Vì sao Bộ Y tế chưa coi COVID-19 là bệnh lưu hành?

PHẠM QUÝ

Trong dự thảo gửi Ban Chỉ đạo Quốc gia phòng, chống dịch COVID-19 và các bộ, ban, ngành, địa phương, Bộ Y tế đề xuất COVID-19 là bệnh nhóm A, chưa là bệnh lưu hành.

Theo Bộ Y tế, nước ta đang trong giai đoạn chuyển tiếp giữa phòng chống đại dịch COVID-19 và quản lý bền vững.

Một bệnh được coi là lưu hành khi đáp ứng 4 nhóm tiêu chí: Có sự tồn tại thường xuyên tác nhân gây bệnh; Tồn tại quần thể cảm nhiễm và ổ chứa tác nhân gây bệnh; Bệnh dịch xảy ra ở một nhóm đối tượng cụ thể hoặc quần thể dân số trong địa bàn nhất định; Tỷ lệ mắc bệnh có tính ổn định và có thể dự báo được.

Bộ Y tế nhận định, ở tiêu chí số 4, hầu hết các nước trên thế giới đều trong trạng thái số mắc và tử vong chưa ổn định, xu hướng tăng giảm thất thường khi xuất hiện các biến thể mới của virus SARS-CoV-2. Nam Phi, Mỹ sau 2 tháng dịch xu hướng giảm và tăng trở lại từ đầu tháng 5/2022 đến nay do lưu hành của các biến thể BA.4, BA.5 và chưa có xu hướng chững lại.

Bộ Y tế đề xuất chưa coi COVID-19 là bệnh lưu hành.

Không những vậy, SARS-CoV-2 có thể tiếp tục xuất hiện biến thể mới; đồng thời miễn dịch có được (do vaccine và mắc bệnh) chưa ổn định lâu dài và giảm dần theo thời gian.

Do đó, sau khoảng thời gian đủ lớn, dịch COVID-19 có thể bùng phát trở lại bất kỳ lúc nào, nên vẫn cần thêm thời gian để theo dõi, đánh giá tính ổn định cũng như sự thay đổi của tác nhân gây bệnh

Từ thực tế trên, Bộ Y tế đề xuất tạm thời chưa chuyển COVID-19 từ bệnh truyền nhiễm nhóm A sang bệnh truyền nhiễm nhóm B hoặc chưa coi bệnh COVID-19 là bệnh lưu hành. Việc áp dụng các biện pháp phòng chống dịch mang tính linh hoạt và tiến dần tới trạng thái "bình thường mới".

Chưa thể công bố hết dịch

Bộ Y tế nhận định, việc công bố hết dịch COVID-19 tại Việt Nam có thể cân nhắc khi WHO công bố hết đại dịch. Hiện WHO vẫn coi bệnh COVID-19 trong tình trạng đại dịch trên phạm vi toàn cầu và quan ngại tiếp tục có biến thể không lường trước được của virus SARS-CoV-2. Nhiều nước trên thế giới vẫn ghi nhận diễn biến dịch bệnh phức tạp, cần tiếp tục duy trì các hoạt động đáp ứng với đại dịch ở mức cao.

Trong khi virus SARS-CoV-2 biến đổi không ngừng, khó xác định tính chất nguy hiểm của các biến thể và mức độ tăng nặng và tử vong. Omicron là biến thể phổ biến trên thế giới và chưa phải là biến thể cuối cùng. Thậm chí có thể xuất hiện biến thể mới của virus SARS-CoV-2 với khả năng làm giảm hiệu quả vaccine hoặc miễn dịch, khiến ca nhiễm triệu chứng nghiêm trọng hoặc tử vong tăng lên, đặc biệt ở các nhóm dễ bị tổn thương.

Tại Việt Nam, tuy tỷ lệ tử vong giảm nhiều so với giai đoạn trước (tỷ lệ chết/mắc giảm mạnh từ 1,03% trong tháng 1/2022 xuống còn 0,06% trong tháng 5/2022) nhưng vẫn ghi nhận ca tử vong và vẫn có bệnh nặng đang được theo dõi, điều trị. Các biện pháp phòng, chống dịch COVID-19 linh hoạt như phòng chống bệnh đặc biệt nguy hiểm, bệnh nguy hiểm và để kịp thời áp dụng khi phát sinh tình huống nguy hiểm hơn.

Do đó, thời điểm này chưa thể công bố hết dịch đối với COVID-19.