Canada dừng mua kính nhìn đêm của Mỹ do nghi thao túng thầu

Bằng cách nào đó, gói thầu thiết bị quân sự quan trọng đã bị điều hướng đến các công ty Mỹ mà Canada không thể kiểm soát.

Chính phủ Canada bị tòa án nước này yêu cầu đánh giá lại gói thầu trị giá 100 triệu USD của Quân đội Canada nhằm mua thiết bị nhìn ban đêm sau những cáo buộc rằng đề xuất mua hàng này được thiết kế để ưu ái các nhà sản xuất Mỹ.

Nội dung bài viết Tòa án Thương mại Quốc tế Canada đã đưa ra phán quyết sau khi nhận được đơn khiếu nại từ công ty quốc phòng Canada Cadex Inc. có trụ sở tại Quebec và Photonis, một công ty của Pháp.

Quân nhân Canada sử dụng kính nhìn đêm trong khi thực hiện nhiệm vụ. Ảnh: C.A.F

Hồ sơ dự thầu cho hợp đồng mua ống nhòm nhìn đêm dự kiến đã được nộp vào ngày 2/5/2025. Tuy nhiên, những thay đổi vào phút chót về thông số kỹ thuật của ống tăng cường hình ảnh, vốn là thành phần cốt lõi của ống nhòm, đã gần như giới hạn chúng trong các hệ thống do các công ty Mỹ chế tạo.

Điều đó đồng nghĩa với việc các bộ phận này sẽ được điều chỉnh theo quy định xuất khẩu vũ khí của Mỹ, cho phép Mỹ kiểm soát việc mua bán của những bộ phận quan trọng này.

Tòa án nhận thấy chính phủ liên bang không đưa ra "lý do đủ minh bạch hoặc dễ hiểu" cho những thay đổi này và khuyến nghị Cơ quan Dịch vụ công và Mua sắm Canada (PSPC) sửa đổi và ban hành lại thông báo mời thầu ống nhòm nhìn ban đêm.

Thủ tướng Canada từng tuyên bố sẽ tìm kiếm nguồn cung ứng quốc phòng ngoài Mỹ nhưng các nhà lãnh đạo quân đội thì khác. Ảnh: Chris Young/The Canadian Press

Người phát ngôn của PSPC, Michèle LaRose, cho biết trong email rằng chính phủ đã biết về quyết định của tòa án "và đang xác định các bước tiếp theo".

Frédéric Guilhem, giám đốc thương mại phụ trách mảng nhìn đêm của Photonis, nói: “Chúng tôi mong muốn được tham gia vào quy trình đấu thầu sửa đổi với các tiêu chí công bằng, minh bạch để cung cấp cho Lực lượng Vũ trang Canada công nghệ BNVD tốt nhất có thể.”

Một số công ty quốc phòng Canada ngày càng thất vọng vì quân đội nước này đã phớt lờ lời kêu gọi của Thủ tướng Canada Mark Carney về việc giảm sự phụ thuộc vào các nhà cung cấp Mỹ và thay vào đó đa dạng hóa các hợp đồng để tập trung vào các công ty Canada hoặc các công ty châu Âu.

Các nhà lãnh đạo quân sự Canada rất gần gũi với các đối tác Mỹ và bất chấp chỉ đạo của thủ tướng, họ vẫn ủng hộ việc tăng cường quan hệ.

Nhiều quốc gia NATO sử dụng ống tăng cường hình ảnh Photonis trong thiết bị nhìn đêm của họ, bao gồm Đức, Bỉ, Vương quốc Anh, Tây Ban Nha, Thụy Điển, Hà Lan, Phần Lan và Ba Lan. Lực lượng Pháp và Úc cũng sử dụng hệ thống Photonis.

Theo đại diện của ngành, không giống như các ống tăng cường hình ảnh do Mỹ sản xuất, không có hạn chế xuất khẩu nào đối với hệ thống Photonis hoặc các thiết bị nhìn ban đêm khác do Châu Âu sản xuất.

Mối lo ngại về quyền kiểm soát của Mỹ đối với thiết bị và hệ thống quân sự của Canada đã gia tăng kể từ khi Tổng thống Donald Trump đắc cử, với quan điểm khác thường về Canada.

Đại diện các nhà thầu trong nước đã kêu gọi chuyển hướng khỏi sự phụ thuộc kinh tế vào Mỹ và tăng cường liên kết thương mại và quốc phòng với các quốc gia khác.

Các yêu cầu kỹ thuật đối với gói thầu ống nhòm nhìn ban đêm đã bất ngờ được sửa đổi khi công bố yêu cầu báo giá cuối cùng vào đầu tháng 3/2025.

Theo các tài liệu của chính phủ thảo luận về việc mua sắm, các công ty đã phàn nàn về sự thay đổi này. Trong một loạt phản hồi bằng văn bản gửi chính phủ, các công ty lưu ý rằng sự thay đổi này "hạn chế việc mua sắm ống nhòm chỉ được cung cấp từ Mỹ tạo ra hạn chế cạnh tranh, tăng giá thiết bị và phụ thuộc về thương mại".

Các công ty đã yêu cầu xem xét lại các yêu cầu ban đầu cho hoạt động mua sắm hay không, nhưng Bộ Quốc phòng và PSPC đã từ chối yêu cầu đó dẫn đến việc khiếu nại lên tòa án.