Tranh cãi nảy lửa quy định "cấm ghép hãng" tại dự án thiết bị giáo dục Vĩnh Long [Kỳ 1]

Theo tìm hiểu của Báo Tri thức và Cuộc sống, Dự án "Mua sắm thiết bị dạy học tối thiểu lớp 8 và lớp 9 cho các trường Trung học cơ sở" ban đầu được UBND tỉnh Bến Tre phê duyệt tại Quyết định số 1787/QĐ-UBND ngày 29/05/2025. Sau khi thực hiện sáp nhập địa giới hành chính (Bến Tre, Trà Vinh sáp nhập vào Vĩnh Long) từ ngày 01/07/2025, dự án này được chuyển giao về Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình dân dụng và công nghiệp tỉnh Vĩnh Long (gọi tắt là Ban QLDA Vĩnh Long) làm chủ đầu tư.

Ngày 10/11/2025, ông Lê Thanh Sơn, Giám đốc Ban QLDA Vĩnh Long đã ký Quyết định số 956/QĐ-BQL phê duyệt E-HSMT cho gói thầu "Cung cấp và lắp đặt thiết bị" (Mã TBMT: IB2500482459) với giá gói thầu hơn 144,9 tỷ đồng. Ngay lập tức, gói thầu vấp phải sự phản ứng dữ dội từ các nhà thầu.

Nhà thầu: "Quy định bất khả thi và hạn chế tham gia"

Tâm điểm tranh cãi nằm ở Chương V của E-HSMT với quy định: "Nhà thầu chỉ được chào một hãng sản xuất cho một đơn vị tính hàng hóa".

Trong văn bản kiến nghị gửi ngày 12/11/2025, một nhà thầu đã phân tích chi tiết sự vô lý của yêu cầu này đối với đặc thù thiết bị dạy học. Nhà thầu dẫn chứng cụ thể:

"Ví dụ: Bộ dụng cụ đo khối lượng riêng có 3 chi tiết với xuất xứ khác nhau cụ thể: Bình tràn là hàng nhập khẩu, Bình chia độ do chúng tôi mua trên thị trường Việt Nam còn Vật không thấm nước do chúng tôi tự sản xuất; 3 chi tiết 3 hãng sản xuất khác nhau và các chi tiết này được chúng tôi đóng gói và hoàn thiện lại để giao cho Đơn vị sử dụng".

Từ thực tế này, nhà thầu đặt câu hỏi: "Như vậy chúng tôi nên ghi hãng sản xuất như thế nào khi mà việc chào 1 hãng sản xuất cho Bộ dụng cụ này là không thực hiện được... Yêu cầu 'Nhà thầu chỉ được chào một hàng sản xuất cho một đơn vị tính hàng hóa' sẽ làm hạn chế sự tham gia của các nhà thầu thiết bị".

Tại một văn bản kiến nghị khác, nhà thầu phân tích sâu hơn về mặt pháp lý: "Hai yêu cầu trên đang mâu thuẫn trực tiếp với nhau... Trường hợp 'một bộ thiết bị' gồm nhiều linh kiện, module, phụ kiện từ các hãng khác nhau, xuất xứ khác nhau nếu chỉ được phép chào 'một hãng' thì không khả thi về mặt kỹ thuật".

Chủ đầu tư: "Chào nhiều hãng là loại"

Trước các lập luận thực tế của nhà thầu, ngày 24/11/2025, ông Phan Văn Dũ, Phó Giám đốc Ban QLDA Vĩnh Long đã ký Công văn số 1259/BQL-QLDA2 trả lời làm rõ E-HSMT.

Thay vì điều chỉnh để phù hợp thực tế, Chủ đầu tư dẫn chiếu lại các điểm trong E-HSMT và khẳng định cứng rắn:

"Trường hợp nhà thầu chào nhiều hãng sản xuất cho một đơn vị tính của hàng hóa (một cái, một chiếc...) thì E-HSDT của nhà thầu không được xem xét, đánh giá".

Chủ đầu tư lập luận rằng: "Một Đơn vị tính hàng hóa được hiểu là Một bộ thiết bị gồm tổ hợp nhiều hàng hoá thành phần, hoặc Một Thiết bị riêng lẻ". Do đó, nhà thầu phải đề xuất cụ thể ký mã hiệu, hãng sản xuất của từng hàng hóa thành phần.

Tuy nhiên, câu trả lời này chưa giải quyết được mâu thuẫn cốt lõi mà nhà thầu nêu ra: Nếu kê khai chi tiết từng thành phần (khác hãng) thì vi phạm nguyên tắc "Một đơn vị tính - Một hãng"; còn nếu kê khai chung một hãng cho cả bộ thì vi phạm tính trung thực của nguồn gốc xuất xứ.

Trao đổi với PV, Luật sư Nguyễn Văn Lập (Đoàn Luật sư TP HCM) nhận định: "Việc chủ đầu tư áp đặt định nghĩa 'một đơn vị tính' cho cả một bộ thiết bị phức hợp và bắt buộc chỉ được chào một hãng sản xuất là dấu hiệu của việc hạn chế nhà thầu thương mại (những đơn vị mua gom linh kiện tốt nhất để tích hợp). Điều này có thể vi phạm khoản 6 Điều 44 Luật Đấu thầu 2023 về việc đưa ra các tiêu chí hạn chế sự tham gia của nhà thầu".

Báo Tri thức và Cuộc sống tiếp tục thông tin:

[Kỳ 2]: Gói thầu thiết bị Vĩnh Long: Tranh luận gay gắt về "giấy phép con" trong E-HSMT