"Soi" tỷ lệ tiết kiệm tại các gói thầu của Elcom và GTSC: Hiệu quả ngân sách đi về đâu? [Kỳ 3]

Theo số liệu phân tích của PV Báo Tri thức và Cuộc sống, mặc dù trúng thầu với giá trị lớn, nhưng tỷ lệ tiết kiệm trung bình của các doanh nghiệp này có sự chênh lệch đáng kể giữa các địa phương và chủ đầu tư.

Cụ thể, Công ty Cổ phần Công nghệ - Viễn thông Elcom có tỷ lệ trung bình giá trúng thầu so với giá dự toán khoảng 87,61%. Tuy nhiên, tại một số đơn vị như Cục Kỹ thuật BC Thông tin liên lạc, tỷ lệ này lên tới 99,8%, nghĩa là con số tiết kiệm chỉ đạt 0,2%.

Tương tự, Công ty Cổ phần Thương mại và Dịch vụ Công nghệ GTSC Việt Nam có tỷ lệ trúng thầu so với dự toán trung bình là 79,54%. Thế nhưng, tại Cục Công nghệ thông tin, doanh nghiệp này trúng 5/5 gói thầu tham gia với tỷ lệ sát nút 99,99%. Điều này đồng nghĩa với việc ngân sách nhà nước gần như không tiết kiệm được đáng kể sau quá trình tổ chức đấu thầu.

Bình luận về vấn đề này, Luật sư Nguyễn Văn Lập (Đoàn Luật sư TP HCM) cho biết: "Luật Đấu thầu 2023 và các văn bản hướng dẫn như Nghị định 214/2025/NĐ-CP luôn đề cao tính cạnh tranh, công bằng và hiệu quả kinh tế. Việc các gói thầu liên tục có tỷ lệ tiết kiệm dưới 1%, thậm chí dưới 0,1% là một dấu hiệu cần các cơ quan chức năng giám sát chặt chẽ hơn về quá trình lập dự toán và thẩm định giá".

Dưới góc độ chuyên gia đấu thầu, ông Lê Tấn Việt chia sẻ: "Trong lĩnh vực công nghệ cao, việc chỉ có một nhà thầu vượt qua bước đánh giá kỹ thuật như tại dự án camera Cần Giờ là điều thường thấy. Tuy nhiên, để đảm bảo minh bạch, chủ đầu tư cần có trách nhiệm giải trình rõ ràng về việc xây dựng cấu hình thiết bị trong hồ sơ mời thầu, tránh tình trạng cài cắm các tiêu chuẩn kỹ thuật đặc thù khiến các nhà thầu khác không thể đáp ứng".

Trong khi đó, Luật sư Nguyễn Thị Hương lưu ý về trách nhiệm của nhà thầu: "Việc nhà thầu từ chối làm rõ hoặc không cung cấp tài liệu chứng minh năng lực với lý do bảo mật là không phù hợp với quy định về đấu thầu qua mạng. Điều này không chỉ khiến nhà thầu bị loại mà còn gây nghi ngờ về năng lực thực sự của doanh nghiệp".

Có thể thấy, để nâng cao hiệu quả kinh tế và tính minh bạch trong đấu thầu đầu tư công, nhất là lĩnh vực công nghệ thông tin, cần có sự phối hợp đồng bộ từ khâu lập dự án, mời thầu đến giám sát hậu kiểm. Trách nhiệm của chủ đầu tư trong việc đảm bảo môi trường cạnh tranh lành mạnh là yếu tố then chốt để nguồn vốn ngân sách được sử dụng hiệu quả nhất.

Báo Tri thức và Cuộc sống sẽ tiếp tục thông tin./.