Giải pháp nào để xóa bỏ tình trạng "một mình một ngựa" trong đấu thầu? [Kỳ 5]

Tổng kết lại vệt bài phản ánh về hoạt động đấu thầu của Công ty TNHH Hòa Hân, Báo Tri thức và Cuộc sống nhận thấy những vấn đề nổi cộm: Tình trạng trúng thầu không đối thủ tại TP.HCM; Mối quan hệ với đơn vị tư vấn tại miền Tây; và Năng lực cạnh tranh hạn chế khi ra thị trường lớn.

Như Báo Tri thức và Cuộc sống đã thông tin về Công ty Hòa Hân “độc diễn” trúng thầu tiền tỷ tại phường Bình Tân, hành trình trúng thầu từ miền Tây đến Công ty Tư vấn Huy Phong, Hòa Hân thắng lớn sân nhà "hụt hơi" sân khách, tỷ lệ tiết kiệm tại các gói thầu của Công ty Hòa Hân Nơi "nhỏ giọt", nơi "hào phóng"

Để khắc phục những tồn tại này, hướng tới môi trường đấu thầu minh bạch, hiệu quả, các chuyên gia đã đưa ra nhiều giải pháp thiết thực.

Tuân thủ nghiêm ngặt Luật Đấu thầu và Thông tư 79/2025/TT-BTC

Luật sư Nguyễn Văn Lập (Đoàn Luật sư TP.HCM) nhấn mạnh vai trò của Chủ đầu tư: "Theo Luật số 90/2025/QH15 sửa đổi Luật Đấu thầu, trách nhiệm giải trình của người có thẩm quyền được đề cao. Đối với các gói thầu chỉ có 01 nhà thầu tham dự, Chủ đầu tư không nên vội vàng phê duyệt ngay mà cần xem xét gia hạn thời điểm đóng thầu để thu hút thêm nhà thầu, trừ trường hợp cấp bách. Việc này đã được quy định và khuyến khích để tăng tính cạnh tranh".

Ngoài ra, Thông tư 79/2025/TT-BTC của Bộ Tài chính cũng quy định chi tiết về việc công khai thông tin. Các đơn vị tư vấn như Đại Lâm Mộc, Uyên Châu Phát hay Huy Phong cần đảm bảo E-HSMT được lập công bằng, không cài cắm các tiêu chí "kỹ thuật" để hạn chế nhà thầu lạ.

Tăng cường giám sát và chế tài

Chuyên gia đấu thầu Nguyễn Quốc Vũ đề xuất: "Cần có cơ chế giám sát chéo giữa các cơ quan quản lý nhà nước về đấu thầu. Đặc biệt, đối với các nhà thầu trúng thầu liên tiếp nhiều gói trong thời gian ngắn (như Công ty TNHH Hòa Hân trúng 2 gói trong 1 ngày), cần kiểm tra kỹ năng lực thực tế tại công trường. Nếu phát hiện nhà thầu kê khai nhân sự, thiết bị trùng lặp hoặc không huy động đủ như cam kết, cần xử lý nghiêm theo quy định về gian lận trong đấu thầu".

Đồng quan điểm, chuyên gia Vũ Bảo Thông cho rằng việc áp dụng hợp đồng điện tử và thanh toán qua Kho bạc Nhà nước theo quy định mới tại Nghị định 214/2025/NĐ-CP cũng là công cụ hữu hiệu để kiểm soát dòng tiền và tiến độ giải ngân, ngăn chặn các hành vi tiêu cực.

Hoạt động đấu thầu mua sắm công sử dụng tiền thuế của dân, do đó đòi hỏi sự minh bạch cao nhất. Câu chuyện của Công ty TNHH Hòa Hân là một ví dụ điển hình cho thấy sự cần thiết phải giám sát chặt chẽ hơn nữa từ phía cộng đồng và cơ quan chức năng. Hy vọng rằng, qua sự phản ánh của báo chí, các Chủ đầu tư tại TP.HCM và các tỉnh lân cận sẽ có những chấn chỉnh kịp thời, đưa hoạt động đấu thầu đi vào thực chất, hiệu quả.

Báo Tri thức và Cuộc sống sẽ tiếp tục thông tin đến bạn đọc về tiến độ thực hiện các gói thầu này./.