Chuyên gia cảnh báo về cạnh tranh bất thường trong đấu thầu vé số

Phát Tài liên tiếp thống lĩnh 8 gói thầu trị giá hàng trăm tỷ tại Đồng Tháp

Từ năm 2021 đến nay, Công ty Cổ phần Phát Tài thể hiện vị thế gần như tuyệt đối trong lĩnh vực in vé số truyền thống và lô tô tại khu vực Đồng bằng sông Cửu Long. Số liệu từ Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia cho thấy, Phát Tài đã trúng 13 trên 14 gói thầu liên quan đến in vé số do Xổ số kiến thiết Đồng Tháp và Xổ số kiến thiết An Giang mời thầu, chiếm tỷ lệ áp đảo trong toàn khu vực.

Tại Đồng Tháp, Phát Tài duy trì chuỗi thắng thầu liên tiếp từ năm 2022 đến nay với 8 gói thầu in vé số truyền thống, tổng giá trị lên tới hàng trăm tỷ đồng. Cụ thể, năm 2026, Phát Tài trúng gói thầu in vé số truyền thống (giấy và công in) với giá 65,681 tỷ đồng, thời gian thực hiện 425 ngày. Năm 2025, doanh nghiệp tiếp tục thắng thầu gói công in vé số truyền thống trị giá 44,323 tỷ đồng. Năm 2024, Phát Tài trúng gói công in vé số trị giá 47,559 tỷ đồng và hai gói gia công in vé xổ số lô tô thủ công lần lượt có giá 303,996 triệu và 174,636 triệu đồng. Ngoài ra, công ty còn được chỉ định thầu một gói lô tô khác trị giá 90,552 triệu đồng.

Trước đó, trong các năm 2022–2023, Phát Tài tham gia liên danh với Công ty Cổ phần In & Bao bì Đồng Tháp để trúng hai gói công in vé số, với giá trị lần lượt 42,297 tỷ đồng và 46,082 tỷ đồng. Như vậy, trong vòng ba năm, hầu như toàn bộ hoạt động in vé số truyền thống của XSKT Đồng Tháp đều do Phát Tài hoặc liên danh có Phát Tài đảm nhận.

Kịch bản loại trừ và luân chuyển vai trò giữa các nhà thầu ở Xổ số An Giang

Tại An Giang, tình hình cũng tương tự công ty Phát Tài trúng 5/6 gói thầu in vé số từ năm 2021 đến nay. Điểm đáng chú ý là mối quan hệ giữa Công ty Cổ phần Phát Tài và Công ty CP in An Giang tại Xổ số kiến thiết An Giang thể hiện sự luân chuyển rõ rệt giữa vai trò đối thủ cạnh tranh gay gắt và đối tác chiến lược, cụ thể:
Trong Gói thầu In 52 kỳ vé số truyền thống An Giang (Công in) năm 2025, hai công ty này đã đóng vai trò đối tác liên danh và cùng nhau trúng thầu với giá 30,132 tỷ đồng.

Tuy nhiên, trong giai đoạn 2021-2023, hai công ty là đối thủ trực tiếp với kết quả chênh lệch lớn. Công ty CP in An Giang đã giành chiến thắng 3 gói thầu liên tiếp, gồm: Gói thầu In 26 kỳ vé số truyền thống An Giang năm 2023 - Gói số 2; Gói thầu In 26 kỳ vé số truyền thống An Giang năm 2022 - gói số 2; và Gói thầu In 26 kỳ vé số truyền thống năm 2021 - Gói số 2.

Đáng chú ý, trong 3 gói này, Công ty CP in An Giang thường xuyên thất bại ở vòng hồ sơ: bị loại ở giai đoạn kỹ thuật trong gói thầu năm 2023, và bị loại ở giai đoạn tài chính trong cả hai gói thầu năm 2022 và 2021.

Cuối cùng, Công ty CP in An Giang chỉ giành được chiến thắng duy nhất trong Gói thầu Gói 1 - in 26 kỳ vé số truyền thống An Giang năm 2024, gói thầu Phát Tài chỉ xếp hạng 2 và không trúng thầu.

Theo Luật sư Nguyễn Văn Lập (Đoàn Luật sư TP HCM), trường hợp một nhà thầu trúng thầu áp đảo trong thời gian dài, kèm theo các dấu hiệu loại trừ và luân chuyển giữa các nhà thầu, đối thủ bị loại lặp lại qua nhiều năm là một dấu hỏi lớn. “Luật quy định rõ việc nghiêm cấm các hành vi thông thầu, dàn xếp kết quả đấu thầu hoặc hạn chế sự tham gia của nhà thầu khác. Khi xuất hiện mô hình trúng thầu mang tính lặp lại và thiếu cạnh tranh thì cần xem xét lại quy trình mời thầu, đánh giá hồ sơ và tiêu chí kỹ thuật để bảo đảm tính minh bạch”, ông Lập nói.

Cũng theo luật sư này, công tác đấu thầu trong lĩnh vực in vé số cần được xem là hoạt động đặc thù, vì có liên quan đến phát hành vé trúng thưởng, đòi hỏi yêu cầu nghiêm ngặt về bảo mật và kỹ thuật in ấn. Tuy nhiên, tính đặc thù không thể là lý do để thu hẹp cạnh tranh hay duy trì một nhà thầu độc quyền dài hạn. “Điều cần thiết là đảm bảo nguyên tắc bình đẳng trong tiếp cận thông tin, cơ hội tham gia đấu thầu và đánh giá hồ sơ theo tiêu chí khách quan, nhằm tránh những nghi ngờ về sự thiên vị hoặc thông đồng”, ông nhấn mạnh.