tiền ảo. Không tham gia các cuộc hội thảo, toạ đàm về đầu tư tiền ảo được quảng cáo mang tính khuếch trương trên mạng xã hội. Không tham gia đầu tư, mua bán trên các sàn giao dịch tiền ảo, tiền kỹ thuật số, website, nhất là các sàn quảng cáo, hứa hẹn lợi nhuận cao. Nếu phát hiện trường hợp lừa đảo, người dân cần báo ngay cho cơ quan công an để nhanh chóng ngăn chặn và xử lý theo quy định.

Theo chuyên gia bảo mật Vũ Ngọc Sơn, Trưởng ban Công nghệ, Hiệp hội An ninh mạng quốc gia, các hình thức lừa đảo trực tuyến ngày càng tinh vi. Để đối phó với những chiếc “bẫy vô hình nhưng gây thiệt hại hữu hình" này, cơ quan, doanh nghiệp, tổ chức cần triển khai đồng bộ 3 giải pháp, ví như “khiên 3 lớp”.

Lớp “khiên” thứ nhất chính là hành lang pháp lý được quy định tại dự thảo Luật An ninh mạng 2025. Trong đó, “an ninh dữ liệu” được xác định là trọng điểm với các quy định cấm tuyệt đối việc đánh cắp, mua bán hay trao đổi trái phép dữ liệu cá nhân, nhằm ngăn chặn tận gốc tình trạng lộ lọt thông tin; đồng thời luật nghiêm cấm hành vi sử dụng công nghệ để giả mạo thông tin, hình ảnh, giọng nói hoặc làm nhái sản phẩm và thương hiệu. Lớp “khiên” thứ hai là công nghệ với việc ngân hàng, tổ chức tài chính đã triển khai các biện pháp xác thực nhiều lớp như mật khẩu, OTP, sinh trắc học và phân tích hành vi nhằm phát hiện giao dịch bất thường. Lớp “khiên” thứ ba là kỹ năng- giữ vai trò quan trọng nhất, mỗi người dân cần trang bị cho mình kiến thức như một “liều vắc xin số”.

Người dân cần rèn luyện phản xạ an toàn thông qua nguyên tắc “3 không - 3 nhanh”. Trong đó "3 không" gồm: Không tin tưởng tuyệt đối (kể cả khi nhận cuộc gọi có gương mặt người gọi); không cài ứng dụng từ liên kết lạ; không chuyển tiền khi chưa xác thực. "3 nhanh" gồm: Nhanh tra cứu khi nhận được thông tin đáng ngờ; nhanh ngắt kết nối khi bị đe dọa hoặc thao túng; nhanh báo cáo tới cơ quan chức năng khi phát sinh sự cố.

Quan điểm này cũng được sự đồng tình của chuyên gia Ngô Minh Hiếu, Giám đốc Công ty Trách nhiệm hữu hạn Chống lừa đảo - doanh nghiệp xã hội trong lĩnh vực an ninh mạng. Chuyên gia Ngô Minh Hiếu nhấn mạnh, để tự bảo vệ trước “vũ khí AI” của tội phạm, người dân luôn ghi nhớ cảnh giác nếu nhận được cuộc gọi, video, tin nhắn có dấu hiệu bất thường, như yêu cầu chuyển tiền, cung cấp thông tin nhạy cảm, chụp ảnh, video riêng tư. Không chia sẻ ảnh, video, giọng nói cá nhân, thông tin định danh, mã OTP, tài khoản ngân hàng, đặc biệt nếu đối tượng liên lạc là người lạ hoặc chưa rõ danh tính. Khi nghi ngờ, hãy tiến hành xác minh lại bằng kênh khác (gọi điện trực tiếp, gặp mặt, hỏi người thân…) trước khi làm theo yêu cầu. “Người dân cần nhớ rằng, công nghệ có thể bị lợi dụng, nhưng con người vẫn là mắt xích yếu nhất và đừng để áp lực tâm lý đánh lừa bạn”, chuyên gia Ngô Minh Hiếu nói.