Từng được biết đến là “ông vua đá thạch anh” với thương hiệu Vicostone, CTCP Tập đoàn Phượng Hoàng Xanh A&A (Phenikaa Group) của doanh nhân Hồ Xuân Năng đang mở rộng sang các lĩnh vực mới như giáo dục và y tế. Tuy nhiên, bước chuyển hướng này đang khiến kết quả kinh doanh ngắn hạn của tập đoàn chịu nhiều áp lực.

Lợi nhuận nửa đầu năm giảm 58% vì chi phí bệnh viện mới

Theo báo cáo gửi Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX), Phenikaa Group ghi nhận lợi nhuận sau thuế hơn 241 tỷ đồng trong nửa đầu năm 2025, giảm 58% so với cùng kỳ 2024. Tỷ suất lợi nhuận sau thuế trên vốn chủ sở hữu (ROE) giảm từ 6,4% xuống 2,6%, trong khi tỷ suất sinh lời trên tổng tài sản (ROA) cũng thu hẹp từ 3,7% xuống 1,4%.

VIS Rating cho biết nguyên nhân chính đến từ khoản lỗ trong giai đoạn vận hành thử của Bệnh viện Đại học Phenikaa tại Hà Nội. Cơ sở này bắt đầu chạy thử từ tháng 12/2024, phát sinh chi phí ban đầu lớn khiến biên lợi nhuận EBITDA của tập đoàn giảm từ 43% năm 2024 xuống còn 37% trong nửa đầu năm nay. Dòng tiền hoạt động cũng yếu đi do chi phí vận hành và đầu tư cho bệnh viện.

Tính đến ngày 30/6, tổng nợ phải trả của Phenikaa Group đạt gần 8.730 tỷ đồng, tăng gần 37% so với đầu năm. Trong đó, vay ngân hàng tăng 33% lên 5.101 tỷ đồng, còn nợ trái phiếu tăng 58% lên 1.420 tỷ đồng. Tỷ lệ nợ phải trả trên vốn chủ sở hữu tăng từ 0,71 lần lên 0,94 lần.

Đến giữa năm, vốn chủ sở hữu của Phenikaa đạt hơn 9.200 tỷ đồng, bao gồm 3.000 tỷ đồng vốn điều lệ và 4.200 tỷ đồng lợi nhuận chưa phân phối, trong khi tổng tài sản xấp xỉ 18.000 tỷ đồng – cho thấy quy mô nợ hiện đã gần tương đương vốn chủ.

Giáo dục trở thành mảng tăng trưởng nổi bật

Dù mảng y tế chưa sinh lời, giáo dục đang nổi lên như động lực tăng trưởng mới của Phenikaa Group. Năm 2024, doanh thu lĩnh vực này đạt 665 tỷ đồng, tăng 77% so với năm trước. Đại học Phenikaa ghi nhận quy mô sinh viên tăng 44% lên 26.000 người và dự kiến đạt 34.000 sinh viên trong năm 2025.

Tập đoàn đang đầu tư mạnh cho cơ sở hạ tầng đào tạo, bao gồm khu ký túc xá và phòng thực hành y khoa mới, dự kiến hoàn thành năm 2026. Đây được xem là bước chuẩn bị cho chiến lược phát triển dài hạn trong lĩnh vực giáo dục - y tế.

Mảng đá nhân tạo vẫn là trụ cột nhưng chịu sức ép

Ở mảng truyền thống, Vicostone (HNX: VCS) – công ty con chủ lực – vẫn đóng góp lớn cho tập đoàn. Dù thị trường Mỹ suy yếu và chịu thuế bổ sung 10% đối với sản phẩm đá nhân tạo, Vicostone ghi nhận 3.061 tỷ đồng doanh thu và 608,7 tỷ đồng lợi nhuận trước thuế trong 9 tháng đầu năm 2025, hoàn thành lần lượt 64,9% và 62,4% kế hoạch năm.

Doanh nghiệp cũng đóng góp 264 tỷ đồng ngân sách, tăng 34% so với cùng kỳ; hàng tồn kho giảm 11%, còn 1.611 tỷ đồng. Trong quý 3, Vicostone ra mắt 10 mẫu đá thạch anh mới tại thị trường Mỹ và Canada, kỳ vọng hỗ trợ tăng trưởng doanh thu trong quý 4.

Triển vọng phục hồi trong trung hạn

VIS Rating dự báo biên lợi nhuận và dòng tiền của Phenikaa Group sẽ cải thiện trong 12–18 tháng tới, khi mảng giáo dục duy trì đà tăng trưởng và bệnh viện mới bắt đầu thu hẹp lỗ sau khi chính thức vận hành toàn diện từ tháng 11/2025.

Được thành lập năm 2010 với vốn điều lệ ban đầu 100 tỷ đồng, Phenikaa Group hiện có vốn điều lệ 3.000 tỷ đồng và hơn 30 đơn vị thành viên trong và ngoài nước. Doanh nhân Hồ Xuân Năng (sinh năm 1964) hiện là Chủ tịch HĐQT kiêm người đại diện pháp luật của tập đoàn.

Từ một doanh nghiệp sản xuất đá nhân tạo xuất khẩu, Phenikaa Group đang chuyển mình mạnh mẽ để trở thành một tập đoàn đa ngành, dù giai đoạn đầu của quá trình mở rộng sang y tế – giáo dục vẫn còn nhiều thách thức về chi phí và hiệu quả đầu tư.