Nhiều đường băng xuống cấp, sửa chữa tạm thời, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn bay

Theo báo cáo tổng kết 5 năm thực hiện Đề án giao, quản lý, sử dụng và khai thác tài sản kết cấu hạ tầng hàng không do Nhà nước đầu tư, quản lý, ông Trần Anh Vũ - Phó Tổng Giám đốc Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) - cho biết: Giai đoạn 2021–2025 có tới 353 hạng mục sửa chữa định kỳ với tổng kinh phí dự kiến hơn 4.200 tỉ đồng, trong đó bao gồm các đường cất/hạ cánh tại sân bay Vinh và Liên Khương.

Tuy nhiên, ông Vũ cũng thừa nhận nhiều sân bay như Buôn Ma Thuột, Thọ Xuân, Phù Cát... hiện đang sử dụng các đường băng, đường lăn bằng bê tông nhựa đã hết niên hạn. Các vị trí này thường xuyên xuất hiện tình trạng bong bật, rạn nứt, nguy cơ uy hiếp an toàn bay nhưng do không thể dừng khai thác toàn bộ nên việc sửa chữa chỉ diễn ra vào ban đêm, kéo dài 6-7 tiếng, khiến hiệu quả phục hồi kết cấu bị hạn chế.

"Thời gian từ khi kết thúc thi công đến lúc khai thác trở lại chỉ có 1–2 giờ, nên các lớp kết cấu chưa đủ thời gian hình thành cường độ, dễ dẫn đến tái hư hỏng, đặc biệt tại các vị trí dừng chờ cất/hạ cánh và quay đầu"- báo cáo nêu rõ.

Không chỉ đường băng, các hệ thống thiết bị đảm bảo hoạt động bay như đèn hiệu, hệ thống liên lạc... cũng đã được đưa vào khai thác từ hơn 20 năm trước, hiện nhiều loại thiết bị không còn vật tư thay thế do nhà sản xuất ngừng cung cấp, gây khó khăn trong sửa chữa. Đặc biệt trong mùa mưa bão, hệ thống thiết bị thường xuyên gặp sự cố, gây mất an toàn hoạt động bay.

Dù ACV đã chủ động lập kế hoạch bảo trì hàng năm, phối hợp với các cảng hàng không đôn đốc tiến độ, nhưng tiến độ thực hiện nhiều dự án vẫn chậm so với kế hoạch. Nguyên nhân chính đến từ quá trình chuẩn bị đầu tư kéo dài, trong đó chỉ riêng bước khảo sát, lập báo cáo kinh tế kỹ thuật đã mất 3–4 tháng. Ngoài ra, quy trình phê duyệt, cập nhật định mức đơn giá cũng đang là rào cản lớn trong công tác bảo trì.

Kiến nghị sớm tháo gỡ nút thắt về cơ chế đầu tư

Trước thực trạng trên, ACV kiến nghị Bộ Xây dựng và Bộ Tài chính sớm báo cáo Chính phủ ban hành Nghị định về quản lý, sử dụng và khai thác tài sản kết cấu hạ tầng hàng không, tạo hành lang pháp lý rõ ràng để triển khai hiệu quả các dự án sửa chữa, nâng cấp hạ tầng hàng không do Nhà nước đầu tư.

Hiện nay, việc sử dụng nguồn thu từ giá cất/hạ cánh để tái đầu tư vẫn chưa thể thực hiện do vướng quy định về sử dụng nguồn vốn, trong khi ngân sách Nhà nước chưa bố trí được vốn trung hạn cho các hạng mục cấp thiết. Mặc dù ACV có nguồn lực tài chính, nhưng cũng chưa được phép chủ động đầu tư, khiến chất lượng khai thác hạ tầng ngày càng chịu nhiều áp lực.

ACV cho biết đã phối hợp với đơn vị tư vấn rà soát danh mục 12 sân bay cần được ưu tiên nâng cấp với tổng vốn đầu tư dự kiến từ 8.639 đến 13.596 tỉ đồng. Đồng thời, kiến nghị Chính phủ cho phép thực hiện phương án tính tài sản kết cấu hạ tầng vào vốn Nhà nước tại doanh nghiệp, nhằm giúp ACV chủ động hơn trong việc đầu tư cải tạo, nâng cấp hạ tầng.