Mối quan hệ Thiên Bình - Tâm Việt và câu hỏi về tính độc lập trong đấu thầu [Kỳ 3]

Quan sát của Báo Tri thức và Cuộc sống cho thấy, trong hành trình trúng thầu của Công ty Cổ phần Thiết bị Thiên Bình tại một số địa phương phía Bắc, có sự xuất hiện lặp lại của một đơn vị tư vấn đấu thầu: Công ty Cổ phần Công nghệ Tin học Tâm Việt (viết tắt là Công ty Tâm Việt). Sự trùng hợp này diễn ra tại các gói thầu có tỷ lệ tiết kiệm ở mức thấp, đặt ra những câu hỏi về tính minh bạch trong quá trình lựa chọn nhà thầu.

Sự trùng hợp tại Cao Bằng

Tại tỉnh Cao Bằng, một trong những gói thầu lớn mà Công ty Thiên Bình trúng trong năm 2025 là "Mua sắm trang thiết bị cho Trường PTDTNT THCS huyện Bảo Lạc". Gói thầu này có giá dự toán 3.871.800.000 đồng. Ngày 09/06/2025, Công ty Thiên Bình được phê duyệt trúng thầu với giá 3.824.250.800 đồng (tỷ lệ tiết kiệm khoảng 1,22%).

Theo tài liệu thu thập được, đơn vị thực hiện tư vấn lập Hồ sơ mời thầu (E-HSMT) và đánh giá Hồ sơ dự thầu (E-HSDT) cho gói thầu này chính là Công ty Cổ phần Công nghệ Tin học Tâm Việt.

Tại Báo cáo đánh giá E-HSDT (tham khảo số 07-06/BCĐG-TV ngày 07/06/2025), Tổ chuyên gia của Công ty Tâm Việt là đơn vị trực tiếp đánh giá năng lực kỹ thuật và tài chính của các nhà thầu tham dự, trong đó có Công ty Thiên Bình.

Sự lặp lại tại Hòa Bình

Mối quan hệ "hữu duyên" này tiếp tục được ghi nhận tại tỉnh Hòa Bình vào cuối năm 2025. Cụ thể, tại "Gói thầu số 1: Mua sắm trang thiết bị phòng học bộ môn..." do Phòng Văn hóa - Xã hội xã Yên Thủy làm chủ đầu tư.

Ngày 24/11/2025, Công ty Thiên Bình được phê duyệt trúng thầu với giá 1.444.929.000 đồng (Quyết định số 17/QĐ-VHXH), tỷ lệ tiết kiệm đạt 2,03%.

Theo thông tin tham khảo về Quyết định phê duyệt E-HSMT (số 13/QĐ-VHXH ngày 11/11/2025), đơn vị tư vấn lập E-HSMT không ai khác chính là Công ty Cổ phần Công nghệ Tin học Tâm Việt. Đồng thời, tại Báo cáo đánh giá E-HSDT, các nhân sự của Công ty Tâm Việt (như ông Lê Anh Vũ, bà Nguyễn Thị Ngân) tiếp tục là những người thực hiện việc đánh giá hồ sơ của Công ty Thiên Bình.

Vai trò của tư vấn và yêu cầu về tính độc lập

Trong hoạt động đấu thầu, đơn vị tư vấn đóng vai trò then chốt. Họ là người xây dựng các tiêu chí trong E-HSMT (đề bài) và sau đó lại thường là người đánh giá E-HSDT (chấm bài). Do đó, tính độc lập và khách quan của đơn vị tư vấn là yếu tố sống còn để đảm bảo sự cạnh tranh công bằng.

Việc Công ty Tâm Việt liên tục đồng hành cùng chủ đầu tư tại các gói thầu mà Công ty Thiên Bình trúng thầu là hiện tượng cần được xem xét kỹ lưỡng. Dư luận có quyền đặt câu hỏi: Liệu có sự "ưu ái" nào trong quá trình xây dựng các tiêu chí kỹ thuật hay không? Các yêu cầu trong E-HSMT có được xây dựng một cách khách quan, hay có dấu hiệu "cài cắm" các điều khoản nhằm tạo lợi thế cho một nhà thầu cụ thể?

Luật Đấu thầu số 22/2023/QH15 quy định rất chặt chẽ về việc bảo đảm cạnh tranh. Điều 6 của Luật này quy định rõ các yêu cầu về tính độc lập về pháp lý và tài chính giữa các bên tham gia quá trình đấu thầu. Cụ thể, nhà thầu tham dự thầu phải độc lập với nhà thầu tư vấn lập, thẩm định hồ sơ mời thầu; đánh giá hồ sơ dự thầu.

Mặc dù việc một nhà thầu thường xuyên tham gia các gói thầu do cùng một đơn vị tư vấn tổ chức không mặc nhiên là vi phạm pháp luật nếu các bên chứng minh được tính độc lập, nhưng sự xuất hiện lặp đi lặp lại của cặp đôi "Tư vấn Tâm Việt - Nhà thầu Thiên Bình" tại các gói thầu có tỷ lệ tiết kiệm thấp là điều khiến dư luận băn khoăn.

Luật sư Nguyễn Thị Hương (Đoàn Luật sư TP HCM) nhấn mạnh: "Nếu có dấu hiệu cho thấy sự thông đồng hoặc ưu ái trong quá trình xây dựng tiêu chí kỹ thuật hoặc trong quá trình đánh giá hồ sơ nhằm hướng đến một nhà thầu đã định trước, các bên liên quan có thể bị xem xét trách nhiệm trước pháp luật về hành vi vi phạm quy định đấu thầu. Các cơ quan chức năng cần rà soát kỹ lưỡng quy trình, hồ sơ để đảm bảo tính minh bạch."

Báo Tri thức và Cuộc sống tiếp tục thông tin./.

[Kỳ 4:] Từ hồ sơ đến thực tiễn: Năng lực thực sự của Thiên Bình khi "phủ sóng" diện rộng