'Lan truyền clip nam sinh trường chuyên Hà Nội rơi chung cư có thể phát sinh hiệu ứng tiêu cực'

Quyền hình ảnh cá nhân được Hiến pháp bảo vệ

Vụ việc nam sinh Trường THPT chuyên Hà Nội - Amsterdam rơi từ tầng cao chung cư tử vong vào sáng 1-4, khiến dư luận không khỏi xót xa, bàng hoàng.

Sau khi sự việc xảy ra, trên mạng xã hội chia sẻ "chóng mặt" clip được cho là cảnh tượng nam sinh này trèo qua ban công chung cư rồi nhảy xuống đất, cùng bức thư tuyệt mệnh của nạn nhân.

Dưới góc độ pháp lý, tiến sĩ - luật sư Đặng Văn Cường cho hay, Hiến pháp và pháp luật Việt Nam ghi nhận, bảo đảm và bảo vệ quyền tự do nhân thân của mỗi cá nhân, trong đó có quyền tự do về hình ảnh.

Bộ luật dân sự 2015 cũng quy định việc sử dụng hình ảnh của cá nhân phải được người đó cho phép, trừ trường hợp quy định tại khoản 2, điều 32 Bộ luật dân sự như sau: Hình ảnh được sử dụng vì lợi ích quốc gia, dân tộc, lợi ích công cộng...

Đồng tình với ý kiến của luật sư Cường, luật sư Hoàng Văn Hướng (Đoàn luật sư TP Hà Nội) viện dẫn: "Khoản 1 điều 21 Hiến pháp năm 2013 quy định: "Mọi người có quyền bất khả xâm phạm về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân và bí mật gia đình; có quyền bảo vệ danh dự, uy tín của mình. Thông tin về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia đình được pháp luật bảo đảm an toàn".

Người thu thập trái phép thông tin, hình ảnh của người khác, sử dụng trái phép thông tin, hình ảnh của người khác thì tùy vào tính chất mức độ của hành vi vi phạm, tùy thuộc vào hậu quả xảy ra mà người vi phạm sẽ bị phạt hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự...".

Bị phạt tiền hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự

Đồng thời, ông Hướng bình luận: "Bộ luật dân sự năm 2015 quy định việc sử dụng hình ảnh của cá nhân phải được người đó cho phép".

Việc thu thập trái phép hình ảnh, video của người khác và phát tán rộng rãi trên không gian mạng làm ảnh hưởng đến đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia đình họ là hành vi vi phạm pháp luật.

Tùy vào tính chất, mức độ, hậu quả của hành vi vi phạm, người vi phạm có thể bị xử phạt hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Cụ thể, mức xử lý hành chính căn cứ vào điều 101 nghị định 15/2020 của Chính phủ với mức phạt tiền lên tới 30 triệu đồng và biện pháp khắc phục là buộc phải gỡ bỏ thông tin.

Ngoài ra, luật sư Hướng cũng viện dẫn quy định của Bộ luật hình sự cho thấy, người thu thập trái phép hình ảnh, video của người khác và phát tán rộng rãi trên không gian mạng làm ảnh hưởng đến đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia đình họ có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về "tội xâm phạm trái phép vào mạng máy tính, mạng viễn thông hoặc phương tiện điện tử của người khác" quy định tại điều 289 Bộ luật hình sự với mức hình phạt lên tới 12 năm tù. Ngoài ra, người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 5 triệu đồng đến 50 triệu đồng.

Gây tâm lý hoang mang cho người trẻ

Luật sư Hướng cũng bình luận, đây là hình ảnh đau lòng của một nam sinh tuổi đời còn rất trẻ, khi bị phát tán rộng rãi có thể gây tâm lý hoang mang cho dư luận, đặc biệt là các bạn trẻ cùng trang lứa. Ảnh hưởng tiêu cực đến tâm lý, thậm chí ảnh hưởng đến sức khỏe của những người thân trong gia đình.

Còn theo luật sư Cường, ở độ tuổi còn chưa phát triển đầy đủ về thể chất và tinh thần, suy nghĩ thiếu chín chắn, chưa biết làm chủ cảm xúc, thiếu kỹ năng sống khiến nam sinh này đã có lựa chọn quyên sinh để thể hiện thái độ của mình trước những áp lực của cuộc sống.

"Đây là một câu chuyện rất đáng buồn và có thể là một bài học cho các bậc phụ huynh trong việc dạy dỗ, giáo dục con cái. Tuy nhiên, nếu hình ảnh, clip này lan truyền rộng rãi trên mạng xã hội thì có thể sẽ phát sinh những suy nghĩ và hành động tiêu cực", luật sư Cường nói.

Chia sẻ rộng rãi clip đau lòng này cũng có thể phát sinh "hiệu ứng" tiêu cực. Khi gia đình nạn nhân không đồng ý phát tán những hình ảnh, clip này thì việc những người thu thập thông tin, phát tán clip này là vi phạm pháp luật.

"Nếu ai đó lợi dụng việc này để mạt sát, chỉ trích, xúc phạm danh dự nhân phẩm của phụ huynh hoặc có hành vi khác bôi nhọ danh dự nhân phẩm uy tín của người khác thì đây là hành vi vi phạm pháp luật, hành vi này sẽ bị xử phạt hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự", luật sư nhấn mạnh.

Nếu người nhà nạn nhân không đồng ý cơ quan, tổ chức, cá nhân sử dụng những thông tin, hình ảnh này trên mạng thì phải gỡ bỏ hoặc phải che mờ, mã hóa.

Gia đình đã yêu cầu rồi nhưng tổ chức, cá nhân vẫn không thực hiện thì hành vi này có thể bị phạt hành chính đến 60 triệu đồng, nếu gây hậu quả nghiêm trọng thì có thể còn bị truy cứu trách nhiệm hình sự.