Hoán cải xe máy chạy xăng sang điện tại TP.HCM, khó khả thi

Trước đề xuất của TP HCM về việc nghiên cứu cho phép hoán cải xe máy xăng sang xe điện (retrofit), nhiều thành viên trên các hội nhóm mạng xã hội cho rằng khó thành hiện thực bởi các rủi ro kỹ thuật, an toàn và các rào cản pháp lý. Dù mục tiêu là tận dụng xe cũ, giảm phát thải, nhưng việc này tiềm ẩn nhiều nguy cơ hơn lợi ích.

Theo đó, vấn đề lớn nhất của việc hoán cải nằm ở chỗ khung xe xăng và xe điện vốn không thể dùng chung. Khung xe xăng nguyên bản không được thiết kế để gắn pin và môtơ điện. Việc bỏ động cơ xăng và lắp môtơ điện thay thế sẽ làm thay đổi toàn bộ kết cấu, trọng lượng và sự phân bổ trọng lượng đã được nhà sản xuất tính toán kỹ lưỡng từ ban đầu.

Khi các linh kiện điện được lắp vào, chiếc xe có thể mất cân bằng, phá vỡ các thông số kỹ thuật ban đầu, gây ảnh hưởng trực tiếp đến hệ thống giảm xóc, lốp, khung và kết cấu chịu lực. Pin xe máy điện thường khá nặng và cần vị trí đặt tối ưu, điều mà khung xe xăng không đáp ứng được.

Hơn nữa, hệ thống treo và phanh của xe xăng cũng cần được tính toán lại, bởi gia tốc của xe máy điện thường lớn hơn đáng kể. Một chiếc xe hoán cải rất khó đảm bảo khả năng chống nước và tản nhiệt hiệu quả, khiến độ bền và độ an toàn giảm sút nghiêm trọng. Thực tế từ một số vụ cháy xe điện gần đây cho thấy, sau khi xe cháy trơ khung đã lộ ra thùng pin được độ, chế thêm.

Bên cạnh rủi ro kỹ thuật, việc hoán cải còn đối mặt với rào cản pháp lý. Hiện tại, quy trình đăng kiểm, pháp lý hướng dẫn cho xe hoán cải vẫn chưa rõ ràng. Nếu không có sự kiểm soát chặt chẽ, rất dễ bị lợi dụng cho việc độ chế công suất xe.

Nhiều người cho rằng việc chuyển đổi này không có tính thực dụng cao, đặc biệt là về thẩm mỹ và an toàn tổng thể. Hiện nay, nhiều hãng xe đã phát triển xe máy điện mới với chi phí tương đương hoặc thậm chí rẻ hơn xe xăng. Việc hoán cải, nếu tính toán chi phí, chưa chắc đã mang lại lợi ích kinh tế. Do đó, khi khung pháp lý chưa sẵn sàng, đề xuất này bị cho là chưa thực sự sát với thực tế.

Tại nhiều nước châu Á như Ấn Độ, việc chuyển đổi xe máy xăng sang điện đã xuất hiện. Các công ty phát triển những bộ "kit" (gồm pin, motor, hệ thống điện) riêng biệt cho từng dòng xe. Dù vậy, thách thức lớn nhất vẫn là quy chuẩn pháp lý và kiểm soát chất lượng đồng bộ để đảm bảo an toàn. Thực tế, rất khó để phân biệt một chiếc xe hoán cải đạt chuẩn an toàn khi chạy ngoài đường chỉ bằng mắt thường.

Tại Ấn Độ, dù Cơ quan Nghiên cứu Ôtô (ARAI) đã ban hành chuẩn kỹ thuật retrofit từ năm 2022 nhưng vẫn đối mặt nhiều rào cản. Các doanh nghiệp muốn hoán cải phải được chứng nhận về an toàn điện, kết cấu, pin và phanh, thế nên việc triển khai quy mô vẫn còn nhiều khó khăn.

Nguyên nhân đến từ độ an toàn của viên pin lithium thường nặng, chiếm nhiều không gian, dễ ảnh hưởng cân bằng và khả năng tản nhiệt nguyên bản của xe không đáp ứng tốt, làm tăng nguy cơ cháy nổ. Hơn nữa, chi phí chuyển đổi chưa hẳn đã rẻ, nếu tính cả pin (chiếm nửa giá trị bộ kit, tuổi thọ chỉ 3-5 năm), công lắp đặt và đăng kiểm, giá thành có thể bằng 60% đến 100% một chiếc xe điện mới có bảo hành chính hãng và thiết kế đồng bộ.