Sắp nhìn được 2 cực Mặt trời trực tiếp nhờ kính thiên văn mới

Theo kế hoạch, sứ mệnh Kính thiên văn quỹ đạo cực Mặt trời (SPO) phóng vào tháng 1/2029. Nhờ đó, nhân loại sẽ lần đầu có góc nhìn trực tiếp 2 cực Mặt trời.

Phần lớn hình ảnh hiện nay của Mặt trời đều được chụp từ mặt phẳng hoàng đạo - khu vực Trái đất và các hành tinh chuyển động - nên tầm quan sát bị giới hạn, đặc biệt ở vùng cực. Ảnh: Sciencedaily.

Tuy nhiên, 2 cực này lại đóng vai trò then chốt trong việc hình thành chu kỳ từ trường 11 năm và cung cấp năng lượng cho gió Mặt trời. Dữ liệu trước đây từ tàu Ulysses từng hé lộ rằng gió Mặt Trời nhanh xuất phát chủ yếu từ các “lỗ vành nhật hoa” gần cực. Ảnh: ESA/ATG medialab; Parker Solar Probe: NASA/Johns Hopkins APL.

Việc quan sát trực tiếp hai cực sẽ giúp trả lời ba câu hỏi cốt lõi trong vật lý Mặt trời gồm: cơ chế vận hành của “máy phát điện từ” trong lòng Mặt trời; nguồn gốc và cơ chế tăng tốc của gió Mặt trời; quá trình lan truyền của các hiện tượng thời tiết không gian như bão từ hay phun trào vật chất nhật hoa (CME). Ảnh: Spacecraft: ESA/ATG medialab; Sun: NASA/SDO/P. Testa (CfA).

Sứ mệnh Kính thiên văn quỹ đạo cực Mặt Trời (Solar Polar-orbit Observatory - SPO) sắp được phóng sẽ giúp nhân loại lần đầu có được góc nhìn trực tiếp về hai cực Mặt trời và giúp giải mã nhiều bí ẩn về Hệ Mặt trời. Ảnh: DrPixel / Getty Images.

Dự kiến được phóng vào tháng 1/2029, SPO sẽ sử dụng cú trợ lực hấp dẫn của sao Mộc (JGA) để rời khỏi mặt phẳng hoàng đạo. Ảnh: Yevheniia Kudrova via Getty Images.

Sau nhiều lần bay ngang Trái đất và một cuộc chạm trán được lên kế hoạch cẩn thận với sao Mộc, tàu SPO sẽ ổn định trên quỹ đạo 1,5 năm với điểm cận nhật khoảng 1 AU và độ nghiêng quỹ đạo tới lên 75°. Trong sứ mệnh mở rộng, SPO có thể đạt tới 80° mang đến góc nhìn trực tiếp nhất về 2 cực Mặt trời từ trước đến nay. Ảnh: NASA/Johns Hopkins APL/Steve Gribben.

Sứ mệnh Kính thiên văn quỹ đạo cực Mặt Trời kéo dài 15 năm, bao trùm cả giai đoạn cực đại Mặt trời năm 2035, khi hiện tượng đảo cực từ dự kiến xảy ra. Ảnh: ESA/NASA.

Sứ mệnh Kính thiên văn quỹ đạo cực Mặt trời kéo dài 15 năm, bao trùm cả giai đoạn cực đại Mặt trời năm 2035, khi hiện tượng đảo cực từ dự kiến xảy ra. Ảnh: ESA/NASA.

SPO sẽ không hoạt động độc lập. Dự kiến nó sẽ phối hợp với mạng lưới các tàu đang hoạt động như Solar Orbiter, SDO, Hinode, ASO-S, Aditya-L1, PUNCH, cũng như các sứ mệnh sắp tới tại điểm L5 của ESA và sứ mệnh LAVSO của Trung Quốc, để hình thành mạng lưới quan sát chưa từng có. Ảnh: NASA's Goddard Space Flight Center/Genna Duberstein.