Nhiều trẻ sốt xuất huyết gặp biến chứng nặng, 'động đâu cũng chảy máu'

“Đụng đến đâu chảy máu đến đấy”

Bác sĩ Võ Thành Luân, Phó trưởng khoa Hồi sức Nhiễm và Covid-19, Bệnh viện Nhi đồng 2 TP.HCM kiểm tra giường bệnh của một cậu bé rất kháu khỉnh, cơ thể chằng chịt dây nhợ, đầu ngón tay bầm tím. Bệnh nhi 8 tuổi, đang lọc máu, thở máy.

Một tuần trước, cậu bé được cấp cứu tại một bệnh viện thuộc TP Thủ Đức trong tình trạng sốc, mạch và huyết áp không đo được. Vì trẻ có cơ địa béo phì nên dự báo còn diễn tiến xấu hơn. Sau 13 giờ điều trị, bệnh nhi vào sốc lần 2, suy hô hấp và ngay lập tức được chuyển viện.

Lên đến Bệnh viện Nhi đồng 2, em sốc nặng, vẫn không đo được mạch và huyết áp, tiến triển rất nhanh sang suy đa tạng, hôn mê gan. Các bác sĩ khẩn trương lọc máu, thay huyết tương để cứu sống đứa trẻ.

Vậy nhưng nay đã là ngày thứ 6, nhưng chức năng gan thận vẫn chưa có chuyển biến. “Tiên lượng những ca như thế này rất xấu”, bác sĩ Luân nói.

Bàn tay, cánh tay, cổ chân cậu bé đầy vết thâm tím và máu đông đọng lại, dấu vết của những lần lấy ven truyền dịch hoặc lấy máu xét nghiệm. Hình ảnh này đã quen thuộc đến ám ảnh với các y bác sĩ tại Khoa Hồi sức Nhiễm và Covid-19.

Bác sĩ Võ Thành Luân cho biết, phần lớn trẻ mắc sốt xuất huyết nặng phải thở máy, bù dịch, truyền máu, chế phẩm máu liên tục.

“Chỉ một ca sốt xuất huyết nặng nhập viện buổi tối nghĩa là cả đêm thức trắng truyền dịch cho trẻ. Anh em phải đi nhận hồng cầu, tiểu cầu, plasma liên tục đến tận sáng hôm sau. Đỉnh điểm hồi đầu tháng 8, chúng tôi có 4 ca sốt xuất huyết rất nặng cùng lúc thở máy và lọc máu".

Tại Khoa Hồi sức Nhiễm - Covid-19, Bệnh viện Nhi đồng 2, có 11 trẻ sốt xuất huyết nặng đang điều trị, khoảng 80% là trẻ béo phì. Khi bù dịch nhiều, cơ thể trẻ có thể phù lên như trái bóng. Một đứa trẻ 50kg có thể tăng lên 70kg.

Bác sĩ Luân lý giải, sốt xuất huyết gây thất thoát huyết tương qua thành mạch. Mạch máu tổn thương giống như ống nước bị thủng lỗ chỗ, khiến nước chảy ra ngoài, bên trong lại thiếu. Trẻ phải được bù dịch cho đến khi mạch máu hồi phục. Việc này có thể kéo dài đến 3-4 ngày nếu trẻ sốc kéo dài, suy gan thận. Thêm vào đó, kim đụng vào đâu trẻ cũng bị chảy máu tại chỗ, phồng lên một cục máu, từ vai, tay, bẹn đều bầm. Điều dưỡng muốn tìm được ven truyền sẽ rất khó khăn.

"Điều dưỡng cực nhọc nhất vì chăm sóc 1 ca sốt xuất huyết nặng bằng 3 ca sốc nhiễm trùng”, bác sĩ Luân bày tỏ.

Teo cơ, hoảng loạn, phục hồi khó khăn

Nếu suôn sẻ, trẻ sốt xuất huyết nặng có thể hồi phục sau 7 ngày điều trị. Tuy nhiên, khi trẻ nhập viện muộn, biến chứng suy đa tạng, thời gian điều trị có khi dài đến vài tháng. Câu chuyện phục hồi sau đó rất gian nan với bệnh nhi, phụ huynh và y bác sĩ.

Trong giai đoạn điều trị hồi sức tích cực, trẻ được nuôi dinh dưỡng bằng ống nên khi phục hồi, đường ruột phải làm quen lại từ đầu. Do nằm lâu, trẻ bị teo cơ. Cơ hô hấp, cơ vận động đều yếu nên việc cai máy thở, đi lại rất khó khăn. Thêm vào đó, trẻ bị sợ hãi, tâm lý lo lắng.

PGS.BS Phạm Văn Quang, Trưởng khoa Hồi sức tích cực – Chống độc, Bệnh viện Nhi đồng 1 TP.HCM chia sẻ, một cậu bé 8 tuổi đã rất hoảng loạn khi phải cai máy thở. Bệnh nhi nằm hồi sức suốt 3 tháng vì sốc xuất huyết nặng, suy tạng, phải lọc máu, thay huyết tương.

Trẻ thoát chết nhưng các bác sĩ phải kiên trì giúp em cai máy nhiều lần. “Mỗi khi chuẩn bị cai máy, bé lại hoảng loạn, hụt thở, không cho ai đụng vào. Chúng tôi phải mời chuyên viên tâm lý cùng gia đình động viên, tâm sự mỗi ngày, mãi mới thành công", bác sĩ Quang nói. Hiện nay, dịch sốt xuất huyết tại TP.HCM đang hạ nhiệt. Tuy nhiên, các bệnh viện vẫn tiếp nhận nhiều ca nặng từ một số tỉnh thành chuyển đến. Sốt xuất huyết chủ yếu chuyển nặng ở người già, thai phụ, trẻ béo phì, người có bệnh nền. Tính đến lúc này, TP ghi nhận 18 trường hợp tử vong trong năm 2022.

Theo Bộ Y tế, từ đầu năm đến nay, cả nước có 190.005 ca mắc, 72 ca tử vong do sốt xuất huyết. So với cùng kỳ năm 2021, số mắc tăng gấp 4 lần, số tử vong tăng 53 trường hợp.