Nhiều sai phạm trong cấp phép mỏ đá ở Đồng Nai

Mới đây, Thanh tra Chính phủ (TTCP) đã công bố kết luận thanh tra (KLTT) về việc khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường tại một số tỉnh khu vực phía Nam cung cấp cho dự án giao thông quan trọng quốc gia. Qua đó, TTCP đã chỉ ra một số sai phạm trong việc cấp phép khai thác đá (tại núi Soklu thuộc huyện Thống Nhất, tỉnh Đồng Nai) và đất đắp phục vụ cao tốc Phan Thiết - Dầu Giây.

Gia hạn, tăng diện tích khai thác trái quy định

Tháng 3-2011, UBND tỉnh Đồng Nai ra quyết định cấp phép cho Công ty TNHH MTV Xây dựng và Sản xuất vật liệu xây dựng Biên Hòa khai thác mỏ đá Soklu 2 (xã Quang Trung, huyện Thống Nhất) với thời gian là 6 năm 2 tháng.

Đến tháng 7-2017, khi giấy phép khai thác mỏ đá trên vừa hết hạn, UBND tỉnh Đồng Nai ra quyết định điều chỉnh giấy phép khai thác mỏ đá Soklu 2 tăng thời hạn khai thác thêm hơn 6 năm, từ 6 năm 2 tháng lên 12 năm 1 tháng. Đồng thời, Công ty TNHH MTV Xây dựng và Sản xuất vật liệu xây dựng Biên Hòa đổi tên thành Công ty CP Xây dựng và Sản xuất vật liệu xây dựng Biên Hòa.

Tương tự, tháng 9-2010, UBND tỉnh Đồng Nai ra quyết định cho Công ty TNHH MTV Xây dựng và Sản xuất vật liệu xây dựng Biên Hòa được khai thác mỏ đá Soklu 5, xã Quang Trung, huyện Thống Nhất, đến hết năm 2016.

Tuy nhiên, năm 2014 và 2022, UBND tỉnh Đồng Nai ban hành giấy phép khai thác thay thế giấy phép cũ, qua đó tăng diện tích khai thác đá từ 23 ha lên 30,5 ha và tăng thời hạn khai thác lên 11 năm 6 tháng (ngày hết hạn cuối tháng 6-2026).

Cũng theo TTCP, Công ty CP Đầu tư Xây dựng Cao su được UBND tỉnh Đồng Nai cấp phép khai thác mỏ đá Soklu 1, xã Gia Kiệm, huyện Thống Nhất, với thời gian gần 10 tháng (từ tháng 3 đến 12-2017). Nhưng khi vừa hết thời gian khai thác mỏ đá theo giấy phép thì Công ty CP Đầu tư Xây dựng Cao su đã chuyển nhượng quyền khai thác mỏ đá cho Công ty TNHH Phú Quốc Sơn Lâm.

Tháng 12-2017, khi vừa được nhận chuyển nhượng thì Công ty TNHH Phú Quốc Sơn Lâm được UBND tỉnh Đồng Nai gia hạn giấy phép khai thác tại mỏ đá Soklu 1 với thời hạn 10 năm.

Theo KLTT, 3 trường hợp trên đều không được UBND tỉnh Đồng Nai xác định khai thác để cung cấp cho công trình sử dụng vốn ngân sách nhà nước và các công trình theo quy định tại điểm đ khoản 1 điều 22 Nghị định 158/2016/NĐ-CP của Chính phủ. TTCP xác định việc gia hạn, tăng diện tích khai thác đá là không đúng quy định tại khoản 1 điều 84 Luật Khoáng sản năm 2010.

"Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến vi phạm trên là do việc áp dụng quy định của UBND tỉnh Đồng Nai và Sở Tài nguyên - Môi trường (TN - MT) tỉnh chưa chính xác. Việc cấp phép đã dẫn đến một khối lượng đá được khai thác và cung ứng ra ngoài thị trường, mặc dù đơn vị khai thác đóng thuế, phí theo quy định nhưng vi phạm cần được xem xét làm rõ để có biện pháp xử lý. Trách nhiệm này thuộc về Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai, Phó Chủ tịch UBND tỉnh phụ trách lĩnh vực tài nguyên khoáng sản, Giám đốc Sở TN-MT cùng các tổ chức, cá nhân liên quan" - KLTT nêu rõ.

Gấp rút xử lý

TTCP kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Chủ tịch UBND tỉnh tổ chức kiểm điểm làm rõ trách nhiệm, xem xét, xử lý phù hợp với quy định đối với tập thể, cá nhân có khuyết điểm vi phạm trong việc gia hạn giấy phép khai thác đá tại các mỏ đá nêu trên.

Qua quá trình kiểm điểm, xử lý nếu phát hiện dấu hiệu tội phạm thì chuyển sang Cơ quan CSĐT xem xét theo thẩm quyền. Thu hồi đối với giấy phép được cấp, gia hạn, tăng thời hạn không đúng quy định của pháp luật.

Liên quan KLTT trên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai Võ Văn Phi cho biết tỉnh đã xây dựng kế hoạch thực hiện nghiêm các kiến nghị của TTCP và sẽ kiểm điểm nghiêm khắc các tổ chức, cá nhân có liên quan.

UBND tỉnh đã giao Sở TN-MT thực hiện rà soát việc gia hạn giấy phép khai thác các mỏ đá xây dựng gồm: Soklu 1, Soklu 2 và Soklu 5, tham mưu UBND tỉnh có văn bản gửi Bộ TN-MT xem xét, hướng dẫn thực hiện.

Trên cơ sở ý kiến của Bộ TN-MT, Sở TN-MT tiếp tục phối hợp đơn vị có liên quan rà soát hồ sơ tham mưu đề xuất UBND tỉnh chỉ đạo thực hiện theo quy định. Đồng thời tổ chức kiểm điểm tổ chức, cá nhân có liên quan đến các tồn tại, hạn chế theo KLTT của TTCP.

Thu hồi vật liệu san lấp không theo các thủ tục quy định

Cũng theo KLTT, việc cấp phép khai thác đất đắp phục vụ cao tốc Phan Thiết - Dầu Giây, tỉnh Đồng Nai đã vận dụng quy định pháp luật để cấp phép cho 4 dự án được hạ cốt nền, cải tạo đất nông nghiệp, nâng cao hiệu quả cây trồng kết hợp thu hồi vật liệu san lấp phục vụ thi công dự án cao tốc này, qua đó sắp xếp được nguồn vật liệu san lấp cung cấp cho dự án.

Tuy nhiên, việc thu hồi vật liệu san lấp không được thực hiện theo các thủ tục quy định tại Luật Khoáng sản năm 2010, từ việc thăm dò, xác định loại khoáng sản, làm cơ sở để triển khai các thủ tục khác liên quan đến điều chỉnh, bổ sung quy hoạch và cấp phép khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường.

Với kết luận trên, lãnh đạo UBND tỉnh Đồng Nai đã giao Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chủ trì, phối hợp Sở TN-MT, UBND các huyện Cẩm Mỹ, Xuân Lộc tổ chức kiểm tra, giám sát việc thực hiện các phương án hạ cốt nền cải tạo đất nông nghiệp có thu hồi vật liệu san lấp phục vụ đường cao tốc Phan Thiết - Dầu Giây bảo đảm theo đúng phương án được phê duyệt. Rà soát việc thực hiện đầy đủ nghĩa vụ với ngân sách nhà nước theo quy định, thu nộp thuế tài nguyên và phí bảo vệ môi trường đối với các tổ chức được phép thu hồi vật liệu san lấp cung cấp cho dự án đường cao tốc Phan Thiết - Dầu Giây theo phương án được phê duyệt.

Liên danh Vinaconex - Trung Chính, Công ty CP 66 Gia Khang, Công ty Xây lắp Dịch vụ Thương mại Sài Gòn, Công ty CP Đầu tư Xây dựng Thời Việt có trách nhiệm báo cáo kết quả thực hiện nghĩa vụ tài chính gửi Sở TN-MT, Cục Thuế tỉnh để làm cơ sở kiểm tra việc thực hiện nghĩa vụ tài chính của các doanh nghiệp.