Ngân hàng cắt giảm hơn 3.400 nhân viên, nhưng lại "khát" nhân lực mảng này

"Nghịch lý" trong lao động ngành ngân hàng

Phát biểu khai mạc, bà Lê Thị Thúy Sen, Tổng Biên tập Thời báo Ngân hàng, nhấn mạnh các nhà quản lý ngành Ngân hàng đã đưa ra một con số đáng chú ý: Hơn 3.400 nhân viên ngân hàng bị cắt giảm trong 6 tháng đầu năm. Đó cũng là sự hai mặt của khoa học - công nghệ trong kỷ nguyên AI. Vậy sinh viên cần phải làm gì trước thực trạng này, hoặc cắt giảm rồi thì "cánh cửa này đóng lại, cánh cửa khác mở ra" bằng cách gì?

Theo TS Nguyễn Thị Thu Hà, Giám đốc Trường Đào tạo Cán bộ Agribank, hiện toàn ngành ngân hàng Việt Nam có hơn 319.000 lao động, song đang diễn ra sự chuyển dịch mạnh mẽ - giảm nhân sự ở các bộ phận truyền thống, tăng ở mảng số hóa. Mặc dù vậy, vẫn tồn tại nghịch lý khi nhiều ngân hàng thiếu nhân sự giỏi công nghệ, phân tích dữ liệu, AI tài chính, trong khi cạnh tranh nhân lực số với các lĩnh vực khác ngày càng gay gắt.

"Nhiều ngân hàng phản ánh sự thiếu nhân sự giỏi phân tích dữ liệu, vận hành công nghệ số bên cạnh nghiệp vụ chuyên môn. Cụ thể, giai đoạn 2020-2025, nhu cầu nhân lực tài chính - ngân hàng (đặc biệt là cấp cao) dự báo tăng 20% mỗi năm, chiếm khoảng 5% tổng nhu cầu tuyển dụng hàng năm tại các thành phố lớn (riêng TP HCM cần khoảng 15.000 lao động ngành này mỗi năm).

Cạnh tranh nhân lực số giữa ngành ngân hàng với các lĩnh vực khác khiến các ngân hàng gặp khó khăn trong thu hút và giữ chân chuyên gia công nghệ thông tin. Điều này buộc các ngân hàng phải đưa ra chính sách thu hút nhân tài cạnh tranh, cả về lương thưởng, phúc lợi và cơ hội thăng tiến. Nhiều ngân hàng cũng tăng mạnh ngân sách nhân sự khi lợi nhuận cải thiện, như một cách giữ chân người lao động giỏi"- TS Hà tiết lộ.

Tại sự kiện, các diễn giả cho rằng AI và chuyển đổi số đang làm thay đổi sâu sắc hoạt động tài chính - ngân hàng, đặt ra yêu cầu cấp thiết phải phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. Đại diện các ngân hàng thương mại chia sẻ nhiều kinh nghiệm thực tế trong đào tạo và phát triển nhân sự công nghệ.

Đại diện Agribank cho biết, với quy mô nhân sự lớn nhất hệ thống (hơn 40.000 người), ngân hàng đã đầu tư mạnh vào công nghệ, xây dựng văn hóa số và có chính sách lương riêng cho đội ngũ công nghệ thông tin.

Trong khi đó, Vietcombank hợp tác với các tổ chức tư vấn quốc tế như BCG, KPMG để xây dựng khung năng lực, hoàn thiện mô hình quản trị và quy trình vận hành tinh gọn. Ngân hàng hướng tới xây dựng đội ngũ nhân lực chất lượng cao, gắn với chiến lược phát triển dài hạn.

Thiếu hụt nhân lực về AI trong lĩnh vực ngân hàng

Dưới góc độ đào tạo, PGS-TS Phạm Thị Hoàng Anh, Phó Giám đốc phụ trách Học viện Ngân hàng, cho rằng phát triển nhân lực số cần có sự phối hợp giữa Ngân hàng Nhà nước, cơ sở đào tạo và doanh nghiệp. Học viện Ngân hàng mong muốn được các tổ chức tín dụng "đặt hàng đào tạo", chia sẻ kinh nghiệm và mở rộng cơ hội thực tập, việc làm cho sinh viên.

TS Phan Thanh Đức, Trưởng khoa Công nghệ thông tin và Kinh tế số (Học viện Ngân hàng), cho biết nhu cầu nhân lực AI tại Việt Nam đang tăng mạnh, trong khi nguồn cung chưa đáp ứng cả về số lượng lẫn chất lượng.

Mỗi năm, thị trường thiếu khoảng 150.000–200.000 nhân lực công nghệ, đặc biệt nhóm chuyên về AI thiếu hụt nghiêm trọng. Giai đoạn 2025–2030, nhu cầu nhân sự AI dự kiến tăng tới 74%, tập trung ở các mảng khoa học dữ liệu, kỹ sư vận hành AI, an ninh mạng và chuyên gia có kinh nghiệm triển khai thực tế.

Theo TS Đức, trong ngành Ngân hàng, nhân lực AI ngày càng giữ vai trò trọng yếu ở các vị trí như quản trị dữ liệu, mô hình rủi ro, gian lận, khách hàng số và tuân thủ. Những vị trí chuyên môn cao - từ kỹ sư dữ liệu, nhà khoa học dữ liệu, chuyên gia học máy (ML/DL) cho tới chuyên gia GenAI/NLP phục vụ tổng đài thông minh, tóm tắt hồ sơ tín dụng, hay trích xuất chứng từ đang được các tổ chức tín dụng ráo riết tìm kiếm. Cùng với đó là nhu cầu lớn về chuyên gia rủi ro mô hình, an ninh AI và kiểm soát tuân thủ, bảo đảm tính minh bạch, an toàn và tuân thủ quy định pháp lý trong vận hành mô hình AI.

Các chuyên gia nhận định để đáp ứng nhu cầu này, các trường đào tạo cần đổi mới chương trình giảng dạy, tăng cường kiến thức công nghệ số, fintech, AI tài chính và an ninh mạng, đồng thời các ngân hàng phải chủ động tham gia đào tạo và phát triển nhân lực số.

Tổng Biên tập Thời báo Ngân hàng Lê Thị Thúy Sen nhấn mạnh phát triển đội ngũ nhân lực có khả năng làm chủ công nghệ chính là yếu tố then chốt để ngành Ngân hàng thực hiện thành công chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo và phát triển bền vững. "Mỗi sinh viên cần không ngừng nâng cao năng lực số, nuôi dưỡng tư duy sáng tạo và tinh thần học hỏi để thích ứng nhanh trong kỷ nguyên số".