Về Phú Hòa Đông, nghe chuyện chiếc bánh đi muôn nơi

Giữa TP HCM náo nhiệt vẫn còn một nơi nhỏ bé giữ lại hơi thở của quê hương - đó là những mái nhà thấp thoáng khói lam chiều, nơi người thợ lặng lẽ tráng từng tấm bánh gạo trắng ngần.

Công phu, tỉ mỉ và tâm huyết

Giữa phố xá ồn ào, nghề làm bánh tráng - tưởng chừng đã thuộc về ký ức vẫn còn đó, vẫn ấm lửa, vẫn thơm mùi gạo mới…

Sáng sớm, trong những con hẻm nhỏ ở Phú Hòa Đông, khói bếp đã nghi ngút bay lên. Người thợ già ngồi bên nồi hấp, đôi bàn tay chai sạn thoăn thoắt phết lớp bột gạo mịn lên khuôn, ánh lửa hắt vào đôi mắt nhăn nheo mà sáng rực niềm say mê nghề. Tiếng bọt nước sôi lách tách, tiếng nắp nồi khẽ cạch như bản nhạc quen thuộc - bản nhạc của lao động, của nhẫn nại, của tình yêu thầm lặng dành cho nghề tổ tiên.Nghề làm bánh tráng nghe đơn sơ mà lại chứa đựng bao công phu, tỉ mỉ và tâm huyết. Từ hạt gạo trắng, người thợ phải ngâm, xay, lọc, pha sao cho bột mịn mà dẻo. Khi tráng, bàn tay phải thật khéo để bánh mỏng đều, không rách, không dày. Rồi đem phơi nắng, canh chừng từng tia sáng, từng cơn gió. Một tấm bánh tráng tưởng nhẹ tênh, nhưng lại nặng trĩu mồ hôi, công sức và niềm tự hào của người làm nghề.

Nhờ đó, bánh tráng Phú Hòa Đông nổi tiếng vì độ dẻo, thơm mùi gạo mới, khi cuốn không bị gãy vỡ mà lại dai dai, mềm mềm, phù hợp với đủ loại món ăn, từ những món gỏi cuốn thanh mát, chả giò giòn rụm...

Bà Hai - người có hơn sáu mươi năm gắn bó với nghề ở Phú Hòa Đông, do lớn tuổi nên bàn tay run run, nhưng mỗi lần tráng bánh, vẫn chắc nịch, dứt khoát. Bà bảo: "Tôi làm nghề này từ hồi con gái. Lúc đầu chỉ nghĩ là để kiếm sống, nhưng càng làm càng thương. Thương cái nghề, thương miếng bánh nuôi bao thế hệ, thương cả mùi gạo mới cứ thơm hoài trong tim".

Bà nói rồi cười, nụ cười hiền như nắng trưa, ẩn sau đó là cả một đời gửi gắm trong làn khói bếp.Có những buổi trưa, tôi đứng giữa sân phơi bánh, nhìn các tấm bánh tráng trắng tinh xếp dài như những tờ lụa phơi nắng. Gió thổi qua, bánh khẽ rung lên, nhẹ nhàng như nhịp thở của làng nghề. Tôi bỗng thấy trong khoảnh khắc ấy, TP HCM không chỉ là thành phố của công nghiệp và hiện đại mà còn là thành phố của những con người cần mẫn, bền bỉ, yêu nghề.

Giữ ký ức tuổi thơ

Ngày nay, bánh tráng Phú Hòa Đông đã đi khắp muôn nơi - từ những gánh hàng rong trong hẻm nhỏ, đến các cửa hàng xuất khẩu ra nước ngoài. Nhưng trong sâu thẳm, nó vẫn giữ nguyên mùi vị quê hương, mộc mạc, chân tình, ngọt ngào như lòng mẹ. Một tấm bánh tráng cuốn thịt, một miếng bánh tráng nướng giòn tan, hay món bánh tráng trộn rực rỡ sắc màu… mỗi món đều là một phần ký ức tuổi thơ của người Việt.

Bánh tráng không chỉ là món ăn mà nó còn là một mảnh tâm hồn, một phần văn hóa đã thấm sâu vào đời sống người dân TP HCM. Dẫu đời sống hiện đại có bao thay đổi, vẫn có những con người chọn ở lại với nghề, chọn giữ lấy ngọn lửa truyền thống. Có người trẻ rời công việc nơi thành phố để trở về quê khởi nghiệp bằng chính nghề của cha ông. Họ làm bánh tráng theo cách mới, sạch hơn, đẹp hơn, thân thiện với môi trường hơn nhưng vẫn giữ trọn tinh thần cũ. Chính họ là những người nối dài câu chuyện của thời gian, làm cho nghề không chỉ sống mà còn lan tỏa, truyền cảm hứng và tự hào.

Giữa dòng đời hối hả, bỗng thèm được nghe tiếng xào xạc của những tấm bánh khô chạm vào nhau, thèm mùi khói bếp chiều phảng phất trong gió. Những điều nhỏ bé ấy, tưởng chừng bình thường nhưng lại khiến tôi nhớ về quê, về mẹ, về những bữa cơm chiều giản dị mà ấm áp. Và trong khoảnh khắc ấy, tôi hiểu ra rằng, mỗi nghề truyền thống không chỉ làm ra sản phẩm mà còn giữ lấy linh hồn của dân tộc.

Nghề làm bánh tráng ở TP HCM không ồn ào, không phô trương. Nhưng chính sự lặng lẽ, bền bỉ ấy đã trở thành bản nhạc nền dịu dàng của thành phố này. Nơi mà giữa những tòa nhà rực sáng, vẫn còn đâu đó một ánh lửa nhỏ đang cháy, soi lên khuôn mặt người thợ và thắp sáng niềm tin rằng, miễn còn những bàn tay yêu nghề, còn những trái tim chân thật thì hồn quê Việt vẫn mãi còn trong từng hơi thở của TP HCM.

Ngày 14-10-2024, UBND TP HCM ban hành Quyết định 4568/QĐ-UBND về công nhận nghề truyền thống sản xuất bánh tráng tại xã Phú Hòa Đông, huyện Củ Chi.