Lo ngại tiền kích thích kinh tế đổ vào chứng khoán, bất động sản

Dành khoảng 10 phút phát biểu tại diễn đàn kinh tế 2021 tổ chức sáng 5/12, ông Hoàng Văn Cường nói về việc hấp thụ vốn vào nền kinh tế, làm sao vào những lĩnh vực quan trọng, thay vì đổ vào kênh đầu cơ như chứng khoán, bất động sản.

Lợi nhuận doanh nghiệp không tăng mà chứng khoán lại tăngTheo Phó hiệu trưởng trường Đại học Kinh tế Quốc dân, giải ngân vốn đầu tư công kể từ đầu năm đến nay chỉ hơn 70%, trong khi tăng trưởng vốn tín dụng cũng chỉ khoảng trên 10%. “Như vậy, so với kỳ vọng, việc đưa vốn vào nền kinh tế là thấp, chuyển vốn chậm”, ông Cường và đặt câu hỏi là liệu vốn có thực sự đi vào sản xuất hay không.

Trên cơ sở tỷ lệ vốn đầu tư so với tổng giá trị sản phẩm tạo ra, ông Cường phân tích, nếu hiệu quả đầu tư tốt thì đầu tư 1 đồng sẽ tạo ra hơn 1 đồng giá trị sản phẩm. Tuy nhiên hiện nay, tiền vốn đầu tư 1 đồng thì giá trị sản phẩm tạo ra không được 1 đồng.

“Vậy tiền này không đi vào sản xuất mà thất thoát đi đâu?”, ông Cường đặt câu hỏi.

Giả thiết của ông là tiền đi vào tiêu dùng, có thể làm tăng lạm phát. Thứ hai, nguy hiểm hơn là nó vào kênh đầu cơ, làm giá bất động sản tăng lên, giá chứng khoán tăng lên. Thực tế chứng minh tốc độ tăng trưởng chứng khoán giai đoạn này tăng nhanh là biểu hiện của dòng tiền đổ vào đó làm giá cổ phiếu tăng, chứ không phải lợi nhuận doanh nghiệp tăng làm thị trường chứng khoán tăng.

“Hai điều này đều nói lên sức hấp thụ nền kinh tế có vấn đề. Nhưng không phải vì thế mà không tăng đầu tư. Nên cần phải giải quyết điều này”, chuyên gia này nói.

Một trong các giải pháp đưa ra là ứng dụng thanh toán không dùng tiền mặt, để qua đó có thể kiểm soát dòng tiền lưu thông trong nền kinh tế, có thực sự đổ vào sản xuất và tiêu dùng hay không.

Ông Cường cũng đề xuất trong bối cảnh đặc biệt thì cần giải pháp đặc biệt trong giải ngân đầu tư công. Theo đó, cho phép đặt hàng tư nhân giải ngân vốn đầu tư công mà không phải cơ quan, bộ ngành, địa phương hay tập đoàn Nhà nước.

Ông cũng nhấn mạnh đây là giai đoạn Chính phủ dùng tiền vốn của mình đặt hàng vào các ngành, lĩnh vực sản xuất trụ cột như xây nhà ở xã hội, đường sắt đô thị, hậu cần biển để phát triển kinh tế biển, chuyển đổi số, công nghệ số…

Bài học từ gói hỗ trợ kinh tế trước đây

Đồng quan điểm, ông Đặng Hồng Anh - Chủ tịch Hội doanh nhân trẻ Việt Nam - nhắc đến bài học gói kích cầu kinh tế năm 2018-2019. Ông cho biết trong giai đoạn này nước ta đã dành ra 122.000 tỷ đồng, riêng năm 2019 tập trung giải ngân 106.000 tỷ tương đương 5,6% GDP.

"Mặc dù gói kích cầu đầu tư này đã giúp nước ta vượt qua khủng hoảng nhưng cũng tạo ra hệ lụy to lớn cho sự phát triển bền vững. Khi chính sách tuy đúng nhưng khi thực hiện thiếu đồng bộ, giám sát đã gây ra thất thoát, tiêu cực thậm chí tác dụng ngược, không đến đúng đối tượng", ông đánh giá.

Theo lãnh đạo Hội doanh nhân trẻ Việt Nam, do thiếu cơ chế kiểm soát, phối hợp trao đổi giữa doanh nghiệp chịu tác động trực tiếp và cơ quan chủ thể nên khi thực hiện hỗ trợ quy mô lớn dòng tiền ít chảy vào sản xuất mà chảy vào chứng khoán, bất động sản, vàng. Hậu quả lạm phát tăng cao, gây bất ổn kinh tế vĩ mô, kìm hãm sự hồi phục kinh tế xã hội.

Do đó, ông Hồng Anh đề xuất cần tập trung tăng cường giám sát thực thi chính sách kích cầu kinh tế sắp tới theo phương châm từ xa từ sớm. Bởi theo ông, giám sát thực thi chính sách theo phương châm khoa học, toàn diện, xuyên suốt bắt đầu từ khâu xây dựng chính sách. Và việc giám sát đánh giá hiệu quả thực hiện được diễn ra song song quá trình triển khai chính sách.

Cách làm này đặc biệt phù hợp với chính sách kích cầu kinh tế bởi nó cho phép chính sách được cập nhật, điều chỉnh kịp thời tránh bất cập không được giải quyết trong quá trình triển khai khiến việc giải ngân liên tục bị gián đoạn và làm giảm hiệu quả của chính sách.

Đồng thời việc tiếp cận từ xa từ sớm nâng cao tính thực tiễn và tính đại diện của chính sách thông qua cơ chế tham vấn công tư và sự vào cuộc giám sát thực hiện của chính các đối tượng thụ hưởng như khối doanh nghiệp và các tổ chức xã hội như: Hội nông dân, Hội phụ nữ... Qua đó, đảm bảo hiệu quả cao nhất trong việc đưa chính sách đưa vào đời sống người dân.

Đặc biệt, mô hình giám sát này cũng đã được áp dụng ở các nước phát triển. Do đó, Hội doanh nhân trẻ Việt Nam mong muốn được phối hợp các nhà khoa học, tổ chức quốc tế như World Bank (WB) hỗ trợ Quốc hội triển khai mô hình giám sát chính sách từ xa từ sớm với nguồn tài trợ từ WB và chuyên gia đến từ họ nhằm đảm bảo hiệu quả cao nhất cho gói phục hồi giúp nền kinh tế vượt qua suy thoái do đại dịch gây ra.