Đắk Lắk: Cảnh báo nóng về trồng xen canh trong vườn cà phê

Những năm gần đây, bà con nông dân trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk có xu hướng trồng xen nhiều loại cây trồng trong vườn cà phê vối nhằm tăng hiệu quả kinh tế trên một đơn vị diện tích. Tuy nhiên, tham quan nhiều vườn cà phê trồng xen, không khó để nhận thấy một số vườn cà phê vối được trồng xen rất nhiều loại cây trồng với mật độ rất dày, không tuân thủ quy trình kỹ thuật, không thuận tiện cho việc chăm sóc, bón phân, tưới nước…

Đặc biệt, tình trạng trồng xen canh trong vườn cà phê một cách "vô tội vạ" rất khó khăn trong việc ứng dụng công nghệ cao (công nghệ tưới tiết kiệm kết hợp bón phân qua nước và một số công nghệ khác) ảnh hưởng đến năng suất, chất lượng và hiệu quả kinh tế.

Một vườn cà phê trồng xen dày đặc ở xã Ea Kao (TP. Buôn Ma Thuột).

Khi tự ý phát triển ồ ạt một số loại cây ăn quả lâu năm trong vườn cà phê không theo kế hoạch, thiếu sự liên kết chuỗi giá trị sẽ tiềm ẩn nguy cơ cung vượt cầu, phát triển thiếu tính bền vững. Điều quan trọng hơn nữa, nếu trồng xen với mật độ quá dày với tư tưởng phá bỏ dần diện tích cà phê sẽ ảnh hưởng rất lớn đến quy hoạch về diện tích cây trồng đã định hướng của địa phương.

Trước thực trạng trên, mới đây Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN-PTNT) đã ban hành “Quy trình trồng xen cây hồ tiêu, cây sầu riêng và cây bơ trong vườn cà phê vối”, hướng dẫn chi tiết từ kỹ thuật thiết kế vườn trồng xen, thời vụ trồng, tiêu chuẩn giống, tưới tiêu, phòng trừ sâu bệnh…đến chế độ dinh dưỡng đáp ứng cho từng loại cây trồng xen trong cà phê theo từng giai đoạn sinh trưởng và thu hoạch, bảo quản, sơ chế cà phê…

Cụ thể, theo quy trình này, đối với cây bơ và cây sầu riêng chỉ cho phép trồng với mật độ không quá 69 cây/ha (khoảng cách 12 m x 12 m ) cùng với 1.041 cây cà phê/ha (khoảng cách 3 m x 3 m); hoặc mật độ 55 cây/ha (khoảng cách 12 m x 15 m) và 1.055 cây cà phê/ha (khoảng cách 3 m x 3 m).

Đối với trồng xen cây hồ tiêu trong vườn cà phê vối, tùy vào điều kiện thực tế đất đai có thể chọn một trong ba mật độ khoảng cách khác nhau: Với mật độ cà phê 1.110 cây/ha (3 m x 3 m) có thể trồng xen 555 cây hồ tiêu/ha (khoảng cách 3 m x 6 m) hay xen 370 cây hồ tiêu/ha (khoảng cách 3 m x 9 m) hoặc xen 278 cây hồ tiêu/ha (khoảng cách 6 m x 6 m).

Thiết nghĩ, để khắc phục thực trạng trồng xen quá dày như hiện nay cũng như phát triển diện tích cà phê trồng xen đúng quy trình kỹ thuật trong thời gian tới, các địa phương cần tuyên truyền hướng dẫn đến từng người sản xuất cà phê theo nhiều kênh khác nhau.

Các cơ quan chuyên môn quan tâm hơn trong việc tăng cường tập huấn, hướng dẫn quy trình trồng xen cho nông dân; các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh cà phê quan tâm lồng ghép triển khai quy trình trồng xen trong chương trình liên kết cà phê bền vững với nông dân. Hội Nông dân và đoàn thể các cấp cũng cần tuyên truyền nông dân thực hiện quy trình trồng xen trong cà phê thông qua các cuộc hội họp, tập huấn…