Thập tử nhất sinh' do vỡ phình động mạch chủ ngực

Ngô Đồng

Bệnh nhân 45 tuổi, ngụ tại Bình Thạnh, đột ngột đau ngực, mất tri giác, được người nhà đưa vào khoa Cấp cứu Bệnh viện Nhân dân Gia Định.

Tại thời điểm nhập cấp cứu, bệnh nhân trong tình trạng mặt mày nhợt nhạt, thở ngáp cá, huyết áp và mạch không đo được, không nghe được tiếng tim, tay chân lạnh, môi tím và toàn thân nhợt nhạt.

Nhận thấy tình trạng khẩn cấp, các bác sĩ cho chụp ngay MSCT ngực và phát hiện phình động mạch chủ ngực kèm tràn dịch ngoài màng tim, nghi phình động mạch đã vỡ, ngay lập tức được hội chẩn khẩn với khoa Phẫu thuật tim.

Chỉ định phẫu thuật khẩn cấp được đặt ra, bệnh nhân được chuyển ngay vào phòng mổ tim; cùng đồng thời huy động nhân sự vừa gây mê hồi sức vừa tiến hành phẫu thuật.

Để bệnh nhân được mổ cứu mạng, các bác sĩ đã cố gắng thuyết phục, giải thích với người nhà dù tình trạng bệnh nhân “thập tử nhất sinh”.

TS.BS Bùi Minh Thành, Trưởng khoa Phẫu thuật tim Bệnh viện Nhân dân Gia Định trao đổi với người nhà, dù cơ hội cứu sống bệnh nhân rất mong manh nhưng còn nước còn tát, nếu không mổ ngay thì không có cơ hội cứu sống bệnh nhân nữa.

Bằng sự thuyết phục từ tận tấm lòng và bản năng của người thầy thuốc mà người nhà bệnh nhân đã tin tưởng đồng ý phẫu thuật.

Êkíp phẫu thuật gồm 11 người. Trên bàn mổ, tình trạng huyết động bệnh nhân rất nguy kịch (huyết áp tụt thấp: 47/22mmHg). Ê-kíp phẫu thuật nhanh chóng áp dụng các phương tiện hồi sức tim, thiết lập ngay hệ thống tuần hoàn ngoài cơ thể.

Sau khi mở ngực và màng ngoài tim nhanh, lấy ra một khối máu tụ khoảng 400gram và dịch máu đang chèn ép lên các buồng tim và động mạch chủ ngực, tim đập thoi thóp, đồng thời xác định khối phình động mạch chủ ngực từ gốc động mạch chủ ngực lên đến tận quai ngang, kích thước lớn đường kính khoảng 7-8cm, đang vỡ và chảy máu ở mặt sau.

Sau khi khởi động tuần toàn ngoài cơ thể để cung cấp máu cho các tạng trong cơ thể, đồng thời với hạ thân nhiệt chỉ huy: 28-30 độ C; liệt tim và cô lập hoàn toàn vị trí phình động mạch chủ ngực. Tìm thấy vị trí vỡ túi phình ở mặt sau dài khoảng 3cm.

Toàn bộ túi phình động mạch được cắt bỏ từ ngang mức sát van động mạch chủ đến nửa quai ngang động mạch chủ ngực và được thay thế bằng mạch máu nhân tạo dài khoảng 12cm…

Ca mổ kéo dài khoảng 5 tiếng, tim được sưởi ấm dần và tự đập lại trong niềm vui cứu sống bệnh nhân của đội ngũ y bác sĩ.

Sau 5 ngày hồi sức tích cực, đến nay bệnh nhân đang dần phục hồi và có thể ra viện trong khoảng 1 tuần tới.

Bác sĩ kiểm tra sức khỏe hồi phục của bệnh nhân sau phẫu thuật

Việc cứu sống bệnh nhân trong hoàn cảnh bệnh lý này nhiều lúc “lực bất tòng tâm” ngay cả khi có đầy đủ phương tiện. Tuy nhiên, hồi sức tim sau mổ là một giai đoạn quan trọng trong quá trình hồi phục sức khỏe cho bệnh nhân, sau 30 giờ hồi sức tim, bệnh nhân tự thở được, huyết động ổn, rút nội khí quản nhưng sau 72 giờ hậu phẫu bệnh nhân không có biểu hiện suy các tạng và hồi phục nhận thức hoàn toàn.

TS.BS Bùi Minh Thành cho biết, bệnh phình động mạch chủ ngực thường gặp ở người lớn tuổi (60-70 tuổi), có bệnh lý xơ vữa động mạch và tăng huyết áp; ở độ tuổi trẻ hơn (50-60 tuổi ) có thể gặp do bệnh lý nhiễm trùng (giang mai, nhiễm trùng máu…); nhưng thời gian gần đây gặp ở độ trẻ hơn ( 40-50 tuổi). Như trong trường hợp bệnh nhân này 45 tuổi, nguyên nhân có thể do bệnh mô liên kết bẩm sinh.

Bệnh nhân may mắn được cấp cứu, phẫu thuật kịp thời, nếu trễ hơn khoảng thời gian ngắn nữa có thể sẽ không cứu được bệnh nhân vì động mạch chủ ngực xuất phát từ tim, là động mạch lớn nhất của cơ thể, sau khi vỡ gây chèn ép tim cấp, thiếu máu tạng (não, gan,thận… ) gây tử vong.

Bác sĩ khuyến cáo, đối với người trẻ tuổi, có tăng huyết áp và đau ngực nên đi khám sức khỏe định kỳ để có thể phát hiện phình động mạch chủ ngực có thể có, để có phương pháp theo dõi và điều trị kịp thời.