Tẩy chay nghệ sĩ thiếu chuẩn mực: Quyền của công chúng

Nghệ sĩ và lối hành xử lệch “chuẩn”

Không chỉ làm mất thiện cảm vì những phát ngôn gây “sốc”, một bộ phận nghệ sĩ ngày nay còn có lối sống, hành xử thiếu chuẩn mực. Từ những dòng trạng thái của Kiều Thanh, Kim Oanh trong ồn ào liên quan đến 2 nghệ sĩ Việt bị tố hiếp dâm cho đến những lời bênh vực của NSND Hồng Vân, Việt Anh bày tỏ lòng thương cảm với học trò cho thấy lối hành xử của một bộ phận nghệ sĩ có vấn đề trầm trọng.

Sự việc bắt nguồn từ tranh cãi liên quan đến 2 nghệ sĩ Việt bị tố tấn công tình dục khi đi công tác ở Tây Ban Nha. Gần 1 tháng sau khi sự việc xảy ra, dư luận vẫn chưa ngớt xôn xao truyền tai nhau. Giữa thời điểm ồn ào đẩy lên đỉnh điểm, phát ngôn của Kiều Thanh và Kim Oanh tạo nên cuộc tranh cãi lớn. Theo đó, trên trang cá nhân, NSƯT, diễn viên Kiều Thanh, đã đăng tải lại bài viết về lùm xùm của 2 nam nghệ sĩ và cho rằng ở nước ngoài các bé gái dậy thì sớm, "trải nghiệm" cũng sớm, chẳng qua do 2 nam nghệ sĩ đẹp trai lại nổi tiếng nên mới thành ra to chuyện, chứ đây là "văn hoá đàn ông" rất đỗi bình thường.

Nguyên văn nữ nghệ sĩ Kiều Thanh viết: "Đàn ông đi nước ngoài ông nào chẳng thử “dâu ngô” 1 tí. Không chủ động thì cũng bị tác động bởi bạn bè hoặc fans hâm mộ mời, tặng mà. Ở bên nước ngoài các bạn nữ phát triển dậy thì sớm, trải nghiệm cũng sớm từ 12, 13 tuổi cơ. Vào đúng 2 anh đẹp trai lại nổi tiếng nên thành to chuyện! Có khi là người bình thường thì bạn nữ kia ok ngay!".

Trước những ồn ào liên quan đến đồng nghiệp, diễn viên Kim Oanh cũng đã lên tiếng bênh vực. Cô bày tỏ: "Trong đời mỗi người sẽ có một thời điểm không thể quay đầu lại. Và trong vài trường hợp, thời điểm đó là lúc cậu không thể tiếp tục được nữa. Và khi ta chạm đến thời điểm đó, mọi thứ ta có thể làm chỉ là chấp nhận sự thật. Đó là cách mà chúng ta tồn tại. Tất cả chúng ta đều là những con người không hoàn hảo sống trong một thế giới không hoàn hảo. Vậy nên tôi bênh các bạn tôi đấy, tôi bênh đồng nghiệp của tôi đấy. Thì sao? Các bạn tôi làm đúng tôi cũng bênh, làm sai tôi cũng bênh, bênh ngu tôi cũng bênh đấy. Bởi vì trong cuộc đời ai chả có sai lầm, bởi vì tôi muốn các bạn tôi còn nơi để về, còn có các bạn ở bên, còn cảm thấy ấm áp. Tôi thế đấy. Thì sao? Vì với tôi họ là bạn, là đồng nghiệp của tôi".

Việc 2 diễn viên lên tiếng giữa "tâm bão" của đồng nghiệp đã gây ra nhiều tranh cãi. Một số người tỏ ra đồng tình và khuyên khán giả không nên đưa ra kết luận trước khi có thông tin chính thức. Tuy nhiên bên cạnh đó cũng có một vài ý kiến cho rằng, Kim Oanh và Kiều Thanh có những suy nghĩ lệch chuẩn vì đứng trên cả pháp luật – cán cân công lý để phân bua đúng sai. Một vài độc giả cho rằng, cách hành xử của 2 nữ diễn viên gạo cội thể hiện đạo đức “lệch chuẩn” của một bộ phận những "người của công chúng" có vấn đề.

Thiết nghĩ, ai cũng có quyền bày tỏ quan điểm cá nhân, nhưng đã là người của công chúng thì các nghệ sĩ cũng cần điều tiết cái tôi của mình khi thể hiện trước công chúng.

Trước đó, NSND Hồng Vân và Việt Anh cũng rơi vào tình cảnh tương tự. Cụ thể vào thời điểm Hữu Tín bị Công an Quận 8 TP HCM tạm giữ hình sự để điều tra tội Tàng trữ trái phép chất ma tuý và Tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy. Diễn viên này từng làm việc tại sân khấu kịch Hồng Vân từ năm 2009. NSND Hồng Vân là đàn chị và cũng là người thầy của Hữu Tín nên mọi động thái của chị được khán giả theo dõi, quan tâm.

Tối muộn, sau thời điểm học trò bị tạm giữ, NSND Hồng Vân gây bất ngờ vì những dòng trạng thái bênh vực học trò. “Cả đêm qua không tài nào ngủ được, vừa giận, vừa buồn, vừa thương... Cuộc sống tự mình định đoạt, tương lai do mình quyết định, còn sống là còn phấn đấu, sai đến đâu sửa đến đó, vấp ngã chỗ nào đứng lên ở chỗ đó. Hãy cố gắng vì những người thân bên mình...”.

Trong số những bình luận động viên từ khán giả và đồng nghiệp, đáng chú ý nhất là bình luận của NSND Việt Anh. Theo đó, đáp lại lời thăm hỏi của đàn anh, Hồng Vân nói: "Chuyện này anh biết mà, nó dại dột quá (Hữu Tín)". Câu nói tiếp theo của nam nghệ sĩ khiến dân mạng bất bình: "Anh mới biết tối qua, chắc bị ai tị hiềm chỉ điểm. Ở nhà mà sao công an biết vô bắt? Bạn với bè!".

Đoạn hội thoại của NSND Hồng Vân và NSND Việt Anh nhanh chóng được lan truyền khắp mạng xã hội kéo theo nhiều lời chỉ trích gay gắt. Trên các diễn đàn bàn luận về showbiz, cư dân mạng đã lên tiếng chỉ trích cho rằng hai nghệ sĩ lớn bày tỏ sự thương cảm sai chỗ, mặc cho Hữu Tín mắc sai lầm nghiêm trọng liên quan đến pháp luật.

Sử dụng quyền tẩy chay nghệ sĩ của công chúng

Không chỉ có những phát ngôn gây sốc, chuyện tạo scandal, khoe da thịt… của bộ phận một số nghệ sĩ cũng xảy ra thường xuyên. Xâu chuỗi lại để thấy, giới showbiz Việt đã lộ ra không ít mảng tối và việc hàng loạt những vi phạm pháp luật đã được cơ quan chức năng đưa ra ánh sáng khiến công chúng thêm phần phẫn nộ.

Đỉnh điểm là trường hợp những diễn viên bị lực lượng chức năng phát hiện khi vi phạm pháp luật… Chính những hành động thiếu suy nghĩ, lối sống “lệch chuẩn” đã gióng lên hồi chuông cảnh báo cho vấn đề “thanh lọc nghệ sĩ” của công chúng. Tình trạng này đã và đang ở mức “báo động đỏ”.

Đánh giá về sự hỗn tạp của Showbiz Việt thời gian gần đây, TS Lưu Hồng Minh, nguyên Trưởng khoa Xã hội học, Học viện Báo chí và Tuyên truyền cho biết, ở một thị trường nổi tiếng khắc nghiệt như showbiz, những phát ngôn và hành động bất cẩn có thể khiến sự nghiệp của một số nghệ sĩ rơi vào trạng thái nguy hiểm.

Nói về việc giữ gìn hình ảnh của giới văn, nghệ sĩ, TS Lưu Hồng Minh nhấn mạnh, nghệ sĩ cần thiết phải chú trọng hành động, lối sống, cách hành xử của mình để giữ gìn hình ảnh của bản thân.

“Đạo đức nghề nghiệp là yếu tố buộc phải có trong mọi công việc. Riêng đối với lĩnh vực nghệ thuật, đạo đức nghề nghiệp lại có những yêu cầu cao và khắt khe hơn bởi đó là người của công chúng”, TS Lưu Hồng Minh chia sẻ.Đồng quan điểm với TS Lưu Hồng Minh, chuyên gia văn hóa Ngô Hương Giang cho rằng, sự lớn mạnh của truyền thông mạng xã hội kéo theo những hệ lụy khiến nghệ sĩ có suy nghĩ lệch lạc.

“Các nghệ sĩ trong rất nhiều những lựa chọn thì truyền thông mạng xã hội luôn là lựa chọn chính để tiệm cận với khán giả. Tôi không đổ lỗi cho mạng xã hội nhưng mạng xã hội cũng là 1 trong những nguyên nhân khiến cho lối sống ảo tưởng, tự do thái quá lên ngôi. Và đến một lúc nào đó chính những nghệ sĩ cũng không làm chủ được hành vi, ứng xử của mình trên không gian mạng xã hội, đưa đến xuất hiện những phát ngôn kèm theo hành động phản cảm, thậm chí phản văn hóa”, chuyên gia văn hóa Ngô Hương Giang đánh giá.

Theo ông Ngô Hương Giang, có 3 nguyên nhân căn cốt dẫn đến nghệ sĩ có suy nghĩ lệch lạc về lối sống. Thứ nhất là thiếu nghiêm khắc với bản thân, buông thả với vai trò nghệ sĩ của mình. Thứ hai là thiếu đào tạo bài bản và chuyên sâu về nghệ thuật. Cuối cùng là sự ảo tưởng xuất phát từ “con quỷ” thường trực trong mỗi người nghệ sĩ. Khi người nghệ sĩ sống với lòng tự phụ và sự ảo tưởng trong mình, cộng hưởng với sự tung hô của người hâm mộ thì rất dễ dẫn đến việc họ khó lòng kiểm soát được phát ngôn và hành động.

Đề xuất biện pháp nhằm chấn chỉnh tình trạng nghệ sĩ hành xử thiếu chuẩn mực, chuyên gia văn hóa cho rằng, công chúng cần thể hiện thái độ lên án những hành động lệch chuẩn bằng quyền tẩy chay nghệ sĩ.

“Nghệ thuật cũng giống như cuộc sống muôn hình vạn trạng. Khi xã hội càng phát triển kéo theo những lệch chuẩn cũng sẽ bị công chúng tẩy chay, ngoài ra, nghệ sĩ lệch chuẩn cũng sẽ tự bị đào thải trong môi trường cạnh tranh nghệ thuật. Đó là quy luật”, ông Ngô Hương Giang nhấn mạnh.