Vụ kiện 'Gánh mẹ': Trương Minh Nhật là tác giả, Lý Hải không phải bồi thường 825 triệu

Chiều 25/4 tại TAND TP.HCM, hội đồng xét xử (HĐXX) đưa ra quan điểm về tranh chấp quyền tác giả bài hát Gánh mẹ giữa Lý Hải Production, nhạc sĩ Quách Beem và nhà thơ Trương Minh Nhật. Nhạc sĩ Quách Beem (tên thật Đoàn Đông Đức) tiếp tục vắng mặt.

Theo HĐXX, Quách Beem viết trong tờ khai đăng ký quyền tác giả bắt đầu sáng tác nhạc và lời bài hát Gánh mẹ tháng 10/2013 nhưng không chứng minh được. Theo vi bằng, ông Nhật đăng bài thơ Gánh mẹ trên nhóm "Thơ văn" từ năm 2014. Hội đồng giám định kết luận phần lời bài hát Gánh mẹ của Quách Beem giống lời bài thơ Gánh mẹ của ông Nhật về từ ngữ, cách ngắt câu, có 6 điểm khác nhau nhỏ không ảnh hưởng tổng thể. Lý Hải Production cho rằng ngày đăng trên Facebook có thể thay đổi nhưng không chứng minh được.

Vì vậy, có cơ sở xác định ông Nhật là tác giả, chủ sở hữu bài thơ Gánh mẹ đồng thời là tác giả, chủ sở hữu phần lời bài hát Gánh mẹ. Tác phẩm của ông Nhật là đối tượng được bảo hộ quyền tác giả theo Luật Sở hữu trí tuệ. Quách Beem là tác giả, chủ sở hữu phần nhạc bài hát Gánh mẹ.

Về những yêu cầu của ông Nhật đối với Quách Beem, HĐXX chấp nhận một phần. Đối với yêu cầu bồi thường 500 triệu đồng thiệt hại vật chất, HĐXX nhận thấy ông Nhật không cung cấp được tài liệu, chứng cứ chứng minh thiệt hại. Cơ quan điều tra tiến hành thu thập tài liệu, chứng cứ không đạt kết quả. Vì vậy, căn cứ vào tài liệu hiện có là hợp đồng bán tác quyền của Quách Beem và Lý Hải Production trị giá 15 triệu đồng, HĐXX nhận thấy phần lời đóng góp 1/2 giá trị bài hát nên ông Nhật sẽ nhận một nửa giá trị hợp đồng là 7,5 triệu đồng.

Đối với yêu cầu bồi thường tổn thất tinh thần, ông Nhật đòi mức bồi thường cao nhất là 50 triệu đồng nhưng không chứng minh được những tổn thương phải chịu. HĐXX xét thấy trong quá trình tranh chấp, ông Nhật chịu nhiều dư luận trái chiều, bị xúc phạm danh dự, nhân phẩm và uy tín. Vì vậy, có cơ sở cho rằng hành vi của Quách Beem khiến ông Nhật chịu tổn thất tinh thần nên phải bồi thường cho nhà thơ bằng 10 lần mức lương cơ bản hiện hành là 14,9 triệu đồng.

Đối với yêu cầu thanh toán chi phí luật sư là 100 triệu đồng, HĐXX nhận thấy đây là yêu cầu hợp lý, số tiền thù lao hợp lý nên chấp nhận.

Vì vậy, nhạc sĩ Quách Beem phải bồi thường cho nhà thơ Trương Minh Nhật thiệt hại vật chất 7,5 triệu đồng, tổn thất tinh thần 14,9 triệu đồng và chi phí thuê luật sư là 100 triệu đồng.

Về những yêu cầu của ông Nhật đối với Lý Hải Production, HĐXX chấp nhận một phần. Vì ông Nhật là tác giả, chủ sở hữu bài thơ và phần lời bài hát Gánh mẹ mà Lý Hải Production đã khai thác, sử dụng cho phim Lật mặt 4: Nhà có khách nên yêu cầu chỉnh sửa, bổ sung tên ông Nhật vào thông tin phim, tất cả bài viết về phim được chấp nhận.

Không chấp nhận yêu cầu Lý Hải Production phải xin lỗi, cải chính công khai trên phương tiện truyền thông và bồi thường 825 triệu đồng của ông Nhật. HĐXX nhận định lời khai của các bên phù hợp về việc Lý Hải Production khai thác, sử dụng bài hát Gánh mẹ. Thời điểm Lý Hải Production và Quách Beem ký hợp đồng không xảy ra tranh chấp quyền tác giả; nhạc sĩ có giấy chứng nhận quyền tác giả đối với bài hát; vậy thì Lý Hải Production khai thác, sử dụng không xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ của ông Nhật. Không chấp nhận yêu cầu Lý Hải Production phải trả tiền tác quyền cho ông Nhật từ sau thời điểm khởi kiện. Bởi Quách Beem đã bán tác quyền bài hát cho Lý Hải Production, công ty này toàn quyền quyết định khai thác, sử dụng tác phẩm, việc ông Nhật yêu cầu Lý Hải Production tiếp tục hợp tác với mình là không có cơ sở.

Từ trình bày trên, HĐXX tuyên án sơ thẩm: đình chỉ yêu cầu Lý Hải Production tạm dừng khai thác, sử dụng bài hát Gánh mẹ trên mọi nền tảng cho đến khi bản án có hiệu lực pháp luật; chấp nhận một phần yêu cầu của ông Nhật đối với Lý Hải Production, buộc công ty bổ sung tên ông Nhật trong thông tin phim; không chấp nhận yêu cầu Lý Hải Production thực hiện nghĩa vụ trả phí, bồi thường thiệt hại, công khai cải chính và xin lỗi ông Nhật. Chấp nhận một phần yêu cầu khởi kiện của ông Nhật đối với Quách Beem, buộc tạm dừng khai thác phần lời bài Gánh mẹ trên mọi nền tảng; buộc bảo đảm quyền nhân thân của ông Nhật đối với phần lời bài hát Gánh mẹ; buộc khắc phục thông tin sai lệch khi đăng ký quyền tác giả; buộc bồi thường thiệt hại vật chất, tổn thất tinh thần và thanh toán chi phí thuê luật sư cho ông Nhật.

Sau phiên tòa, ông Trương Minh Nhật nói với VietNamNet: "Tôi hoàn toàn hài lòng về phán quyết của Tòa. Tôi mất 4 năm, chịu đủ nghi kỵ, xúc phạm từ người khác chỉ để được đưa tên mình vào thông tin tác giả bài Gánh mẹ. Tôi không cần tiền, tôi chỉ muốn lấy lại danh dự cho mình và bảo vệ cảm xúc thiêng liêng khi mình sáng tác bài thơ".