Áp lực cạnh tranh và pháp lý: Gói thầu 16 Bạc Liêu liên tiếp phải sửa sai

Gói thầu số 16: Cung cấp và lắp đặt thiết bị toàn bộ dự án (trừ thiết bị hệ thống xử lý nước thải và thang máy), thuộc Dự án Xây dựng nâng cấp, mở rộng Nhà khách số 01 - Hùng Vương, do Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình dân dụng và công nghiệp Bạc Liêu (Ban QLDA Bạc Liêu) làm Chủ đầu tư, vừa trải qua giai đoạn mở thầu đầy kịch tính vào ngày 22/11/2025. Gói thầu (Mã TBMT: IB2500505864) với Giá dự toán 6.895.160.440 đồng đã thu hút 4 nhà thầu tham gia, thể hiện sự quan tâm lớn của thị trường.

Mặc dù tín hiệu cạnh tranh là đáng mừng, quá trình chuẩn bị Hồ sơ mời thầu điện tử (E-HSMT) lại bộc lộ nhiều điểm chưa chặt chẽ, dẫn đến hàng loạt kiến nghị làm rõ từ các nhà thầu và buộc Chủ đầu tư phải liên tục phê duyệt các quyết định điều chỉnh chỉ vài ngày trước thời điểm đóng thầu.

Tiết kiệm "khủng" hơn 1,1 tỷ đồng: Tín hiệu tích cực của cạnh tranh

Theo Biên bản mở thầu ghi nhận vào ngày 22/11/2025, 4 nhà thầu đã nộp hồ sơ dự thầu, tạo ra sự cạnh tranh mạnh mẽ ngay từ vòng giá.

Cụ thể, các nhà thầu tham gia bao gồm:

· Công ty CP dịch vụ thương mại tư vấn đầu tư Mai Xuân với giá dự thầu sau giảm giá là 5.752.172.550 đồng (giảm 6%).

· Công ty CP Thi Trần với giá dự thầu 5.902.812.250 đồng.

· Công ty CP Kiến trúc nội thất Tinh Mộc với giá dự thầu 5.955.655.625 đồng.

· Công ty TNHH Công nghệ và xây dựng XDTC Toàn Cầu với giá dự thầu 6.629.411.100 đồng.

Với mức giá dự thầu thấp nhất (sau giảm giá) là 5.752.172.550 đồng so với giá dự toán 6.895.160.440 đồng, gói thầu này dự kiến mang lại mức tiết kiệm 1.142.987.890 đồng, tương đương 16,58% giá gói thầu.

Chuyên gia đấu thầu Nguyễn Quốc Vũ nhận định: "Mức tiết kiệm gần 17% là con số ấn tượng, phản ánh hiệu quả rõ rệt của hình thức đấu thầu rộng rãi qua mạng. Đây là minh chứng cho thấy sự cạnh tranh lành mạnh đã thực sự phát huy tác dụng, giúp Chủ đầu tư tối ưu hóa nguồn vốn ngân sách tỉnh. Tuy nhiên, sự cạnh tranh này cũng đồng nghĩa với việc các nhà thầu ngày càng chuyên nghiệp hơn trong việc 'soi' hồ sơ mời thầu, và bất kỳ lỗ hổng nào cũng sẽ bị phát hiện."

Sửa sai thần tốc: Loạt mâu thuẫn kỹ thuật và pháp lý cận kề giờ G

Chính sự chuyên nghiệp của các nhà thầu đã nhanh chóng vạch trần những điểm mâu thuẫn và chưa rõ ràng trong E-HSMT, buộc đơn vị tư vấn Công ty Cổ phần tư vấn thiết kế xây dựng Gia Bảo (do Giám đốc Nguyễn Ngọc Thành ký các văn bản phúc đáp) và Chủ đầu tư phải gấp rút điều chỉnh.

Mâu thuẫn "chết người" giữa bản vẽ và tiêu chí kỹ thuật

Trong văn bản làm rõ ngày 12/11/2025, nhà thầu đã chỉ ra sự mâu thuẫn về thông số kỹ thuật của nhiều hạng mục, đặc biệt là Quầy lễ tân:

· Tiêu chí kỹ thuật trong E-HSMT (Hạng mục 42): Kích thước 3000 x 600 x 1080mm, vật liệu MDF phủ Melamine.

· Bản vẽ thiết kế (đính kèm E-HSMT): Lại thể hiện kích thước 4200 x 1200 x 1100mm và vật liệu MDF phủ sơn PU.

Nhà thầu đã phải yêu cầu Chủ đầu tư xác nhận rõ: "khi có sự khác nhau giữa bản vẽ và tiêu chí kỹ thuật trong hồ sơ mời thầu, nhà thầu phải tuân theo nội dung nào?".

Trong phúc đáp và điều chỉnh E-HSMT, Chủ đầu tư đã chốt nguyên tắc tại Mục 3 Chương V - Yêu cầu về kỹ thuật: "Trường hợp thông số kỹ thuật của các hàng hóa (thiết bị)... có sự sai khác so với bản vẽ thiết kế đính kèm thì thông số kỹ thuật tại Bảng yêu cầu kỹ thuật đối với các hàng hóa (thiết bị) trong hồ sơ mời thầu này là căn cứ để Nhà thầu chào thầu và tổ chuyên gia đánh giá".

Sau đó, để đảm bảo tính khả thi, Giám đốc Ban QLDA Nguyễn Văn Vĩnh đã ký Quyết định số 195/QĐ-QLDA ngày 18/11/2025, phê duyệt điều chỉnh bổ sung chi tiết thông số kỹ thuật cho hàng loạt hạng mục (Điều 1). Điều này cho thấy sự thiếu sót trong khâu chuẩn bị E-HSMT ban đầu, buộc phải sửa chữa gấp rút để đảm bảo gói thầu không bị hủy.

Rào cản pháp lý về chứng nhận CO/CQ

Một kiến nghị khác tập trung vào yêu cầu cung cấp chứng từ nhập khẩu. Nhà thầu phản ánh việc E-HSMT yêu cầu nộp "bản sao có chứng thực Giấy chứng nhận xuất xứ (CO) và Giấy chứng nhận chất lượng (CQ) của hàng hóa nhập khẩu do nhà sản xuất cấp".

Nhà thầu lập luận yêu cầu này vi phạm nguyên tắc cạnh tranh, công bằng, minh bạch tại Điều 5 Luật Đấu thầu 2023, và Khoản 3 Điều 14 Luật Đấu thầu 2023 (được sửa đổi bởi Luật số 90/2025/QH15) về việc không bắt buộc phải là bản sao có chứng thực nếu các tài liệu khác có giá trị pháp lý tương đương. Đồng thời, nhà thầu cũng dẫn chứng Khoản 2 Điều 17 Nghị định 24/2024/NĐ-CP (sau đó được thay thế bởi Nghị định 214/2025/NĐ-CP) về việc không được đưa ra yêu cầu hạn chế cạnh tranh.

Phúc đáp kiến nghị này, đơn vị tư vấn Công ty Cổ phần tư vấn thiết kế xây dựng Gia Bảo (Công văn số 1113/CV-GB ngày 13/11/2025) đã nhanh chóng điều chỉnh quan điểm:

· Thứ nhất, Tư vấn khẳng định các căn cứ pháp luật nhà thầu viện dẫn đã hết hiệu lực, thay thế bằng Nghị định 214/2025/NĐ-CP và Thông tư 79/2025/TT-BTC.

· Thứ hai, E-HSMT không có quy định bắt buộc phải nộp bản sao có chứng thực CO/CQ tại thời điểm dự thầu. Mà chỉ yêu cầu nhà thầu Cam kết cung cấp Bộ chứng từ nhập khẩu (CO, CQ) khi bàn giao hàng hóa (nếu trúng thầu).

· Từ đó, Tư vấn kết luận: yêu cầu cam kết này "hoàn toàn không gây hạn chế đối với Nhà thầu tham dự thầu".

Việc Chủ đầu tư và Tư vấn phải liên tục ban hành các quyết định và văn bản phúc đáp (Quyết định 176/QĐ-QLDA ngày 13/11/2025, Công văn 183/QLDA ngày 13/11/2025, Quyết định 195/QĐ-QLDA ngày 18/11/2025, Công văn 195/QLDA ngày 19/11/2025, Công văn 208/QLDA ngày 21/11/2025) cho thấy sự cấp bách trong việc "sửa sai" ngay trước thời điểm mở thầu.

Luật sư Nguyễn Thị Hương, chuyên gia về Luật Đấu thầu, phân tích: "Dù việc điều chỉnh E-HSMT kịp thời là cần thiết để bảo vệ tính công bằng, minh bạch của gói thầu và tránh bị hủy thầu, nhưng sự kiện này là một bài học lớn về quy trình kiểm soát chất lượng hồ sơ. Luật Đấu thầu số 22/2023 và Luật sửa đổi, bổ sung số 90/2025 đặt mục tiêu cao nhất là tính hợp pháp và không phân biệt đối xử. Việc tồn tại các điều khoản gây nhầm lẫn về CO/CQ hay mâu thuẫn về thông số kỹ thuật trong bản vẽ/bảng mô tả chi tiết đã vi phạm tinh thần này. Nó không chỉ gây lãng phí thời gian, chi phí cho nhà thầu trong việc chuẩn bị hồ sơ mà còn tạo ra sự căng thẳng không cần thiết cho chính Chủ đầu tư."

Chuyên gia Nguyễn Quốc Vũ cũng đồng tình: "Cần phải truy cứu trách nhiệm đối với đơn vị tư vấn Công ty Cổ phần tư vấn thiết kế xây dựng Gia Bảo (do Giám đốc Nguyễn Ngọc Thành đại diện) trong việc soạn thảo E-HSMT thiếu sót. Đối với Ban QLDA Bạc Liêu (Giám đốc Nguyễn Văn Vĩnh ký phê duyệt), dù đã thể hiện sự linh hoạt và lắng nghe kiến nghị, nhưng cần phải tăng cường công tác thẩm định nội bộ để đảm bảo chất lượng hồ sơ được phê duyệt lần đầu là hoàn hảo, tránh tiền lệ phải 'sửa sai' cận ngày, gây ảnh hưởng đến uy tín và tính chuyên nghiệp của đơn vị."

Gói thầu số 16: Cung cấp và lắp đặt thiết bị toàn bộ dự án Nhà khách số 01 - Hùng Vương đã bước vào giai đoạn đánh giá hồ sơ với kết quả mở thầu tích cực, hứa hẹn mức tiết kiệm ngân sách đáng kể. Tuy nhiên, những lùm xùm về chất lượng E-HSMT là lời cảnh tỉnh cho các Chủ đầu tư và đơn vị tư vấn trong việc nắm vững tinh thần và quy định chi tiết của Luật Đấu thầu 22/2023, 90/2025. Sự cạnh tranh lành mạnh chỉ có thể được duy trì nếu hồ sơ mời thầu thực sự công bằng, minh bạch và không tồn tại những "lỗ hổng" không đáng có về kỹ thuật hay pháp lý ngay từ đầu.