Cần cải tiến thi cử, điều chỉnh phương thức tuyển sinh lớp 10 theo hướng giảm áp lực

Sáng 4/12, Quốc hội thảo luận tại hội trường về các báo cáo công tác nhiệm kỳ 2021 – 2026.

CHÍNH PHỦ ĐÃ HOÀN THÀNH XUẤT SẮC NHIỆM VỤ

Đại biểu Phạm Văn Hoà (đoàn Đồng Tháp) cho biết, nhiệm kỳ vừa qua diễn ra trong bối cảnh thế giới biến động phức tạp; trong nước đại dịch COVID-19 bùng phát dữ dội, gây tổn thất lớn về người và tài sản; thời tiết cực đoan, thiên tai bất thường ảnh hưởng nặng nề tới kinh tế - xã hội và đời sống người dân.

Tuy nhiên, dưới sự chỉ đạo, điều hành quyết liệt của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, cùng sự đồng lòng của người dân và doanh nghiệp, Chính phủ đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, đạt và vượt nhiều chỉ tiêu Quốc hội giao.

Trong đó phải kể đến: Tăng trưởng kinh tế vượt dự báo, hướng tới mục tiêu hai con số; kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn được thúc đẩy mạnh mẽ, góp phần phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, thu hút đầu tư. Nhiều doanh nghiệp phục hồi tích cực; các dự án kinh tế Nhà nước “đắp chiếu” nhiều năm đã được khơi thông, hoạt động trở lại và có lãi. Thu ngân sách tăng đều, giải ngân vốn đầu tư công được cải thiện.

Hạ tầng giao thông, năng lượng được đầu tư trọng tâm, trọng điểm; trong đó có hệ thống cao tốc Bắc – Nam và đặc biệt lần đầu tiên vùng Đồng bằng sông Cửu Long có mạng lưới cao tốc liên tỉnh.

“Cử tri ghi nhận tinh thần trách nhiệm, sự sát sao, sâu sát thực tiễn của Chính phủ, đặc biệt là Thủ tướng Chính phủ với tinh thần 'làm ngày không đủ, tranh thủ làm đêm', làm việc xuyên suốt cả ngày nghỉ, ngày lễ để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp và bảo đảm an sinh xã hội mọi lúc, mọi nơi", đại biểu Phạm Văn Hoà nói.

Đánh giá cao nỗ lực của Chính phủ trong một nhiệm kỳ nhiều biến động chưa từng có, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (đoàn Hải Phòng) ấn tượng với kết quả về an sinh xã hội được đặt lên hàng đầu, chi 1,1 triệu tỷ đồng cho các chính sách xã hội; xóa trên 334 nghìn nhà tạm, nhà dột nát, vượt mục tiêu 5 năm 4 tháng.

Theo đại biểu, hạ tầng chiến lược cũng có bước đột phá, hoàn thành 3.245 km cao tốc và 1.711 km đường ven biển; đẩy nhanh tiến độ các dự án trọng điểm về năng lượng, hàng không, hạ tầng số.

Đại biểu Nguyễn Anh Trí (đoàn Hà Nội) khẳng định, nhiệm kỳ 2021-2025, an sinh xã hội ngày càng được bảo đảm, phúc lợi xã hội ngày càng được cải thiện. Các chính sách, giải pháp giảm nghèo bền vững được triển khai đồng bộ, hiệu quả trên tinh thần không để ai bị bỏ lại phía sau.

Trong đó, đã đẩy mạnh được thực hiện đề án đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội, hoàn thành xóa nhà tạm, nhà dột nát trên phạm vi cả nước.

Học sinh đi học được miễn học phí và sắp tới đây bệnh nhân được miễn phí khám chữa bệnh. Những chương trình mục tiêu quốc gia lớn cho giáo dục đào tạo, cho y tế cũng sắp được Quốc hội bấm nút thông qua.

"Những thành tựu đó rất cao cả, những thành công đó rất ý nghĩa", đại biểu nhấn mạnh.

GỠ ÁP LỰC THI VÀO LỚP 10

Đánh giá cao những kết quả đạt được trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo, đại biểu Nguyễn Thị Tuyết Nga (đoàn Quảng Trị) cũng thẳng thắn chỉ rõ những vấn đề còn trăn trở. Theo đại biểu, bất cập trong phân luồng sau trung học cơ sở (THCS) đã tạo ra gánh nặng thi cử cho học sinh.

Đề án giáo dục hướng nghiệp và phân luồng học sinh giai đoạn 2018–2025 đặt mục tiêu đến năm 2025, ít nhất 40% học sinh tốt nghiệp THCS học tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp.

Tuy nhiên, việc phân luồng học sinh đang bị hiểu sai và triển khai sai trong thực tế với quan niệm “trượt THPT mới đi học nghề”, phân luồng học sinh gắn với thất bại thay vì lựa chọn phù hợp với sở trường và định hướng nghề nghiệp của các em.

Mặt khác, kỳ thi vào lớp 10 đang trở thành “kỳ thi quốc gia thu nhỏ” với áp lực nặng nề. THPT là bậc học phổ thông, nghĩa là mọi học sinh đều có quyền được học nhưng tỷ lệ trúng tuyển ở một số địa phương còn thấp.

“Thực tế, thời gian qua, chúng ta chưa bảo đảm đúng quyền tiếp cận giáo dục phổ thông 12 năm. Nhìn những gương mặt bơ phờ, đờ đẫn vì áp lực thi cử của trẻ em 14 -15 tuổi; đọc những bức thư đầy tuyệt vọng của trẻ em khi không vượt nổi kỳ thi vào THPT mà thấy nhói lòng”, đại biểu Nga nghẹn ngào.

Bà cũng chỉ ra nghịch lý đáng lo ngại hiện nay khi việc thi vào trường công lập quá căng, học sinh dù học tốt nhưng không trúng tuyển phải vào trường tư với mức học phí vượt quá khả năng gia đình, làm gia tăng bất bình đẳng trong giáo dục.

“Nội dung này đã được Chính phủ nhận diện trong báo cáo tổng kết Luật Giáo dục nhưng lại chưa được nêu rõ trong báo cáo tổng kết nhiệm kỳ”, đại biểu nói.

Từ đó, bà kiến nghị Chính phủ cần có hành động ngay giống như việc miễn học phí cho học sinh phổ thông; ngay từ trong năm học 2026–2027 cần mở rộng cánh cửa vào THPT cho học sinh, đầu tư bài bản cho trung học nghề và tôn trọng quyền lựa chọn của người học. Cải tiến thi cử, điều chỉnh lại phương thức tuyển sinh lớp 10 theo hướng giảm áp lực, tạo cơ hội cho học sinh.

Thực hiện phân luồng học sinh phải dựa trên tự nguyện và năng lực, không biến phân luồng thành rào cản từ lớp 9; bảo đảm đủ chỗ cho học sinh THPT công lập để học sinh không bị phân luồng cưỡng bức.

Nhấn mạnh Việt Nam đang có những chính sách rất tiến bộ, nhưng thực tiễn triển khai luôn là thách thức; nhiều chính sách không thành công do thiếu giải pháp đồng bộ và thiếu nguồn lực, đại biểu kiến nghị nhiệm kỳ tới phải là nhiệm kỳ hành động để biến những chính sách thành hiện thực, biến những Nghị quyết của Đảng, pháp luật của Nhà nước trở thành chương trình hành động cụ thể bằng kết quả trong từng lớp học, trường học.