Xóa thuế khoán tác động gì tới kinh doanh online?

Hoạt động bán hàng online, trên các nền tảng mạng xã hội, livestream ngày càng phổ biến, xuất hiện những công việc mới như người có sức ảnh hưởng (KOL), người tiêu dùng chủ chốt (KOC). Từ năm 2026, hình thức thuế khoán sẽ chấm dứt, nhóm kinh doanh liên quan thương mại điện tử có những điều chỉnh đáng chú ý.

Tại quyết định phê duyệt đề án “Chuyển đổi mô hình và phương pháp quản lý thuế đối với hộ kinh doanh khi xóa bỏ thuế khoán”, Bộ Tài chính quy định rõ cách quản lý hộ kinh doanh hoạt động qua nền tảng thương mại điện tử.

Nếu sàn giao dịch điện tử có chức năng thanh toán, sàn sẽ thực hiện việc khấu trừ, kê khai và nộp thay thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập cá nhân cho cá nhân kinh doanh, theo tỷ lệ phần trăm trên doanh thu. Trong trường hợp doanh thu cuối năm của hộ kinh doanh dưới 200 triệu đồng, số thuế đã nộp thay sẽ được hoàn trả theo quy định.

Ngược lại, nếu sàn giao dịch điện tử không có chức năng thanh toán, cá nhân kinh doanh sẽ tự kê khai và nộp thuế theo từng lần phát sinh hoặc theo kỳ tháng, quý.

Tuy nhiên, cá nhân, hộ kinh doanh bán hàng qua Facebook, Zalo… chưa có chức năng khấu trừ thuế. Theo đó, hộ kinh doanh còn băn khoăn trước quy định kê khai thuế từ 1/1/2026. Trong khi đó, người bán qua sàn đã được khấu trừ thuế thắc mắc về tiêu chí bắt buộc dùng hoá đơn điện tử có mã, hoặc hoá đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền.

Anh Nguyễn Ngọc Long - kinh doanh thương mại điện tử tại Thanh Xuân, Hà Nội - cho biết chỉ bán hàng trên Shopee và TikTok, doanh thu vượt 3 tỷ đồng/năm.

“Trong trường hợp cá nhân chỉ kinh doanh trên sàn, doanh thu trên 3 tỷ đồng, thì có bắt buộc phải xuất hóa đơn điện tử không. Tôi liên hệ với sàn nhưng được phản hồi rằng sàn không cung cấp thông tin khách hàng cho người bán, coi đây là khách hàng của sàn, không phải của nhà bán hàng. Điều này khiến cá nhân kinh doanh không thể xuất hóa đơn cho từng giao dịch”, anh Long băn khoăn.

Trước những vấn đề cá nhân, hộ kinh doanh đặt ra, ông Nguyễn Tiến Minh - Phó trưởng Thuế TP. Hà Nội - cho biết, trường hợp bán hàng qua các nền tảng không thực hiện khấu trừ, hộ kinh doanh phải chủ động kê khai thuế.

“Đối với các giao dịch trên các nền tảng này, hộ kinh doanh hoàn toàn có thể xác định được người mua, vì đó đều là khách hàng trực tiếp của mình. Do đó, khi phát sinh giao dịch, hộ kinh doanh vẫn phải xuất hóa đơn theo đúng quy định, bảo đảm tuân thủ nghĩa vụ sử dụng hóa đơn thuộc nhóm đối tượng phải thực hiện”, ông Minh nói và nhấn mạnh việc khuyến khích sử dụng hóa đơn, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Với trường hợp của cá nhân kinh doanh tại Thanh Xuân (Hà Nội) và những hộ vận hành mô hình tương tự, lãnh đạo Thuế TP. Hà Nội cho biết, về nguyên tắc, việc xuất hóa đơn nhằm bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng và thể hiện trách nhiệm của người bán. Tuy nhiên, với trường hợp kinh doanh qua sàn thương mại điện tử đã bị khấu trừ thuế, hiện chính sách chưa quy định rõ việc có bắt buộc phải xuất hóa đơn hay không.

Cơ quan thuế ghi nhận ý kiến này, và cho biết, nội dung đang được đưa vào quá trình thảo luận, hoàn thiện quy định; đồng thời làm việc với các sàn thương mại điện tử để có hướng xử lý thống nhất.

Về việc quản lý thuế với nhóm cá nhân kinh doanh trên nền tảng thương mại điện tử - đặc biệt là YouTuber, TikToker, diễn viên livestream có doanh thu lớn, ông Nguyễn Tiến Minh cho biết, nhóm này có đặc thù hoàn toàn khác với hộ kinh doanh truyền thống, do đó cơ quan thuế đã xây dựng cách tiếp cận riêng. Đến thời điểm này, các cá nhân kinh doanh trên nền tảng số như YouTube, TikTok hay các KOL đã tương đối nắm được chính sách. Cơ quan thuế ghi nhận mức độ tự kê khai của nhóm này đang tốt lên, ý thức tuân thủ tăng rõ rệt.

Thuế TP. Hà Nội nhấn mạnh, dù là tổ chức, doanh nghiệp hay cá nhân. quy mô lớn, nhỏ, nổi tiếng hay không đều, phải tuân thủ pháp luật. Việc cố tình trốn thuế sẽ để lại hậu quả pháp lý nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến môi trường kinh doanh, gây thiệt hại cho ngân sách Nhà nước. Những hành vi cố tình vi phạm, trốn tránh nghĩa vụ thuế, cơ quan thuế sẽ kiên quyết xử lý nghiêm.