Nhà đầu tư thuê đất rồi bỏ hoang, để mặc dân lấn chiếm

Nhận đất rồi… bỏ đó

Vào tháng 2/2010, Công ty cổ phần Xuất nhập khẩu Đại Gia Thuận, TP Hồ Chí Minh (Cty Đại Gia Thuận) được UBND tỉnh Đắk Nông cho thuê gần 34ha đất thuộc địa giới hành chính xã Quảng Tâm, huyện Tuy Đức để đầu tư Cụm công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp Quảng Tâm, là dự án nằm trong danh mục kêu gọi đầu tư đã được UBND tỉnh Đắk Nông ban hành vào năm 2009.

Dự án có tổng vốn đầu tư 90 tỷ đồng, thời gian hoàn thành dự kiến trong 3 năm. Tuy nhiên, sau khi hoàn thành các thủ tục pháp lý và được bàn giao đất trên thực địa, Cty Đại Gia Thuận không thực hiện dự án như đã cam kết. Sau hơn 3 năm được cấp chứng nhận đầu tư, công ty này chỉ xây dựng một số hạng mục của nhà điều hành, cổng chào, nhà bảo vệ và san gạt sơ sài con đường từ tỉnh lộ 1 vào vị trí được giao đất. Các hạng mục này đều chỉ xây dựng dang dở và sau đó đã nhanh chóng xuống cấp, hư hỏng.

Đến tháng 5/2015, UBND tỉnh Đắk Nông tổ chức đoàn kiểm tra liên ngành để đánh giá tổng thể việc thực hiện dự án. Kết quả, cơ quan chức năng xác định nhà đầu tư chậm trễ trong thực hiện dự án; thiếu trách nhiệm quản lý dẫn tới đất đai bị lấn chiếm; giấy chứng nhận đầu tư hết hiệu lực. Chính quyền địa phương cũng khẳng định đã liên lạc nhiều lần nhưng nhà đầu tư không phối hợp, dẫn tới đất đai của dự án bị lấn chiếm ngày càng phức tạp.

Trước thực trạng này, tháng 8/2015, UBND tỉnh Đắk Nông đã ra quyết định thu hồi giấy chứng nhận đầu tư của dự án. Sau khi bị thu hồi giấy chứng nhận đầu tư, Cty Đại Gia Thuận đã gửi đơn giải trình việc chậm triển khai do nhiều nguyên nhân khách quan, đồng thời xin gia hạn thời gian thực hiện dự án và cam kết sẽ hoàn thành trong vòng 2 năm nếu được UBND tỉnh tiếp tục cho triển khai. UBND tỉnh Đắk Nông đã đồng ý với hạn định phải hoàn thành, đưa vào sử dụng trước tháng 5/2018. Tuy nhiên, sau khi được đồng ý tiếp tục triển khai dự án, Cty Đại Gia Thuận không tiến hành bất cứ hoạt động nào. Đất đai được giao cho Công ty thực hiện dự án lần lượt bị người dân lấn chiếm, sau đó mua bán, sang nhượng trái phép.

Chính quyền “bất lực”?

Dẫn chúng tôi đi khảo sát tại cụm công nghiệp vào những ngày cuối tháng 5/2022, anh Nguyễn Đình Lâm, cán bộ địa chính xã Quảng Tâm cho biết, đây là “khúc xương” trong công tác quản lý đất đai, xây dựng tại địa phương. “Đến nay, UBND các cấp đã lập gần 80 biên bản vi phạm hành chính nhưng chẳng những không dẹp được, mà nạn chiếm đất, sang nhượng mua bán trái phép, làm nhà, trồng cây trên khu đất ngày càng diễn ra nghiêm trọng”, anh Lâm ngán ngẩm nói.

Theo anh Lâm, trước thực trạng lấn chiếm đất đai vô tội vạ của người dân, UBND tỉnh Đắk Nông đã ban hành 10 quyết định xử phạt hành chính về hành vi lấn chiếm đất khu công nghiệp để làm nhà, trồng cây lâu năm với số tiền hơn 2,5 tỷ đồng. Trong số này, ông Trần Văn Hợp (31 tuổi, trú tại thôn 5, xã Quảng Tâm) đã thực hiện hành vi nằm trong cụm công nghiệp Quảng Tâm và bị xử phạt hành chính 420 triệu đồng. Ông Lê Văn Đức (32 tuổi, trú tại thôn 1, xã Quảng Tâm) lấn chiếm gần 1,7ha bị UBND xử phạt hành chính 350 triệu đồng. Bà Trần Thị Oanh (44 tuổi, trú thôn 5, xã Quảng Tâm) lấn chiếm hơn 1,1ha, bị xử phạt 350 triệu đồng…

“Ngoài việc bị xử phạt hành chính, UBND tỉnh cũng buộc người dân khắc phục hiện trạng, trả lại đất cho khu công nghiệp trong vòng 30 ngày. Thế nhưng, các quyết định xử phạt của tỉnh đã ký từ đầu tháng 3/2022 đến nay vẫn chưa ai chấp hành. Còn huyện và xã thì đã lập hàng chục biên bản vi phạm hành chính, buộc khắc phục hiện trạng từ năm 2017 đến nay cũng bị phớt lờ”, anh Lâm cho biết. Ông Đặng Văn Cương, Chủ tịch UBND xã Quảng Tâm cho biết, để dẫn đến tình trạng lấn chiếm đất như hiện nay là vào những năm 2009- 2010, khi nhận đất nhưng chưa triển khai dự án, Cty Đại Gia Thuận đã cho nhiều người dân thuê, mượn diện tích đất được giao để trồng khoai, hoa màu.

“Khi doanh nghiệp không triển khai dự án, nhiều người đã cố ý lấn chiếm đất, có nhiều trường hợp sang nhượng trái phép bằng giấy tay. Những trường hợp lấn chiếm, đến mua đất tiếp tục làm nhà, trồng cây trên đất dù biết đó là hành vi vi phạm. Khi khu công nghiệp thành khu dân cư, địa phương cũng nhiều lần định cưỡng chế, thu hồi đất nhưng người dân chống đối, thành điểm “nóng”, mất an ninh trật tự”, ông Cương nói.

Ông Lê Trọng Yên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Nông cho biết thêm, đến nay Dự án cụm công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp Quảng Tâm đã thu hồi chủ trương đầu tư của Cty Đại Gia Thuận. Tuy nhiên, diện tích đất 35ha vẫn sẽ tiếp tục quy hoạch là đất làm khu công nghiệp, không hợp thức hoá cho khu dân cư. “Việc cưỡng chế, giải tỏa đất tại đây phải làm nhưng thuộc trách nhiệm của huyện. Địa phương phải tính toán phương án, có hỗ trợ người dân hay không… để tiến hành thu hồi đất, lập lại kỷ cương”, ông Yên nói.

Liên quan tới các hành vi vi phạm pháp luật trong quản lý, sử dụng đất đai tại Cụm công nghiệp Quảng Tâm của Cty Đại Gia Thuận, Thanh tra tỉnh Đắk Nông xác định công ty này đang nợ tiền thuê đất của Nhà nước từ năm 2012 đến nay và tổng số tiền hơn 1,6 tỷ đồng. Công ty này cũng bị xác định đã nợ nhiều khoản thuế, phí khác, bao gồm tiền thuế sử đụng đất phi nông nghiệp, nợ tiền nộp phạt vi phạm hành chính… Cơ quan chức năng nhiều lần liên hệ với người đại diện của công ty này và cũng không liên hệ được. Công ty này hiện cũng không kinh doanh và không hoạt động tại địa chỉ đã đăng ký với cơ quan thuế.