| TP HỒ CHÍ MINH 34°C /57% weather

Chủ nhật, 21/02/2021, 08:00 AM
  • Click để copy

Rap Việt và ngôi nhà ngôn từ của giới trẻ

Rốt cuộc chúng ta cần gì ở nhạc rap?

lk3-16105946016052049604695

Một trong những rapper tiên phong trên thế giới, một trong những hiện thân đầu tiên của văn hóa hip hop, theo nhiều nhà văn hóa, là huyền thoại quyền anh Muhammad Ali cùng album "nói nhảm" I am the greatest (Tôi là vĩ đại nhất) mà ông phát hành năm 1963, chỉ 6 tháng trước khi trở thành nhà vô địch thế giới.

Một người da đen đầy sức mạnh, ngạo mạn, phức cảm, mạo hiểm - đó chính là Ali, cũng là khởi nguyên của rap và bản chất của rap.

Nghe thế thì có vẻ tinh thần rap không liên quan tới văn hóa Việt. Nhưng nhạc rap, cũng giống như pizza hay ramen, đã trải qua một quá trình nêm nếm đến khi hoàn toàn vừa vặn với khẩu vị của người Việt và trong khoảng 2 năm qua, ta chứng kiến rap tạo ra những ngôi sao đình đám, rap lên truyền hình, rap "dọn" ra riêng với các sản phẩm độc lập, rap chiếm giữ nhiều bảng xếp hạng.

Đỉnh cao có lẽ là khi rap đường hoàng bước vào "thánh đường" âm nhạc đối với người Việt - nhạc Trịnh - mà không gây nên vụ xìcăngđan đòi trả lại sự trong sáng nào cho bản gốc, có khi còn ít gây tranh cãi hơn thời Hồng Nhung hát Trịnh. Ngược lại, sự sáng tạo còn được rất nhiều người ủng hộ.

Rap Việt lên đỉnh cao vào cùng một khoảng so với thời kỳ rap bùng nổ ở các thị trường lớn nhất, dù cũng có độ trễ nhất định. Mặc dù vậy, cách mà nhạc rap dần chiếm lĩnh thị trường Việt rất đáng để xem xét, vì nó có phần khác biệt so với những xu hướng âm nhạc trước đó.

Người Việt mê Beatles hay Queen trước khi họ có những ban nhạc rock của riêng mình. Người Việt mê nhạc Hong Kong của Trương Học Hữu, Lưu Đức Hoa trước khi có Lam Trường. Người Việt mê SNSD, Big Bang trước khi có những nhóm nhạc Việt ăn theo công thức đó. Nhưng những rapper lớn nhất thế giới hiện nay như Jay Z, Kendrick Lamar, Drake chưa bao giờ là thần tượng ở Việt Nam. Nhưng chúng ta vẫn thích rap Việt. Cùng lắm có Eminem khá được hâm mộ ở Việt Nam, nhưng từ thời đỉnh cao của Eminem đến thời đỉnh cao của rap Việt quá xa để có thể nói có một mối liên hệ trực tiếp.

Điều đó phải chăng hàm nghĩa rằng chúng ta yêu thích rap Việt không hẳn vì xu hướng bên ngoài, mà vì nhu cầu nào đó rất tự nhiên ở bên trong, vậy nhu cầu này là nhu cầu gì?

Rap đã được chuyển thể hết sức khéo léo vào Việt Nam. Chúng ta rất khó đồng cảm với tâm sự của một người da đen đầy sức mạnh, đầy ngạo mạn, phức cảm, mạo hiểm nhưng nếu thay một người "da đen" thành một người "trẻ bên lề", chẳng phải nó đã bắt chuẩn mạch?

Có lẽ chưa từng có một thế hệ trẻ nào cảm nhận được rõ sự "bên lề" hơn thế hệ trẻ ngày nay. Bởi chưa bao giờ có một thế hệ nào cảm nhận được sự rộng lớn của thế giới như vậy, cũng như có ý niệm về "cái tôi" rõ ràng đến thế.

Và trong một xã hội phương Đông với rất nhiều vòng kim cô, thế hệ trẻ quẫy đạp tìm bản ngã đã tìm được rap như gậy Như Ý thần thông quảng đại để thét lên tiếng nói cá nhân. Từ Binz "anh chàng hư hỏng" đến Đen Vâu lãng mạn và triết lý, âm nhạc của họ dù khác nhau như trăng và sao nhưng đều vọng tưởng về những điều khó được chấp nhận trong xã hội.

Chẳng hạn, với Binz là một đời sống tình dục cởi mở, còn với Đen Vâu là đời sống mộng mơ, tự tại, đi ngược với sự thực dụng và đồng tiền.

Chưa hết, rap - thứ âm nhạc mà sức mạnh chủ yếu ở nghệ thuật ngôn từ - đã có cuộc gặp gỡ hoàn hảo với bộ ngôn ngữ mới của giới trẻ Việt được khai sinh trong thời đại Internet. Việt Nam có tỉ lệ sử dụng Internet khá cao trên thế giới.

Giới trẻ Việt cuồng Internet. họ nhạy cảm với mọi thứ, từ việc một vài du khách Hàn chê bánh mì Việt đến New Yorker bình luận về ca bệnh COVID-19 tại Việt Nam, từ một trọng tài quốc tế xử phạt một cầu thủ Việt đến bình chọn cho hoa hậu nước nhà đi thi thế giới - tất cả những gì về Việt Nam đều có thể được viral trên mạng nhờ những người dùng trẻ.

Trong thế giới ấy, họ tạo ra bộ ngôn ngữ vừa tào lao vừa châm biếm, vượt thoát mọi khuôn khổ từ điển.

Rap vừa mượn vừa làm giàu cho những bộ ngôn ngữ này. Khía cạnh thứ hai rất quan trọng. C

ùng là một câu nói từng gây sốt của một nhà kinh doanh nổi tiếng "tiền nhiều để làm gì?" được giới trẻ nhanh chóng thu nạp vào vốn từ vựng giễu nhại của họ, khi được Huỳnh Hiền Năng, nhạc sĩ nhạc pop, mượn để đưa vào âm nhạc, cả một ca khúc cũng chỉ quẩn quanh câu đó mà không triển khai được gì nhiều.

Còn khi được một rapper trong chương trình Rap Việt lấy làm nguồn cảm hứng, đã ra thêm được rất nhiều lời sâu cay khác, chẳng hạn như: "Tiền thật nhiều trong ví / Ta vẫn cứ lao động / Đến khi nước mắt rơi lấy tiền mà lau".

Và nếu như Heidegger so sánh "ngôn từ là ngôi nhà mà ta sống trong đó", rap giống như bêtông, như cột kèo trong ngôi nhà của ngôn ngữ trẻ. Họ đang trên đường tạo ra thế giới của riêng họ, vì thế họ cần rap.

Phức tạp nạn đinh tặc trên tuyến Quốc lộ 1K ở TP HCM

Phức tạp nạn đinh tặc trên tuyến Quốc lộ 1K ở TP HCM

28/10/2025 07:04

Nạn rải đinh đang tái diễn trên quốc lộ 1K, đoạn qua khu vực giao nhau với đường Mỹ Phước Tân Vạn đến chùa Châu Thới (phường Đông Hòa, TP HCM).

Bảo đảm phản ứng nhanh, tránh chồng chéo trong tình trạng khẩn cấp

Bảo đảm phản ứng nhanh, tránh chồng chéo trong tình trạng khẩn cấp

27/10/2025 18:15

Đại biểu đề nghị bổ sung cơ chế phối hợp liên ngành giữa Bộ Quốc phòng, Bộ Công an, chính quyền địa phương theo nguyên tắc một đầu mối chỉ huy.

Phường Vũng Tàu sẽ có biểu tượng Cá Ông cao 8m

Phường Vũng Tàu sẽ có biểu tượng Cá Ông cao 8m

27/10/2025 16:11

Ngày 27-10, ông Đoàn Hải Linh, Giám đốc Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng khu vực Vũng Tàu (TPHCM) cho biết, hạng mục công trình biểu tượng Cá Ông tại khu vực cột cờ Bãi Sau (phường Vũng Tàu) đang được gấp rút thi công.

Quốc hội thảo luận nhiều dự án Luật quan trọng

Quốc hội thảo luận nhiều dự án Luật quan trọng

27/10/2025 08:44

Quốc hội sẽ nghe Bộ trưởng Bộ Công an, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, trình bày Tờ trình về 3 dự án.

Công ước Hà Nội thúc đẩy hợp tác quốc tế phòng ngừa, đấu tranh tội phạm mạng

Công ước Hà Nội thúc đẩy hợp tác quốc tế phòng ngừa, đấu tranh tội phạm mạng

26/10/2025 19:34

Qua Lễ mở ký, Hội nghị cấp cao, Bộ trưởng Lương Tam Quang nhấn mạnh 3 kết quả đồng thuận, cùng thành tựu quan trọng đạt được về ký kết tham gia Công ước Hà Nội.

Phát biểu của Tổng Bí thư Tô Lâm tại Hội thảo Quốc tế Việt Nam học lần thứ 7

Phát biểu của Tổng Bí thư Tô Lâm tại Hội thảo Quốc tế Việt Nam học lần thứ 7

26/10/2025 15:38

Báo Tri thức và Cuộc sống trân trọng giới thiệu toàn văn phát biểu của Tổng Bí thư Tô Lâm tại Hội thảo Quốc tế Việt Nam học lần thứ 7 tổ chức tại HN ngày 26/10.

Tiếp tục bay hiệu chuẩn hệ thống giám sát hàng không tại sân bay Long Thành

Tiếp tục bay hiệu chuẩn hệ thống giám sát hàng không tại sân bay Long Thành

26/10/2025 15:26

Sau hơn 5 giờ hiệu chuẩn, hệ thống giám sát hàng không hiện đại nhất Việt Nam vận hành ổn định

“Lặng người” trước chi phí sửa xe ngập nước hàng trăm triệu đồng bằng giá mua xe mới

“Lặng người” trước chi phí sửa xe ngập nước hàng trăm triệu đồng bằng giá mua xe mới

26/10/2025 12:12

– Chủ xe không mua bảo hiểm thủy kích thì nên tính toán, cân nhắc việc sửa chữa hay chấp nhận bán lỗ để tránh rắc rối sau này.

Triều cường dâng cao, Điện lực miền Nam cảnh báo khẩn

Triều cường dâng cao, Điện lực miền Nam cảnh báo khẩn

26/10/2025 11:20

Người dân cần ngắt ngay cầu dao, aptomat khi nước có dấu hiệu tràn vào nhà, không chạm tay ướt vào ổ cắm, công tắc, thiết bị điện...

Xe container mất lái trên QL1, một phụ nữ thiệt mạng, nhiều người bị thương

Xe container mất lái trên QL1, một phụ nữ thiệt mạng, nhiều người bị thương

26/10/2025 10:19

Lực lượng chức năng Đồng Nai đang điều tra nguyên nhân vụ tai nạn trên Quốc lộ 1 khiến một phụ nữ thiệt mạng và nhiều người bị thương.