Tag định vị “hút” người mua, có đáng tậu?

Năm 2012, một startup công nghệ đã mở ra kỷ nguyên cho các tag định vị nhỏ gọn. Công ty có tên là Tile thông qua chiến dịch gọi vốn crowdfunding trên Kickstarter đã đưa ra sản phẩm dạng "đồng xu" dùng để tìm kiếm đồ vật (chìa khóa, ví, túi xách).

Một năm sau đó, công ty này đã phát hành sản phẩm đến tay người dùng với khả năng xác định vị trí gần đúng của đồ dùng trong phạm vi 10-60 mét bằng công nghệ Bluetooth Low Energy (BLE). Đến năm 2020, Tile đã bán hơn 35 triệu thiết bị trên toàn cầu.

TS Tạ Chí Hiếu (Chuyên gia vô tuyến – điện tử, Học viện Kỹ thuật quân sự) cho biết: “Công nghệ dùng cho tag định vị chỉ thực sự bùng nổ khi có sự xuất hiện của công nghệ UWB. Khi kết hợp những ưu điểm của nó là độ chính xác cao cùng với khoảng cách lớn của BLE đã giúp hoàn thiện hơn khả năng định vị chính xác.”

Sau Apple và Samsung, hàng loạt thương hiệu sau đó nhanh chóng nhập cuộc như Ugreen, Baseus, Hoco, Xiaomi, Isooco... Là người tiên phong, Tile cũng nhanh chóng cải tiến thiết bị của họ với 2 dòng sản phẩm Mate và Slim.

Ghi điểm vì giá rẻ, nhỏ gọn

Dữ liệu từ tổ chức thống kê thị trường Statista cho thấy, năm 2024, thị trường thiết bị theo dõi cá nhân toàn cầu đã đạt 1,2 tỷ USD, tăng hơn 37% so với 2022. Tại Việt Nam, các mẫu tag phổ thông đều ghi nhận hàng nghìn lượt bán mỗi tháng, chứng tỏ nhu cầu thực sự lớn.

Ưu điểm dễ nhận thấy nhất của tag định vị là tính đơn giản. Người dùng chỉ cần mở ứng dụng Find My (trên iPhone) hoặc SmartThings (Samsung) mà không cần cài thêm phần mềm thứ ba. Mỗi tag chỉ tốn vài chục nghìn đồng tiền điện (hoặc pin thay thế) trong suốt vòng đời pin, không yêu cầu SIM hay gói dữ liệu.

Kinh doanh cho thuê xe nhiều năm, anh Trần Bình Thanh (Đà Nẵng) cho biết, từ khi biết và sử dụng tag định vị, việc quản lý xe cho thuê của mình khá thuận tiện: “Đến mùa, khách thuê xe rất nhiều, nhờ có tag định vị mà việc quản lý xe của mình không phải tốn nhiều công sức. Mà qua đó còn hỗ trợ, hướng dẫn khách nước ngoài trong trường hợp họ đi lạc nữa”.

Với kích thước nhỏ gọn, kháng nước và pin lâu khiến tag định vị phù hợp với hầu hết nhu cầu cá nhân. Thử nghiệm của các trang công nghệ nổi tiếng như The Verge, Tech Radar hay cộng đồng công nghệ Tinh Tế cho thấy thời lượng pin trung bình của tag Bluetooth kéo dài 9 đến 12 tháng, với sai số vị trí trong môi trường đô thị khoảng 5-15 mét. Với mạng lưới hơn 2 tỷ thiết bị Apple đang hoạt động, AirTag gần như luôn xác định được vị trí chính xác của vật dụng ở bất kỳ đâu có iPhone xuất hiện.

Chị Lê Thị Lý (Hà Nội) cho biết, mình mua rất nhiều AirTag để sử dụng cho nhiều mục đích khác nhau. “Tính mình hay quên, trước đây không có món đồ này mình đã để lạc nhiều thứ giá trị. Giờ thì từ con trẻ cho tới thú cưng hay trên vali du lịch của mình đều có một tag định vị. Muốn tìm cái gì chỉ việc mở iPhone ra để tìm”.

Thị trường tag định vị hiện chia thành hai nhóm rõ rệt. Ở phân khúc cao cấp, Apple AirTag và Samsung SmartTag là những cái tên thống trị nhờ hệ sinh thái người dùng khổng lồ. AirTag có chip UWB (Ultra Wideband), giúp định hướng cực kỳ chính xác khi bạn tiến lại gần đồ vật, trong khi SmartTag 2 hỗ trợ tìm kiếm hai chiều và pin CR2032 có thể hoạt động với thời gian tính bằng năm.

Ngoài ra còn có các thương hiệu phổ thông hơn. Tile là hãng tiên phong trong lĩnh vực này, hoạt động đa nền tảng, nhưng cộng đồng người dùng nhỏ hơn nhiều so với Apple và Samsung. Ugreen và Hoco nổi bật với giá rẻ, tương thích với Apple Find My và có khả năng chống nước IP68 hiếm thấy trong phân khúc giá này. Một số model như Ugreen SmartTrack Card còn sử dụng pin sạc dùng tới 1 năm, trong khi các dòng khác dùng pin gắn chết hoặc pin thay thế.

Nhược điểm khó tránh

Hạn chế lớn nhất của tag định vị nằm ở chính nguyên lý hoạt động. Thiết bị này không thể cập nhật vị trí theo thời gian thực như GPS, mà chỉ gửi tín hiệu khi có thiết bị tương thích gần đó. Nếu bạn đánh rơi đồ ở nơi hẻo lánh, vị trí hiển thị có thể chậm hàng giờ hoặc không xuất hiện.

Phần lớn người dùng lầm tưởng rằng tag định vị hoạt động như một thiết bị GPS mini. Thực tế, các sản phẩm như Apple AirTag, Samsung SmartTag hay Tile Mate không hề có Module GPS bên trong. Chúng sử dụng công nghệ BLE và UWB đã nói ở trên để giao tiếp với điện thoại, rồi dựa vào mạng lưới thiết bị người dùng xung quanh để xác định vị trí.

Chuyên gia vô tuyến Tạ Chí Hiếu cho biết thêm: “Nhiều người không nhớ vị trí cụ thể của vật dụng bỏ quên nhưng vẫn nhớ ra nơi cuối cùng còn nhìn thấy trước khi bị thất lạc. Trong trường hợp đó, chỉ cần di chuyển đến khu vực đó để tìm”.

TS Hiếu giải thích: “Khi một Tag nằm ngoài phạm vi kết nối Bluetooth với máy của người dùng, nó sẽ phát ra tín hiệu ngắn. Bất kỳ điện thoại nào ở gần cũng có thể tự động nhận tín hiệu này, gửi tọa độ GPS của chính điện thoại đó lên máy chủ và giúp chủ sở hữu biết vị trí của tag”.

Cơ chế này được gọi là crowdsourced location network hay "định vị cộng đồng". Apple có hệ sinh thái Find My, tương tự, SmartTag của Samsung sử dụng mạng SmartThings Find, còn Tile và Ugreen tận dụng cộng đồng người dùng đang mở ứng dụng tương thích.

Đây là lý do vì sao các tag định vị hoạt động cực hiệu quả ở khu vực đô thị đông đúc, nhưng lại trở nên vô dụng nếu bị thất lạc ở vùng ít người hoặc không có thiết bị tương thích quanh đó.

Bên cạnh đó, các tag giá rẻ như Ugreen, Hoco hay Isooco không có chip UWB, nên chỉ hiển thị vị trí chung chứ không thể chỉ mũi tên hướng chính xác như AirTag. Âm lượng loa khoảng 80dB tương đương tiếng chuông điện thoại cũng khiến việc tìm đồ trong môi trường ồn ào trở nên khó khăn.

Một yếu tố khác là sự phụ thuộc hệ sinh thái. AirTag, Ugreen hay Hoco chỉ hoạt động trong mạng Find My của Apple; SmartTag dành riêng cho thiết bị Samsung; Tile là hiếm hoi hoạt động đa nền tảng nhưng phạm vi cộng đồng nhỏ hơn nhiều.

Ngoài ra, các chuyên gia bảo mật đã cảnh báo nguy cơ bị lạm dụng để theo dõi. Dù Apple và Samsung đều trang bị tính năng cảnh báo khi phát hiện tag lạ di chuyển cùng bạn, các nghiên cứu gần đây cho thấy cơ chế này chưa thực sự hoàn hảo.

Tuy có những hạn chế nêu trên và không thể thay thế GPS, nhưng theo đánh giá của giới công nghệ, đây là giải pháp phù hợp cho những người hay quên đồ. Nếu dùng iPhone, nên chọn các mẫu tương thích Apple Find My như AirTag hoặc Ugreen/Hoco/Isooco/MiLi MiTag.

Nếu sở hữu thiết bị Samsung, SmartTag 2 là lựa chọn hàng đầu. Còn với dòng máy khác, người mua có thể tham khảo Tile Mate/Divitag Velasboost .

Với các loại tag phổ thông mức giá chỉ từ 200.000-400.000 đồng, thời lượng pin lên tới một năm, chống nước tốt và thao tác cực kỳ đơn giản. Do vậy, theo nhận định của giới công nghệ, tag định vị rõ ràng không phải món đồ trang trí công nghệ, mà là cứu tinh của những người hay quên.

Với người sống trong môi trường đông dân, nhiều thiết bị smartphone xung quanh, tag định vị hoạt động rất hiệu quả. Với khu vực ít người, vùng hẻo lánh, khả năng cập nhật vị trí sẽ bị hạn chế. Vì vậy, khi chọn tag định vị, người dùng nên chọn thương hiệu uy tín để đảm bảo độ ổn định phần mềm và mạng lưới cộng đồng.