Nhà thầu “đỏ mắt” chờ chủ đầu tư thanh toán

 Tòa án tiếp nhận thụ lý, đưa ra xét xử sơ thẩm nhưng không chấp nhận đơn khởi kiện của nguyên đơn. Cho rằng quyền và lợi ích hợp pháp của mình bị ảnh hưởng nghiêm trọng, phía doanh nghiệp kháng cáo.

12 năm vừa tư vấn khảo sát, lập dự án, vừa đòi nợ

Ông Trần Quang Trung – Chủ tịch HĐQT Cty CP Tư vấn đầu tư xây dựng Thành Minh Anh (Q. Hải Châu, TP Đà Nẵng) cho biết, vào năm 2009 Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk (Ban Quản lý) ban hành Quyết định số 152/QĐ-DA về việc chỉ định thầu tư vấn khảo sát, lập dự án đầu tư đường Giải Phóng, chỉ định đơn vị tư vấn là Cty Thành Minh Anh. Hai bên sau đó đã ký hợp đồng, phía Ban Quản lý giao Thành Minh Anh thực hiện tư vấn khảo sát, lập dự án đầu tư xây dựng công trình. Giá hợp đồng sau thuế được tạm tính 400 triệu đồng. Căn cứ hợp đồng đã ký, Thành Minh Anh đã tiến hành khảo sát địa hình, địa chất, thiết kế và hoàn thành xong hồ sơ lập dự án đầu tư xây dựng công trình. Công tác khảo sát xây dựng đã được Ban quản lý nghiệm thu, tuy nhiên nguồn vốn gặp khó khăn nên hồ sơ chưa được phê duyệt và phải tạm dừng.

Năm 2013, Ban quản lý có công văn nêu rõ nguồn vốn gặp khó khăn nên dự án chưa được phê duyệt, đề nghị Thành Minh Anh điều chỉnh, bổ sung, hoàn thiện công trình. Tuy nhiên khi Thành Minh Anh đặt vấn đề tạm ứng thì Ban quản lý không thực hiện được nên công việc chưa được triển khai tiếp. Năm 2016, hai bên tiến hành làm việc và thống nhất đề nghị đơn vị tư vấn thiết kế cập nhật lại hiện trạng, quy hoạch để hoàn thiện dự án theo quy mô của UBND thành phố đề xuất UBND tỉnh để đầu tư dự án. Trước mắt, Ban sẽ xem xét, tạo điều kiện để ứng trước cho công ty 50 triệu đồng. Sau khi dự án được phê duyệt, sẽ đề nghị UBND thành phố bố trí vốn chuẩn bị đầu tư để thanh toán tổng khối lượng công việc theo quy mô mới. Do thời gian tạm dừng kéo dài, quy hoạch khu vực đã khác ban đầu nên Thành Minh Anh phải triển khai lại toàn bộ công việc và lập mới lại dự án theo hình thức đầu tư đối tác công tư (PPP). Hiểu nôm na là hợp đồng cũ được tiếp tục thực hiện với quy mô lớn hơn, khối lượng công việc nhiều hơn. Sau khi hoàn thành, bàn giao, phía Ban Quản lý đã lập biên bản “Nghiệm thu thiết kế xây dựng”, đồng nghĩa với việc Thành Minh Anh đã hoàn thành công việc theo hợp đồng và thỏa thuận tại biên bản làm việc đã lập giữa hai bên.

Ngày 24-4-2019, Cty Thành Minh Anh đã gửi văn bản đề nghị thanh toán số tiền 1.336.252.000 đồng, bao gồm giá trị khảo sát lập dự án 692.396.000 đồng (khối lượng thực hiện năm 2010 sử dụng lại là 146.647.000 đồng, khối lượng thực hiện năm 2017 là 545.749.00 đồng), giá trị lập báo cáo nghiên cứu khả thi 643.856.000 đồng. Số tiền này cũng được Ban Quản lý xác định là giá trị công tác khảo sát thiết kế lập dự án đầu tư xây dựng thuộc phần chi phí tư vấn đầu tư xây dựng trong số tiền tổng vốn đầu tư dự án đã được UBND tỉnh Đắk Lắk phê duyệt tại Quyết định số 1782/QĐ-UBND ngày 18-7-2017. Mặc dù hồ sơ Báo cáo nghiên cứu khả thi đã được phê duyệt nhưng Ban quản lý vẫn viện mọi lý do để chưa thanh toán cho Thành Minh Anh dù phía Cty đã trực tiếp làm việc, nhiều lần liên lạc qua điện thoại, làm công văn đề nghị thanh toán. Nhận thấy quyền lợi bị ảnh hưởng nghiêm trọng, Thành Minh Anh đã khởi kiện Ban Quản lý ra tòa án.

Bản án gây tranh cãi

Khi vụ việc được đưa ra xét xử, Bản án sơ thẩm số 107/2021/DS-ST ngày 16-9-2021 của TAND TP Buôn Ma Thuột đã không chấp nhận đơn khởi kiện của Thành Minh Anh về việc yêu cầu Ban Quản lý thanh toán số tiền 1.336.252.000 đồng. Lý do là hai bên nghiệm thu không căn cứ hợp đồng đã ký, phần giá trị tăng thêm nằm ngoài hợp đồng và chưa có quyết toán được cấp có thẩm quyền phê duyệt. Việc hai bên không ký hợp đồng mới hoặc phụ lục hợp đồng là không phù hợp với quy định pháp luật, không có cơ sở để tiếp tục thực hiện hay thanh quyết toán. Ban Quản lý phải có trách nhiệm phối hợp với Thành Minh Anh bổ sung, hoàn thiện hồ sơ, trình cấp có thẩm quyền cho phép và phê duyệt.

Theo Luật sư Nguyễn Chí Tường - Cty Luật TNHH hai thành viên Sông Gianh, Ban Quản lý có trách nhiệm thanh toán cho Thành Minh Anh số tiền 1.336.252.000 đồng, đúng bằng số tiền chi phí khảo sát thiết kế lập dự án đầu tư xây dựng đã được cơ quan chức năng thẩm định và UBND tỉnh Đắk Lắk phê duyệt. Hợp đồng đã ký kết nêu rõ “Chủ đầu tư thanh toán cho nhà thầu theo khối lượng, số lượng thực tế thực hiện trên cơ sở đơn giá không lớn hơn đơn giá theo dự toán được duyệt...”. Dự án nói trên đã được Sở Xây dựng thẩm định thiết kế cơ sở và UBND tỉnh phê duyệt Báo cáo nghiên cứu khả thi với tổng vốn đầu tư 371.948.988.000 đồng. Trong đó giá trị khảo sát, lập báo cáo nghiên cứu khả thi do Thành Minh Anh thực hiện là 1.336.252.000 đồng. Như vậy giá trị được duyệt đúng với khối lượng, số lượng, giá trị mà nhà thầu thực hiện, thể hiện tại báo cáo của chính Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng thành phố Buôn Ma Thuột. “Thời điểm năm 2010 do nguồn vốn khó khăn nên dự án không được thẩm định và phê duyệt, việc dự án chậm trễ kéo dài từ năm 2010 đến 2017 hoàn toàn là do phần lỗi của Ban quản lý dự án chứ không phải lỗi của nhà thầu tư vấn. Phía Cty đã rất thiện chí thực hiện công việc mặc dù thời gian kéo dài. Khi tiếp tục thực hiện công việc Cty đã cố gắng tận dụng một phần kết quả từ năm 2010 để tiếp tục thực hiện công việc nhằm giảm thiểu chi phí phát sinh”, luật sư Tường phân tích.

Theo luật sư Tường, trong các buổi làm việc, Ban Quản lý cũng đã thừa nhận lỗi của mình trong việc chậm trễ thực hiện dự án và cũng thống nhất giá trị khảo sát, lập báo cáo nghiên cứu khả thi do Thành Minh Anh thực hiện là 1.336.252.000 đồng. Ban quản lý dự án cũng đã lập biên bản “Nghiệm thu thiết kế xây dựng”, nêu rõ hồ sơ thiết kế cơ sở, tổng mức đầu tư, phương án tài chính được lập phù hợp với quy hoạch đã phê duyệt và báo cáo đề xuất dự án, tuân thủ các quy định hiện hành của Nhà nước về dự án đầu tư theo hình thức PPP. Đồng ý nghiệm thu hồ sơ thiết kế bước lập dự án đầu tư công trình theo hình thức Hợp đồng xây dựng – chuyển giao”. Kết luận tại cuộc họp ngày 28-5-2020 có Phòng Tài chính - Kế hoạch, Phòng Quản lý đô thị TP Buôn Ma Thuột tham dự thể hiện “Hồ sơ tư vấn xây dựng do Cty Thành Minh Anh lập đã được Ban quản lý dự án ĐTXD thành phố nghiệm thu trình Sở Xây dựng thẩm định, trình UBND tỉnh phê duyệt tại Quyết định số 1782/QĐ-UBND ngày 18-7-2017”. Hiện nay dự án đang được triển khai thi công, đơn vị trúng thầu là Cty TNHH Bình Minh thực hiện theo hình thức PPP, hợp đồng BT. Họ cũng đồng ý nếu Ban quản lý có văn bản đề nghị cho Thành Minh Anh tạm ứng thì sẽ giải quyết theo đề xuất. Vì vậy, không lý do gì dự án được triển khai dựa trên kết quả tư vấn khảo sát, lập dự án đầu tư của Thành Minh Anh, được nhà đầu tư đồng ý thanh toán mà Ban quản lý lại viện lý do để không đề xuất tạm ứng thanh toán.

Từ các căn cứ nêu trên, luật sự Tường đề nghị Tòa án cấp phúc thẩm xem xét giải quyết sửa toàn bộ bản án sơ thẩm theo hướng buộc Ban Quản lý thanh toán cho Cty Thành Minh Anh số tiền 1.336.252.000 đồng. Đồng thời đề nghị UBND thành phố Buôn Ma Thuột chỉ đạo các bên có liên quan tiến hành hoàn tất các thủ tục theo quy định, thực hiện thanh toán số tiền nói trên theo số liệu trong báo cáo nghiên cứu khả thi đã được cơ quan chức năng duyệt.

Trao đổi với phóng viên Chuyên đề Công an TP Đà Nẵng, một cán bộ Phòng quản lý công trình NN&PTNT – Ban Quản lý dự án cho biết, bản thân đã làm việc với Thành Minh Anh từ khi bắt đầu dự án nên rất ủng hộ doanh nghiệp. Khi được hỏi khó khăn trong hoàn thiện hồ sơ để giải quyết quyền lợi cho doanh nghiệp sẽ được tháo gỡ như thế nào, ông nói việc đó cứ hỏi nhà thầu, vì hiện tại đang bận họp.