NÓI THẲNG: Xăng dầu lãi khủng trên khốn khó của người dân

Hồ Phi

Trong thời gian giá xăng dầu tăng cao, Chính phủ tìm cách giảm thuế để giảm giá, hạn chế tác động đến nền kinh tế thì các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu vẫn lãi cả ngàn tỉ đồng.

Người dân vẫn còn "thấm đòn" với giá xăng dầu tăng cao, đời sống đang khốn khó thì bất ngờ doanh nghiệp ngành xăng dầu niêm yết trên sàn chứng khoán tiết lộ lãi khủng.

Điển hình, Công ty CP Lọc hóa dầu Bình Sơn (mã chứng khoán BSR, đơn vị vận hành Nhà máy lọc dầu Dung Quất - Quảng Ngãi) công bố báo cáo tài chính với mức lãi tăng vọt. Chỉ trong quý II/2022, doanh nghiệp này có 52.000 tỉ đồng doanh thu thuần. Trừ mọi chi phí, còn lãi ròng đến hơn 9.900 tỉ đồng. Mức lãi này gấp 6 lần so với cùng kỳ năm trước và là mức tăng cao nhất từ trước đến nay. Còn tính chung 6 tháng đầu năm 2022, doanh nghiệp này lãi ròng khoảng 12.300 tỉ đồng.

Doanh thu nhiều, lãi nhiều là bình thường, nhưng tỉ lệ lãi trên doanh thu trong quý II lên đến 20% quả là điều không tưởng với bất cứ doanh nghiệp nào.

Dù đại diện công ty lý giải kiểu gì thì cũng gây ấm ức với người tiêu dùng. Nên nhớ khoảng thời gian lãi khủng này chính là khoảng thời gian giá xăng dầu tăng vùn vụt làm chao đảo thị trường, tác động tiêu cực đến hàng loạt ngành kinh doanh, từ vận tải, tiêu dùng cho đến sản xuất công nghiệp, thực phẩm…

Ngay ngành nông nghiệp cũng bị vạ lây, bởi giá phân bón tăng cao, giá xăng dầu dùng cho máy móc nông nghiệp, vận chuyển "ngoạm" vào vốn sản xuất. Lợi nhuận thấp, thậm chí lỗ lã nhưng phải sử dụng hàng hóa trong bối cảnh lạm phát thì khổ chồng thêm khổ. Ấy vậy mà nganh kinh doanh mặt hàng thiết yếu nhất là xăng dầu lại lãi khủng khiếp như thế thì hỏi ai không bức xúc.

Nghĩ cũng kỳ lạ, tác động của giá xăng dầu quá lớn đến nền kinh tế và đời sống người dân, nên để kìm giữ giá, giảm khó khăn cho người dân, Quốc hội phải họp để ra Nghị quyết về việc giảm thuế môi trường đối với xăng dầu. Trước đó, Bộ Tài chính cũng đề nghị giảm thuế tiêu thụ đặc biệt đối với mặt hàng này. Thế nhưng các cơ quan chức năng dường như quên mất biên độ lợi nhuận ngất ngưỡng của doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu, bất chấp nền kinh tế bị tác động đến đâu, đời sống người dân khốn khó thế nào.

Thật khó chấp nhận sự bất công này, dù có thể nguồn lợi nhuận khổng lồ kia nằm trong khuôn khổ pháp luật cho phép. Xăng dầu không giống những mặt hàng tiêu dùng khác. Nó là hàng hóa đặc biệt, là nhu cầu thiết yếu và có thể xem như dòng máu của nền kinh tế công nghiệp. Giá của nó biến động sẽ tác động dây chuyền và gây ảnh hưởng cực lớn đến đời sống người dân và cả sự vận hành của quốc gia.

Trên bình diện rộng, giá xăng dầu tác động cả nền kinh tế của khu vực, thay đổi tính chất ngoại giao và can thiệp cả vào chính trị. Nói như thế để thấy tầm quan trọng của loại nguyên liệu này để có những chính sách quản lý phù hợp và bảo toàn sự cân bằng quyền lợi giữa doanh nghiệp và người tiêu dùng. Mặt hàng càng thiết yếu, càng cần sự kiểm soát chặt chẽ. Thậm chí một số quốc gia hy sinh lợi nhuận, hoặc chấp nhận lỗ để nâng cao quyền lợi của người dân.

Giá xăng dầu tăng cao, nền kinh tế bị tổn thương nhưng doanh nghiệp càng có lãi đã cho thấy sự bất ổn trong quy định về kinh doanh xăng dầu. Lợi nhuận của doanh nghiệp không thể mang ra cân đo đong đếm với những thiệt hại mà giá xăng dầu gây ra đối với đời sống kinh tế - xã hội.

Dù muộn còn hơn không, đã đến lúc các cơ quan chức năng cần nhìn thấu đáo lại lợi ích của các bên liên quan đối với mặt hàng xăng dầu.

Nói cách khác, doanh nghiệp lãi càng nhiều thì gánh nặng đè lên vai người tiêu dùng, đè lên nền kinh tế càng lớn. Sự bất hợp lý và bất công này cần phải thay đổi và thay đổi nhanh chóng để giảm gánh nặng cho người dân.