Không còn phải 3 báo giá khi mua sắm trang thiết bị y tế: Bệnh viện được gỡ khó, bệnh nhân hưởng lợi

 Ông Dương Đức Thiện - Phó Vụ trưởng Vụ Kế hoạch - Tài chính, Bộ Y tế đã nhấn mạnh thông tin này khi trao đổi với Phóng viên Báo Sức khoẻ & Đời sống về Thông tư số 14/2023/TT-BYT Quy định trình tự, thủ tục xây dựng giá gói thầu mua sắm hàng hóa và cung cấp dịch vụ thuộc lĩnh vực trang thiết bị y tế tại các cơ sở y tế công lập do Bộ Y tế vừa ban hành.

Thể chế hoá Nghị quyết 30, gỡ khó cho các cơ sở khám chữa bệnh trong đấu thầu, mua sắm trang thiết bị y tếTheo ông Thiện, để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong mua sắm trang thiết bị y tế tại các cơ sở y tế công lập, đặc biệt là xây dựng giá gói thầu, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 30/NQ-CP ngày 4/3/2023 về việc tiếp tục thực hiện các giải pháp để bảo đảm thuốc, trang thiết bị y tế. Nghị quyết này "cho phép các cơ sở y tế được áp dụng thí điểm hướng dẫn về xây dựng giá gói thầu trong năm 2023".

Sau khi Nghị quyết số 30/NQ-CP được ban hành, Bộ Y tế đã tích cực triển khai đến các đơn vị, địa phương và trên thực tế đã góp phần tháo gỡ được những khó khăn, "nút thắt", điểm nghẽn trong mua sắm, đấu thầu trang thiết bị, hóa chất, vật tư y tế.

Để thể chế hóa Nghị quyết số 30/NQ-CP, khắc phục triệt để các khó khăn nêu trên, Chính phủ giao Bộ Y tế xây dựng và ban hành Thông tư Quy định trình tự, thủ tục xây dựng giá gói thầu mua sắm hàng hóa và cung cấp dịch vụ thuộc lĩnh vực trang thiết bị y tế tại các cơ sở y tế công lập.

Thông tư này quy định trình tự, thủ tục xây dựng giá gói thầu mua sắm hàng hóa và cung cấp dịch vụ thuộc lĩnh vực trang thiết bị y tế tại các cơ sở y tế công lập, bao gồm: Mua sắm trang thiết bị y tế; Mua sắm linh kiện, phụ kiện, vật tư thay thế sử dụng cho trang thiết bị y tế; Dịch vụ sửa chữa, bảo dưỡng, kiểm định, hiệu chuẩn trang thiết bị y tế tại các cơ quan, đơn vị, cơ sở y tế công lập.

Khi xây dựng giá gói thầu mua sắm hàng hóa và cung cấp dịch vụ thuộc lĩnh vực trang thiết bị y tế, chủ đầu tư xác định giá gói thầu theo một trong các phương pháp sau đây: Thu thập báo giá do các cơ sở kinh doanh hàng hóa, dịch vụ thuộc lĩnh vực trang thiết bị y tế cung cấp; Khảo sát giá trúng thầu của hàng hóa, dịch vụ tương tự; Kết quả thẩm định giá của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, doanh nghiệp thẩm định giá.

"Trước đây kể cả trang thiết bị y tế độc quyền cũng yêu cầu phải có 3 báo giá mới có thể xây dựng giá gói thầu, tuy nhiên trên thực tế do thiết bị đó độc quyền nên không thể nào đáp ứng được tiêu chí 3 báo giá. Do đó, sự ra đời của Thông tư 14 sẽ góp phần gỡ khó cho các cơ sở khám chữa bệnh trong đấu thầu, mua sắm trang thiết bị y tế, đặc biệt là các cơ sở sử dụng những trang thiết bị chẩn đoán hình ảnh như CT, MR…"- ông Dương Đức Thiện nhấn mạnh.

Không còn phải bắt buộc 3 báo giá: Việc đấu thầu mua sắm, bảo dưỡng, sửa chữa trang thiết bị y tế thuận lợi hơn

Phân tích về Thông tư này, PGS.TS Đào Xuân Cơ – Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai nhấn mạnh: Đây là văn bản quan trọng hướng dẫn các bệnh viện thực hiện mua sắm vật tư thiết bị y tế.

"Theo quy định của Thông tư 58, Thông tư 68 và các quy định về đấu thầu trước đó sẽ khó khăn vì vật tư trang thiết bị y tế là đặc thù không giống hàng hóa bình thường khác. Có những hàng hoá, sản phẩm hay linh kiện chỉ có 1 công ty, 1 hãng sản xuất, 1 nhà phân phối. Đặc biệt đối với hóa chất thì thường theo máy, mà đấu thầu đi mua hóa chất khác không dùng được với máy đang có. Cùng đó là quy định trước đây việc mua sắm trang thiết bị y tế đòi hỏi 3 báo giá, nếu không đấu thầu không có 3 báo giá thì rơi vào trạng thái chỉ định thầu"- PGS.TS Đào Xuân Cơ nói.

Tuy nhiên, theo ông Cơ tại Thông tư 14 lần này đã giải quyết tất cả vấn đề đó. Trong trường hợp chỉ có 1-2 báo giá vẫn làm giá gói thầu. Việc tháo gỡ này sẽ lựa chọn mua sắm được vật tư thiết bị y tế đang chỉ có ít nhà cung cấp. Cùng đó, trước đây phải đi tìm giá rẻ thấp nhất, rất khó khăn để mua được vật tư thuốc tốt nhất để dùng cho người bệnh. Giờ các bệnh viện có thể mua được vật tư, trang thiết bị với giá cao nhất, phù hợp với chuyên môn để phục vụ tốt nhất cho người bệnh.

Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai cũng phân tích thêm: Thông tư quy định rất rõ, cho phép chủ đầu tư dựa vào hội đồng khoa học của Bệnh viện hay của Sở Y tế để căn cứ thực tiễn, căn cứ năng lực tài chính để quyết định giá định mua của thiết bị vật tư phục vụ công tác chuyên môn tại bệnh viện ở mức độ nào.

"Đây là điểm mới của Thông tư tránh tình trạng các lãnh đạo các bệnh viện mua phải xông hút với giá thấp nhất gây biến chứng phế quản; mua con dao phải rạch mấy lần mới đứt hoặc máy thiết bị hỏng hóc trước đây mua sắm linh kiện thay thế khó thì giờ Thông tư 14 giải quyết tất cả khó khăn này. Máy cộng hưởng từ của bệnh viện A hỏng bóng có thể gửi báo giá đến công ty bán linh kiện đó của máy, hãng đó để mua linh kiện thay cho máy. Việc này giải quyết nhiều khó khăn vướng mắc trong mua sắm thiết bị y tế cũng như mua sắm linh kiện sửa chữa máy"- PGS.TS Đào Xuân Cơ nhấn mạnh.

Đồng quan điểm, ông Đinh Hồng Thái – Phó Giám đốc Bệnh viện Việt Đức nêu rõ, Thông tư 14 ra đời nhằm cụ thể hoá những quy định của Nghị quyết 30, phạm vi bao trùm hơn, có những quy định cụ thể hơn, nhằm tạo nhiều cơ chế thuận lợi cho công tác đấu thầu mua sắm trang thiết bị y tế.

Thông tư đã mở rộng phạm vi trong đó có cả vấn đề sửa chữa, bảo dưỡng trang thiết bị y tế. Riêng về vấn đề này, các máy công nghệ cao phục vụ chụp chiếu thường của hãng nào sản xuất thì linh kiện chỉ có hãng đó có. Tuy nhiên trước đây muốn sửa chữa, bảo dưỡng thì vẫn phải có 3 báo giá. Thông tư 14 nêu rõ, trong trường hợp bảo dưỡng có thể có 1-2 báo giá, chủ đầu tư sẽ giao hội đồng xem xét, lựa chọn mà không phải chờ đủ 3 báo giá.Trước đây việc xây dựng giá đấu thầu khá khó khăn do yêu cầu tại Thông tư 58, Thông tư 68 và các quy định về đấu thầu mua sắm, phương pháp đầu tiên đòi hỏi phải có 3 báo giá và phải là báo giá thấp nhất.

Tại Thông tư 14 đã thay đổi, theo đó khi chủ đầu tư – bên mời thầu giao cho hội đồng xác định được yêu cầu kỹ thuật cơ bản và đăng thông tin chào giá trên cổng thông tin điện tử theo quy định thì kể cả trong trường hợp chỉ có 1-2 báo giá, hội đồng được quyền quyết định lựa chọn báo giá phù hợp, trong đó có thể lựa chọn báo giá cao hơn.

Tuy nhiên các bước chặt chẽ hơn vì đã xác định được yêu cầu về kỹ thuật, về chuyên môn nên hội đồng sẽ có cơ sở để lựa chọn phù hợp. Theo quy định trước đây, có thể dẫn tới tình trạng những mặt hàng có giá thấp sẽ trúng thầu tuy nhiên về mặt cấu hình, tính năng kỹ thuật lại chưa đáp ứng được mọi yêu cầu của chủ đầu tư.

Vậy nếu trong trường hợp chỉ có 2 báo giá, thậm chí là 1 báo giá thì có thể coi là độc quyền hay không? Trả lời câu hỏi này, ông Thái cho hay: Khi chủ đầu tư đã thực hiện theo đúng quy định, đăng thông tin rộng rãi trên các cổng thông tin và thu nhận báo giá của đơn vị gửi về, ngoài ra bệnh viện - ở đây là phòng vật tư còn tiến hành khảo sát thực tế của thị trường xem có bao nhiêu nhà cung cấp mặt hàng đó, giá ra sao.