Nhằm góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất, tăng khả năng cạnh tranh giữa các nhà vườn và phát triển hoa, cây kiểng, Trung tâm Khuyến nông TPHCM đã triển khai 2 mô hình “Trồng mai trên vùng đất phèn” và “Chăm sóc, tạo dáng nâng cao giá trị cho cây mai trồng trên vùng đất phèn” tại xã Bình Lợi.

Qua 1 năm triển khai 2 mô hình (từ tháng 8/2019 – 8/2020), Trung tâm đã tổ chức lượng giá kết quả thực hiện.

Mô hình “Trồng mai trên vùng đất phèn”, quy mô hỗ trợ 91.000 cây/16 hộ/22.750 m2 (Khuyến nông đầu tư 50% giống và 50% vật tư, còn lại 50% nông dân đối ứng); Cây giống sử dụng cho mô hình là cây mai giảo Thủ Đức (chiều cao từ 10 – 15 cm); Mật độ trồng 40.000 cây/ha (sau 5 tháng trồng chuyển mật độ trồng thành 7.000 cây/ha).

Kết quả, về các chỉ tiêu theo dõi cây ở (mai 8 tháng tuổi), đạt trên 95% tỷ lệ sống; Chiều cao cây đạt từ 50 – 80 cm/cây; Tốc độ tăng trưởng và khả năng thích nghi tốt. Nhưng cây mai sau 3 năm trồng mới bắt đầu thu hoạch, do đó theo ước tính sau 3 năm trồng có khoảng 30% số cây được xuất bán là 2.100 cây. Với giá bán 400.000 đồng/cây, sẽ thu được 840 triệu đồng (trong đó, chi phí đầu tư cho mô hình hơn 560 triệu đồng), lợi nhuận hơn 255 triệu đồng. Số cây còn lại sẽ bán vào những năm tiếp theo với giá trị càng cao hơn năm đầu.

Mô hình “Chăm sóc, tạo dáng nâng cao giá trị cho cây mai trồng trên vùng đất phèn”, Khuyến nông đầu tư quy mô 18 ha/19 hộ - là những vườn mai vàng gốc trên 8 cánh, có độ tuổi 2 - 3 năm, quy cách cây cao 60 – 70 cm, đường kính gốc khoảng 2,5 - 4cm, hình thức trồng ngoài đồng và trên nền đất; Áp dụng kỹ thuật tạo dáng bằng cách dùng kéo cắt tỉa cành và tạo tán lá tùy theo thế của cây, nhưng phải tuân theo quy luật cành dưới thấp vươn dài, cành cao phía trên ngắn bớt lại; Mỗi năm tiến hành xả tàn 1 lần và bo tàn 3 lần để tạo bộ khung có dáng đẹp cho cây mai.

Thời điểm tốt nhất thực hiện kỹ thuật cắt tỉa tạo dáng là từ sau Tết Nguyên đán đến tháng 9, 10 âm lịch hàng năm, vì thời gian này thân cây phát triển mạnh, sức sống cao, những chồi non, lá mới mọc lên nhiều, việc tạo dáng sẽ tốt hơn.

Kết quả: Với mai 2 - 3 năm tuổi cây phát triển mạnh, đường kính gốc tăng 1,5 - 2 cm, bộ khung tán phát triển hoàn chỉnh; Còn mai 3 năm tuổi, có đường kính gốc trung bình đạt 4 – 5,3 cm. Theo kỹ thuật, các hộ tham gia mô hình trồng mai có mật độ từ 5.000 - 9.000 cây/ha, nhưng qua khảo sát cho thấy các vườn trồng mật độ 7.000 cây/ha, cây sẽ phát triển tốt và bộ khung tán lớn hơn.

Về hiệu quả kinh tế (cũng giống như mô hình “Trồng mai trên vùng đất phèn”, cây mai trồng 3 năm mới bắt đầu thu hoạch) ước tính sau 3 năm trồng có khoảng 30% số cây được xuất bán là 2.100 cây, với giá bán 400.000 đồng/cây, sẽ thu được 840 triệu đồng (trong đó, chi phí đầu tư hơn 600 triệu đồng), lợi nhuận từ mô hình sẽ được hơn 210 triệu đồng.

Đây là những mô hình có giá trị kinh tế, tuy thời gian chăm sóc dài, nhưng với lợi nhuận có được, mô hình đã từng bước giúp nông dân chuyển đổi cây trồng hiệu quả, tăng thu nhập và phù hợp với tình hình nông nghiệp hiện nay.

Anh Hồ Trần Hiếu Thiện (ấp 3, xã Bình Lợi) tham gia mô hình cho biết: “Nông dân Bình Lợi chuyên trồng mai đất để bán nghiên liệu và bán dịp tết, tuy có thu nhập cao hơn so với những cây trồng khác như lúa, mía… nhưng giá trị chưa thật sự cao so với những vùng trồng mai khác trên cả nước. Do vậy, để tạo thương hiệu, nâng cao giá trị cao hơn nữa, nhà vườn nên học tập thêm nhiều kinh nghiệm về kỹ thuật trồng mai chậu như mai Bình Định, để nâng cao sức cạnh tranh sản phẩm”.

Ghi nhận ý kiến các hộ tham gia mô hình, ông Võ Ngọc Đẹp, Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông TPHCM phát biểu: “Qua kết quả, cho thấy cả 2 mô hình về cây mai đều phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng ở vùng đất phèn Bình Lợi – Bình Chánh. Nhưng để tiếp tục nâng cao giá trị cây mai, tạo thương hiệu trên thị trường, nhà vườn nên áp dụng các kỹ thuật mới, ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất...".