Tháng 7 âm lịch là tháng cô hồn hay tháng báo hiếu?

Tháng Bảy Âm lịch có rất nhiều ý nghĩa to lớn và có một ngày lễ rất trọng đại: Rằm tháng Bảy, cũng là ngày lễ Vu Lan báo hiếu. Nhưng dường như nhiều người còn chưa hiểu rõ điều đó để báo hiếu, sống an nhiên, tạo nên phúc đức, thay đổi chính mình mà lại bị ám ảnh bởi ý nghĩ đây là tháng cô hồn.

Chuyện về Đại hiếu Mục Kiền Liên

Ngài Mục Kiền Liên là một trong mười đại đệ tử của Đức Phật Thích Ca Mâu Ni. Ngài được coi là đệ nhất thần thông. Chính vì thế nên sau khi đắc đạo, nhớ tới mẹ là bà Thanh Đề, ngài đã vận dụng thần thông để tìm mẹ.

Ngài thấy mẹ nơi biên địa của địa ngục, trả nợ cho những việc ác xưa kia bà đã làm ở trên trần. Nhìn bà Thanh Đề thân hình biến dạng, đói khát và đớn đau, Mục Kiền Liên rất buồn rầu và thương mẹ. Muốn làm chút gì cho mẹ đỡ khổ đau, ngài hóa phép mang tới cho bà bát cơm.

Thấy cơm, bà Thanh Đề vội vàng đỡ lấy. Một tay bà che đậy để những chúng sinh khác trong địa ngục không nhìn thấy, một tay bà vội vàng bốc cơm đút miệng. Thương thay, cơm chưa tới mồm đã thành lửa nóng.

Cầm lòng chẳng đậu, Mục Kiền Liên bay về gặp Đức Phật giãi bày cảnh khổ và xin chỉ cách cứu mẹ. Cảm thông với tấm lòng thiết tha của người con, Đức Phật dạy cho Mục Kiền Liên pháp Vu lan bồn.

Phật dạy: "Ngày rằm tháng Bảy là ngày sau 3 tháng đóng cửa tu luyện, cùng nhau kiểm điểm, chư tăng gột rửa được những lỗi lầm, đạo lực tăng lên đáng kể. Nếu chuẩn bị được vật thực, mời chư tăng cùng nhau cúng dường thì mẹ ngươi mới có cơ duyên thoát ngục".

Y theo lời dạy của Đức Phật, Mục Kiền Liên chuẩn bị các đồ cúng lễ, lòng thành cung kính mời chư tăng cùng giúp đỡ mình. Chư tăng hoan hỉ với lòng hiếu đễ của ngài nên tụ về rất đông. Họ đồng thanh tụng kinh, những lời thần diệu thấu đến tận địa ngục. Bà Thanh Đề cũng cảm nhận được tấm lòng hiếu thảo của con trai. Với sức mạnh của chư tăng và sự hối hận, quyết tâm tự thay đổi của mình, bà Thanh Đề đã thoát khỏi địa ngục và lên được cõi trời.

Mong muốn nhiều người con hiếu thảo khác cũng cứu được cha mẹ, gia tiên như mình, Mục Kiền Liên xin Đức Phật cho phổ biến pháp Vu lan bồn. Đức Phật hoan hỉ bằng lòng. Chuyện được ghi lại trong kinh Phật thuyết kinh Vu lan bồn.

Nhân dịp này Đức Phật cũng thuyết giảng một bộ kinh nữa là kinh Báo đáp công ơn cha mẹ, kể rõ công ơn của đấng sinh thành, tội bất hiếu của con cái, việc trừng trị những đứa con bất hiếu. Hơn thế nữa, Phật còn chỉ cho những người con cách báo đáp công ơn cha mẹ.

Báo hiếu cả đời chưa đủ

Hiếu thảo vốn là truyền thống lâu đời của người Việt Nam, lại được củng cố bằng niềm tin Phật giáo và sau này là Nho giáo, do đó lễ rằm tháng Bảy ngày càng được phát triển rộng rãi và lưu truyền cho tới tận ngày nay.

Trong Phật giáo, Vu lan thắng hội là một trong trong 2 ngày lễ chính bên cạnh lễ Phật đản. Trong lễ Vu lan, mọi người - kể cả những người không theo đạo Phật - đều có những hình thức tưởng nhớ cha mẹ, ông bà, và hơn nữa là công ơn thầy dạy, công ơn quốc gia cũng như công ơn của tất cả chúng sinh.

Như vậy, ý nghĩa đầu tiên và rất dễ nhận thấy của ngày Rằm tháng Bảy, của tháng Bảy âm lịch và cả cuộc đời mỗi con người qua câu chuyện của Đại hiếu Mục Kiền Liên, kinh Vu lan bồn, kinh Báo đáp công ơn cha mẹ và rất nhiều bản kinh khác là: Tháng Bảy âm lịch là dịp con cháu thể hiện tình hiếu thảo với cha mẹ còn sống hay đã mất, với gia tiên chứ không phải là ngày cúng cô hồn, tháng cô hồn như một số người lầm tưởng.

Phương Tây có một ngày của Mẹ, một ngày của Cha, còn chúng ta có cả tháng Bảy để tập trung thể hiện tấm lòng của con cái đối với mẹ cha. Đó là nét văn hóa đáng tự hào và trân trọng mà các thế hệ cần ghi nhớ, phát huy.

Và hơn nữa, với truyền thống hiếu đạo thì cả đời này chúng ta báo hiếu mẹ cha cũng còn chưa đủ. Hãy nghe lời Đức Phật dạy trong kinh Tăng Chi: “Này các tỳ kheo, có hai hạng người mà ta nói không thể trả ơn được. Thế nào là hai? Đó là mẹ và cha. Nếu một bên vai cõng mẹ, một bên vai cõng cha, làm như vậy suốt một trăm năm cho đến khi cha mẹ trăm tuổi cũng chưa làm đủ để trả ơn cho mẹ và cha. Nếu đấm bóp, thoa xức, tắm rửa, xoa gội và dù tại đấy, mẹ cha có đại tiện, tiểu tiện, dù như vậy, này các tỳ kheo, cũng chưa làm đủ để trả ơn mẹ và cha...”.