Đằng sau việc 'ế chỏng chơ' hơn 400.000 tỷ đồng khi sáp nhập tỉnh thành

Giải ngân vốn đầu tư công có ý nghĩa đặc biệt quan trọng

Báo cáo Thủ tướng, Bộ Tài chính cho biết đến ngày 6/11 còn 29 bộ, cơ quan trung ương và 17 địa phương có tỷ lệ giải ngân dưới mức bình quân chung cả nước (54,9%). Đáng chú ý, một số đơn vị thuộc khối cơ quan trung ương chưa thực hiện giải ngân, vẫn có bộ ngành chỉ đạt dưới 10% kế hoạch được giao.

Về phía địa phương, tình hình khả quan hơn khi tiến độ giải ngân trung bình đạt 57,2%, cao hơn mức bình quân cả nước. Tuy nhiên, vẫn có nơi đạt kết quả thấp, có sự cách biệt với các địa phương còn lại như Lai Châu mới giải ngân 23,8%, Lâm Đồng 29,8%.

Tiến độ giải ngân đầu tư công ở một số tỉnh chậm lại do mới được giao bổ sung vốn theo quyết định của Thủ tướng trong tháng 10, cần thêm thời gian để hoàn thiện thủ tục và triển khai, gồm Nghệ An, Điện Biên. Nếu không tính số vốn bổ sung, tỷ lệ giải ngân của 2 tỉnh sẽ cao hơn trung bình cả nước.

Như với Đồng Nai, nếu không tính số kế hoạch vốn của dự án xây dựng đường cao tốc Bắc - Nam phía tây, đoạn Gia Nghĩa - Chơn Thành được Quốc hội cho phép kéo dài thời gian giải ngân đến hết 2026 hơn 8.000 tỷ đồng, tỷ lệ giải ngân của tỉnh sẽ đạt 60%.

Bà Phí Hương Nga - Trưởng ban Thống kê công nghiệp và xây dựng, Cục Thống kê - nhận định kết quả thực hiện và giải ngân vốn đầu tư công có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế năm nay đạt mục tiêu 8%.

Khối lượng vốn đầu tư công cần thực hiện trong 2 tháng cuối năm còn lớn, tuy nhiên, đây lại là thời điểm thường xảy ra mưa bão. Bà Nga lo ngại yếu tố thời tiết cũng gây ảnh hưởng, làm gián đoạn công tác thi công. Ngoài ra, công tác giải phóng mặt bằng của nhiều dự án bị kéo dài; khâu chuẩn bị, lựa chọn nhà thầu, hoàn thiện các thủ tục đầu tư, năng lực về thẩm định, kiểm tra, giám sát, thi công còn hạn chế.

Bên cạnh đó, giá vật tư tăng cao, có tình trạng khan hiếm nguồn cung một số loại vật liệu xây dựng như cát xây... Một số nhiệm vụ chuẩn bị đầu tư còn chậm do vướng các thủ tục về đất đai, điều chỉnh quy hoạch chi tiết khu đất xây dựng. Đặc biệt, bà Nga cho biết từ tháng 7, việc triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp cũng ảnh hưởng đến tiến độ một số dự án. Các yếu tố này đã ảnh hưởng nhất định đến tiến độ chung của nguồn vốn đầu tư công năm nay.

Cách nào "tiêu" hơn 400.000 tỷ đồng?

Để đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn, bà Phí Hương Nga - Trưởng ban Thống kê công nghiệp và xây dựng, Cục Thống kê - đề xuất một số giải pháp, trong đó có vai trò quyết liệt của người đứng đầu. Bộ ngành, địa phương cần chỉ đạo chủ đầu tư cần khẩn trương đẩy nhanh tiến độ thực hiện, đặc biệt với các dự án chuyển tiếp và dự án khởi công mới đã hoàn tất thủ tục đầu tư. Những dự án quan trọng, cấp thiết đang đầu tư dở dang; có khả năng hoàn thành phải được ưu tiên tập trung đẩy nhanh tiến độ, hoàn thành.

Đại diện Cục Thống kê cho rằng cần nâng cao trách nhiệm của người đứng đầu trong việc quyết định chủ trương đầu tư, quyết định đầu tư dự án, hạn chế việc phải điều chỉnh trong quá trình triển khai.

Các đơn vị cần xây dựng kế hoạch tiến độ chi tiết cho từng dự án theo tuần, tháng, quý, gắn với cơ chế kiểm tra, giám sát chặt chẽ; kịp thời tháo gỡ ngay các vướng mắc, đặc biệt liên quan đến công tác đền bù giải phóng mặt.

Cùng với đó, công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng cần đẩy nhanh. Các bên phải có phương án bảo đảm nguồn cung vật liệu xây dựng như đất, đá, cát... đáp ứng đầy đủ, kịp thời cho các công trình, nhất là dự án giao thông trọng điểm quốc gia.

Bà Nga nhấn mạnh trong quá trình triển khai, các bộ ngành, địa phương phải kịp thời điều chỉnh để chuyển vốn cho những dự án có tiến độ triển khai tốt, giải ngân nhanh, có khả năng hoàn thành trong năm nhưng chưa được bố trí đủ vốn.

Ông Lê Tiến Dũng - Phó vụ trưởng Vụ Phát triển hạ tầng, Bộ Tài chính - cho biết ngay từ đầu năm, Bộ Tài chính đã trình Chính phủ, Thủ tướng thành lập 8 tổ công tác do lãnh đạo Chính phủ làm tổ trưởng, làm việc trực tiếp với các Bộ, ngành, địa phương để nhận diện, đôn đốc, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công.

"Bộ đề nghị địa phương phân công cụ thể lãnh đạo chịu trách nhiệm theo dõi tiến độ các dự án, kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, lập kế hoạch giải ngân chi tiết cho từng dự án, kiểm soát tiến độ giải ngân đầu tư công theo từng tuần, từng tháng, từng quý", ông Dũng nhấn mạnh.