Rủi ro từ những kênh đầu tư không hợp pháp tại Việt Nam

Tháng 6 năm nay, Phòng An ninh mạng và phòng chống tội phạm công nghệ cao (PA05) Công an TP. Hà Nội đã truy vết, phát hiện gần 300 sàn giao dịch ngoại hối bất hợp pháp. Tin tưởng những hứa hẹn như cam kết lợi nhuận cao, kiếm tiền nhanh chóng hay rủi ro thấp, không ít người đã đổ rất nhiều tiền vào các kênh đầu tư thiếu minh bạch.

Bất chấp việc không được pháp luật công nhận, những kênh đầu tư này tiếp tục mọc lên, hoạt động trái phép, khiến nhiều nhà đầu tư “tiền mất tật mang”.

Nhiều khuyến cáo nhưng vẫn nhiều người tham gia

Các chuyên gia tài chính liên tục khuyến cáo các kênh đầu tư bất hợp pháp tại Việt Nam vừa rủi ro cao, vừa vi phạm pháp luật. Tuy vậy, những kênh này vẫn thu hút đông đảo người tham gia cùng dòng tiền lớn nhờ đánh trúng tâm lý mong muốn làm giàu nhanh chóng. Đối tượng dễ bị chiêu dụ của những kênh này là những người có tiền nhàn rỗi, muốn sinh lời nhanh nhưng không có kiến thức, phương pháp đầu tư.

Theo ông Phạm Việt Duy - Chuyên gia tư vấn đầu tư của VNDIRECT - những kênh đầu tư dưới chuẩn này thường tung ra nhiều sản phẩm tài chính mập mờ, thổi phồng khả năng sinh lợi mà không đề cập đến khía cạnh rủi ro làm nhà đầu tư bị mê hoặc.

“Nhà đầu tư dễ bị cuốn vào những lời hứa hẹn như chia phần trăm lợi nhuận khủng, hay vốn 1 lời 10. Một số khác còn có mô hình hoạt động tương tự các trò tài xỉu hay cờ bạc, kích thích ham muốn làm giàu nhanh của người chơi”, ông Duy cho biết.

Ngoài Forex, rất nhiều dạng kinh doanh tiền ảo cũng là những kênh đầu tư không được cấp phép. Theo cơ quan quản lý, phương thức hoạt động phổ biến của các kênh này là cho nhân viên môi giới mời chào người tham gia qua hình thức điện thoại hoặc các nền tảng mạng xã hội, đi kèm với đó là những hứa hẹn lợi nhuận hấp dẫn.

Nhiều người cũng cho biết bỏ tiền vào các sàn Forex rồi mới phát hiện dù có lời cũng không thể rút ra được. Quốc Bình (25 tuổi, TP.HCM) chia sẻ: “Tôi vào gần 1.000 USD nhưng đến lúc muốn rút ra lại không được. Tôi có phản ánh với nhóm kỹ thuật và chờ trong nhiều ngày vẫn không được nhận tiền. Họ viện hàng đống lý do như hệ thống không nhận được lệnh rút, không đủ phần trăm ký quỹ, muốn tôi giao dịch thêm…”.

Bên cạnh đó, một số đồng tiền ảo hay sàn Forex lừa đảo có giá cả biến động mạnh, làm nhiều nhà đầu tư lao đao. Ông Duy nhận định: “Thậm chí, nhiều mô hình CFD (hợp đồng chênh lệch) khi hoạt động tại Việt Nam có dấu hiệu liên quan đến đa cấp. Nhà đầu tư không hiểu rõ khái niệm tài chính và sự vận hành của sàn dễ bị lừa gạt”.

Ngoài ra, các sàn Forex chỉ ở dạng phái sinh mà không nắm giữ tài sản thật. Điều này có nghĩa nhà đầu tư đang đặt cược cho các đồng tiền, hàng hóa, cổ phiếu quốc tế lên hoặc xuống mà phải tài sản thật. Với tỷ lệ đòn bẩy cao, sự biến động dù nhỏ của những loại “hàng hóa” này cũng khiến tài sản của nhà đầu tư bốc hơi nhanh chóng. Những sàn giao dịch này cũng không được pháp luật Việt Nam cho phép và đảm bảo, do vậy khi có tranh chấp xảy ra sẽ không có người đứng ra bảo đảm tài sản cho người chơi.

Lựa chọn kênh đầu tư an toàn, hợp pháp

Do những kênh đầu tư không hợp pháp này chưa được cấp phép, người tham gia giao dịch có nhiều khả năng không được pháp luật bảo vệ khi bị mất tiền, lừa đảo. Theo ông Duy, những cá nhân mất tiền trên những sàn giao dịch này khó được xử lý vì không có cơ sở pháp lý. "Nhà đầu tư không thể kiện nhà cái khi bị mất tiền, dĩ nhiên càng không thể lấy lại khoản tiền đã mất”, ông Duy cho biết.

Để tránh rủi ro từ những kênh đầu tư bất hợp pháp và bảo vệ bản thân khỏi các chiêu trò lừa đảo, ông Duy khuyến nghị nhà đầu tư nên cẩn trọng với những lời mời mọc, hứa hẹn quá tốt đẹp. “Ngoại hối là một thị trường rủi ro và có tỷ giá lên xuống thất thường. Những cam kết như ‘ăn chắc’, ‘bao lời’, ‘lợi nhuận 40-50%’… đều là bánh vẽ vì không thực tế”.

Ngoài ra, ông Duy cũng gợi ý nhà đầu tư cách nhận biết các kênh giao dịch chưa được pháp luật cho phép. Đầu tiên là cam kết lợi nhuận cực cao mà không nhắc đến rủi ro khi tham gia giao dịch. Ngoài ra, nếu đơn vị, tổ chức đó không thể đưa ra giấy phép đăng ký kinh doanh được cấp phép từ cơ quan có thẩm quyền tại Việt Nam, nhiều khả năng đó là một tổ chức hoạt động dưới ngưỡng.

Hơn hết, nhà đầu tư nên chủ động lựa chọn những kênh hợp pháp, an toàn như chứng khoán để đảm bảo khoản đầu tư của mình là hoạt động hợp pháp. Nếu chưa hiểu rõ quy luật vận hành của thị trường và cần sự hỗ trợ, nhà đầu tư nên chọn cho mình công ty chứng khoán và môi giới uy tín. Các công ty chứng khoán trên thị trường như VNDIRECT sở hữu đội ngũ phân tích chuyên nghiệp, có kinh nghiệm lâu năm trong ngành sẽ giúp nhà đầu tư tiết kiệm thời gian và đưa ra quyết định chính xác hơn.

Song song với sự hướng dẫn của các chuyên gia tư vấn, nhà đầu tư cũng nên tự trau dồi, tìm hiểu để có cái nhìn thông suốt, rõ ràng về đầu tư tài chính nói chung và đầu tư chứng khoán nói riêng để chủ động đưa ra phán đoán, quyết định. Các đánh giá, tư vấn dựa trên phân tích của tư vấn viên có thể hỗ trợ nhà đầu tư hiểu hơn về thị trường, doanh nghiệp hay một số cơ hội, tuy nhiên cuối cùng vẫn phụ thuộc vào quyết định cá nhân của nhà đầu tư, ông Duy chia sẻ.