Câu chuyện về phần mềm virus Málaga đưa Google đến quê hương Picasso

Sau 33 năm, Bernardo Quintero quyết định đã đến lúc phải tìm ra người đã thay đổi cuộc đời mình — lập trình viên ẩn danh từng tạo ra một loại virus máy tính đã lây nhiễm vào trường đại học của ông.

Loại virus này, có tên Virus Málaga, phần lớn vô hại. Tuy nhiên, chính thử thách đánh bại nó đã khơi dậy niềm đam mê an ninh mạng của Quintero, cuối cùng dẫn ông đến việc sáng lập VirusTotal, một startup mà Google đã mua lại vào năm 2012. Thương vụ này đã đưa trung tâm an ninh mạng hàng đầu châu Âu của Google về Málaga, biến thành phố Tây Ban Nha này thành một trung tâm công nghệ.

Trung tâm Kỹ thuật An toàn Google (GSEC) Málaga, quê hương của danh họa Picasso.

Tất cả chỉ bắt nguồn từ một chương trình phần mềm độc hại nhỏ do một người mà Quintero chưa từng biết danh tính tạo ra. Bị thôi thúc bởi hoài niệm và lòng biết ơn, đầu năm nay Quintero đã bắt đầu hành trình tìm kiếm.

Ông nhờ các cơ quan truyền thông Tây Ban Nha lan tỏa lời kêu gọi tìm kiếm manh mối. Ông quay lại phân tích mã nguồn của virus, tìm kiếm những chi tiết mà chàng trai 18 tuổi năm xưa có thể đã bỏ lỡ. Cuối cùng, ông đã giải được bí ẩn này và chia sẻ cái kết vừa ngọt ngào vừa cay đắng trong một bài đăng trên LinkedIn, nhanh chóng lan truyền mạnh mẽ.

Câu chuyện bắt đầu từ năm 1992, khi một Quintero trẻ tuổi được thầy giáo giao nhiệm vụ tạo ra phần mềm diệt virus cho chương trình 2610 byte đã lây lan khắp các máy tính của Trường Bách khoa Málaga.

“Thử thách đó trong năm đầu đại học đã khơi dậy niềm đam mê sâu sắc với virus máy tính và an ninh mạng, và nếu không có nó, con đường của tôi có lẽ đã rất khác,” Quintero chia sẻ với TechCrunch.

Bản năng lập trình viên đã hỗ trợ Quintero trong quá trình tìm kiếm. Đầu năm nay, ông rời vị trí quản lý nhóm để “quay lại hang động, xuống tầng hầm của Google.” Tuy nhiên, ông không rời công ty mà chỉ trở lại với công việc nghiên cứu, thử nghiệm mà không còn gánh nặng quản lý.

Chính tư duy thích mày mò này cũng khiến ông xem xét lại Virus Málaga và tìm kiếm những chi tiết từng bỏ lỡ. Đầu tiên, ông phát hiện một số đoạn chữ ký, nhưng nhờ một chuyên gia an ninh mạng khác, ông đã tìm ra biến thể sau của virus với dấu hiệu rõ ràng hơn: “KIKESOYYO.” “Kike soy yo” có nghĩa là “Tôi là Kike,” một biệt danh phổ biến của “Enrique”.

Gần thời điểm đó, Quintero nhận được tin nhắn trực tiếp từ một người hiện là điều phối viên chuyển đổi số của thành phố Cordoba (Tây Ban Nha), người khẳng định đã chứng kiến một bạn học ở Trường Bách khoa tạo ra virus này.

Nhiều chi tiết trùng khớp, nhưng một điều đặc biệt nổi bật: người này biết rằng thông điệp ẩn của virus — gọi là payload trong lĩnh vực an ninh mạng — là một tuyên bố lên án tổ chức khủng bố xứ Basque ETA, điều mà Quintero chưa từng tiết lộ.

Người cung cấp thông tin sau đó đã cho Quintero một cái tên — Antonio Astorga — nhưng cũng thông báo rằng ông đã qua đời.

Thông tin này khiến Quintero vô cùng đau xót; giờ đây, ông sẽ không bao giờ có thể hỏi Antonio về “Kike.” Tuy nhiên, ông vẫn tiếp tục lần theo manh mối, và bước ngoặt đến từ chị gái của Antonio, người tiết lộ tên đầy đủ của ông là Antonio Enrique. Trong gia đình, ông được gọi là Kike.

Bệnh ung thư đã cướp đi Antonio Enrique Astorga trước khi Quintero kịp cảm ơn ông trực tiếp, nhưng câu chuyện không dừng lại ở đó. Bài đăng trên LinkedIn của Quintero đã làm sáng tỏ di sản của “một đồng nghiệp xuất sắc xứng đáng được ghi nhận là người tiên phong về an ninh mạng tại Málaga” — và không chỉ vì đã giúp Quintero tìm ra đam mê của mình.

Theo bạn bè của ông, virus của Astorga không có mục đích nào khác ngoài việc lan truyền thông điệp chống khủng bố và khẳng định bản thân như một lập trình viên.

Tương tự con đường của Quintero, niềm đam mê công nghệ thông tin của Astorga vẫn bền bỉ, và ông trở thành giáo viên tin học tại một trường trung học, nơi phòng máy tính được đặt theo tên ông để tưởng nhớ.

Di sản của Astorga còn sống mãi ngoài những bức tường đó, không chỉ qua các học trò. Một trong những người con trai của ông, Sergio, vừa tốt nghiệp ngành kỹ thuật phần mềm với niềm đam mê an ninh mạng và điện toán lượng tử — một sự kết nối đầy ý nghĩa với Quintero.

“Được khép lại vòng tròn đó và chứng kiến các thế hệ mới tiếp nối là điều vô cùng ý nghĩa với tôi,” Quintero chia sẻ.

Với Quintero, người tin rằng con đường của họ sẽ còn giao nhau, Sergio là “hình mẫu tiêu biểu cho tài năng đang được bồi dưỡng tại Málaga ngày nay.” Điều này, đến lượt nó, là kết quả của việc VirusTotal trở thành nền tảng cho Trung tâm Kỹ thuật An toàn Google (GSEC) và dẫn dắt các hợp tác với Đại học Málaga, biến thành phố này thành trung tâm đào tạo nhân lực an ninh mạng thực thụ.