Vì sao Táo Quân 2021 ít tiếng cười?

Chương trình hài kịch truyền hình đặc biệt Gặp nhau cuối năm hay vẫn được số đông biết đến với tên gọi Táo Quân lên sóng VTV vào tối 30 Tết (11/2). Táo Quân đã có 16 năm thực hiện liên tiếp nhưng gián đoạn vào năm ngoái. Đơn vị sản xuất quyết định dừng Táo Quân một năm để thay thế bằng một "format" mới, song, nói như nghệ sĩ Chí Trung, kịch bản mới đã không thành công như mong đợi.

Táo Quân với tinh thần “tống cựu nghinh tân”, được NSND Khải Hưng đánh giá là “hài trí tuệ” đến nay vẫn là một thương hiệu. Do vậy, sự trở lại của Táo Quân 2021 được không ít khán giả truyền hình chờ đợi. Nhất là sau một năm khó khăn vì dịch bệnh, tiếng cười với hàm nghĩa giã từ quá khứ, hướng tới tương lai tươi đẹp càng trở nên ý nghĩa.

Với bản phát sóng thời lượng khoảng 2 tiếng, Táo Quân 2021 truyền tải đúng tinh thần ấy. Nhưng xét ở vị trí của chương trình trở lại sau một năm vắng bóng, Táo Quân chưa thực sự lấy được phong độ, nhiều chất liệu và cách diễn xuất của nghệ sĩ vẫn tìm thấy "lối mòn" ở 16 năm trước đó.

Buổi chầu đặc biệt thời Covid-19

Ngoài một số năm áp dụng hình thức của game show hay chương trình truyền hình thực tế, format được ưa chuộng nhất của Táo Quân là màn chầu báo cáo. Format này được xây dựng dựa trên tích truyện dân gian Táo Quân chầu trời, nghĩa là sau mỗi năm Táo Quân sẽ cưỡi cá chép về trời vào ngày 23 tháng Chạp để báo cáo với Ngọc Hoàng những việc xảy ra ở hạ giới.

Táo Quân 2021 tiếp tục có bốn Táo chính, đại diện cho các ngành: Táo Kinh tế (Quang Thắng), Táo Giáo dục (Chí Trung), Táo Xã hội (Tự Long) và Táo Y tế (Vân Dung). Bộ ba Ngọc Hoàng - Nam Tào - Bắc Đẩu tiếp tục do Quốc Khánh - Xuân Bắc - Công Lý đảm trách.

Trái với thông lệ vào chầu như mọi năm, các Táo năm nay khi lên đến Thiên Đình đã sớm bị đưa đi cách ly tập trung vì dịch Covid-19. Tại nơi cách ly, nhiều tình huống dở khóc dở cười xảy ra. Đầu tiên chỉ là câu chuyện về vòng khử khuẩn, về những chiếc ghế với số lượng có hạn tại nơi cách ly. Nhưng cũng từ đó, nhiều vấn đề gai góc, thời sự đã được đề cập.

Táo Quân đã một lần nữa đề cập đến câu chuyện chiếc ghế, tham vọng quyền lực, không ai chịu nhường ai khi liên quan đến chức quyền, danh lợi. Nhưng đúng như các Táo khẳng định ghế đã ít thì càng phải dành cho người xứng đáng, có trình độ.

Chỉ có 2 ghế nhưng có tới 4 Táo, đó là còn chưa kể đến các nhân vật như Doanh nhân (Đỗ Duy Nam), Tinh tú (Trung Ruồi, Dũng Hớn) và Bắc Đẩu “A.I” (Lâm Vỹ Dạ). Nhưng, Táo Kinh tế đã nhanh chóng giành được một suất ngồi vì những thành tích nổi bật trong quản lý kinh tế năm vừa qua.

“Mục tiêu kép, tăng trưởng dương” là điểm nhấn trong bản báo cáo thành tích bằng rap của Táo Kinh tế. Dựa trên nền nhạc BigCityBoi của Binz và Touliver, phần lời do ê-kíp Táo Quân sáng tạo phản ánh một phần thành tựu kinh tế năm 2020 khi Việt Nam được đánh giá là một trong top 16 nền kinh tế mới nổi thành công nhất thế giới. Việt Nam đã thực hiện được mục tiêu kép là vừa phòng chống dịch, vừa phục hồi và phát triển kinh tế - điều là mơ ước xa xỉ của không ít quốc gia.

Ngoài điểm sáng của ngành kinh tế, Táo Quân 2021 cũng ghi nhận những nỗ lực vượt bậc, công sức của ngành y trong việc phòng chống dịch bệnh. Trước đó, không ít năm, Táo Kinh tế, Táo Y tế bị Ngọc Hoàng nhắc nhở vì những vấn đề còn tồn tại trong ngành, gây bức xúc trong xã hội, song năm nay cả hai tư lệnh ngành đã có thể “mát mặt” trên Thiên Đình.

Cùng với việc ghi nhận thành tích, đóng góp tích cực, Táo Quân 2021 vẫn giữ bản sắc với tính phản biện xã hội nhưng thông qua lăng kính của hài để tạo ra tiếng cười trào phúng. Năm nay, chương trình tiếp tục đề cập đến tham nhũng, chạy ghế, chạy quy hoạch, vấn nạn “quà quê”.

Táo Quân cũng nhắc đến những vấn đề thời sự trong năm như việc nâng giá thiết bị y tế, vụ sách Cánh Diều, hạn chế của ngành giáo dục. Ngoài ra, chương trình cũng phản ánh tình trạng thông tin bịa đặt, fake news, xấu độc tràn lan trên mạng. Việc nghệ sĩ nổi tiếng chia sẻ tin giả, thiếu kiểm chứng trong năm qua cũng được Táo Quân nhắc lại.

Nỗ lực mang đến tiếng cười thâm thúy của Táo Quân

Dù không sử dụng format buổi chầu báo cáo, Táo Quân năm nay vẫn được đánh giá là một chương trình nặng về nội dung. Nhiều vấn đề mang tính vĩ mô liên quan đến kinh tế, quy hoạch nhân sự được đề cập. Nhưng khi xoay quanh quá nhiều thông tin liên quan đến chuyện nhân sự, chương trình cũng thiếu bao quát những vấn đề thời sự khác trong năm khác.

Bù lại cho một phần nội dung tương đối nặng, Táo Quân 2021 cũng khéo léo cập nhật các “trend” (xu thế) trên mạng trong năm. Chuyện “chúng ta của hiện tại”, “trà xanh”, “amazing, goodjob” được nhắc đến và cũng là những mảng miếng hài trẻ trung, dễ gây cười với giới trẻ.

Ngoài ra, chương trình cũng chế các ca khúc nổi tiếng trong năm để tăng tính giải trí. Ví như câu rap từ BigCityBoi được sửa thành: "Nếu anh tham dự SEA Games thì huy chương vàng chắc luôn" hay "Trói em bằng tiền bạc, bao thiên đình kinh ngạc" tạo ra những tràng cười giải trí cho người xem.

Tuy nhiên, nếu mạn đàm, đặt trong phép so sánh với những năm "phong độ đỉnh cao" của Táo Quân 2008-2011, số lượng câu nói ấn tượng, bản nhạc chế hài hước năm nay ít hơn và cũng chưa đủ để gây bão ngay sau khi chương trình lên sóng.

Điểm nhấn của Táo Quân 2021 là phần cuối lắng đọng, sâu sắc. Phần tổng kết của Ngọc Hoàng không phải ở những lời nói cho có mà hoàn toàn là những động viên, nhắc nhớ, những đồng cảm, sẻ chia với người dân sau một năm vô vàn khó khăn vì dịch bệnh.

Khi Ngọc Hoàng nhắc đến việc Nam Tào bận việc Thiên Đình không được về quê dù quê nhà năm qua đã oằn mình trước thiên tai, bão lũ, Bắc Đẩu với diễn xuất của Công Lý đã trở thành khoảnh khắc xúc động của Táo Quân 2021.

Phần kết của Táo Quân năm nay được một bộ phận khán giả khen ngợi vì ngoài việc căn dặn, Ngọc Hoàng còn răn đe mạnh mẽ vấn nạn nịnh bợ, cơ hội của một bộ phận quan chức. Ngọc Hoàng khẳng định rằng thói nịnh bợ nếu không xử lý ngay có thể còn thành một virus nguy hiểm hơn corona.

Chưa đủ đột phá

Trong lần trở lại, Táo Quân cho thấy rõ những nỗ lực thay đổi. Chương trình năm nay có sự góp mặt của Lâm Vỹ Dạ - một diễn viên hài từ TP.HCM lần đầu góp mặt trong Táo Quân. Trước đó, nhiều năm liền, Táo Quân chủ yếu là "sân chơi" của các nghệ sĩ phía Bắc, do nhiều yếu tố.

Đất diễn của Lâm Vỹ Dạ trong Táo Quân không quá nhiều. Tuy nhiên, cô cũng là một màu sắc mới, diễn xuất tự nhiên, duyên dáng và không bị "chệch" khi tung hứng với các đồng nghiệp miền Bắc.

Trong khi dàn diễn viên quen thuộc của Táo năm nay với Công Lý, Chí Trung, Xuân Bắc, Quốc Khánh, Vân Dung, Quang Thắng, Tự Long vẫn giữ nét diễn xuất khó chê như vậy.

Công Lý không nhiều mảng miếng để thể hiện, Xuân Bắc vẫn tròn vai. Chí Trung gây ấn tượng ở kỹ thuật đài từ, nhả chữ, Quang Thắng và Vân Dung vẫn diễn sôi động, còn Tự Long chứng tỏ được khả năng đưa chất liệu âm nhạc truyền thông vào vai diễn. Nhưng cũng như một vài năm trước, dù ổn, sức sáng tạo của dàn diễn viên gạo cội cũng đã chững lại, thậm chí có diễn viên cho thấy sự một màu.

Dàn diễn viên trẻ như Trung Ruồi, Đỗ Duy Nam, Dũng Hớn vốn được coi như đội ngũ kế cận trong Táo Quân. Năm nay, bộ ba này có nhiều mảng miếng để chứng minh tài năng hơn. Tuy nhiên, điểm gây lăn tăn vẫn là những gương mặt trẻ chưa cho thấy họ thực sự phù hợp với kiểu hài trào phúng, sâu cay dựa trên chất liệu thời sự như Táo Quân.