Chiều 22/10, tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 10, Quốc hội thảo luận tại tổ về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục; dự án Luật Giáo dục đại học (sửa đổi); dự án Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi).

CÀNG NGỒI GIẢNG ĐƯỜNG NHIỀU, BÁC SĨ CÀNG DỞ

Với hơn 20 năm kinh nghiệm làm bác sĩ và giảng dạy, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Tri Thức (đoàn TP HCM) đã phân tích những đặc thù cốt lõi của ngành y và cảnh báo về những bất cập nếu áp dụng một mô hình quản lý chung.

Thứ trưởng Nguyễn Tri Thức nhấn mạnh, ngành y có hệ thống đào tạo chuyên sâu riêng, gồm bác sĩ nội trú, chuyên khoa I và chuyên khoa II. Lực lượng này hiện chiếm tới 2/3 tổng số nhân lực sau đại học của ngành, thiên về thực hành lâm sàng và điều trị trực tiếp cho bệnh nhân.

Hệ thống này, theo mô hình của Pháp, đã tồn tại từ những năm 1970 và được công nhận ở hơn 50 quốc gia. Nó phát triển song song với hệ đào tạo thạc sĩ, tiến sĩ vốn tập trung vào nghiên cứu học thuật.

"Một bên tập trung vào nghiên cứu, một bên chú trọng vào thực hành. Hai hướng này bổ sung cho nhau, không thể nói tiến sĩ giỏi hơn chuyên khoa II hay ngược lại", ông Thức phân tích và dẫn chứng, tại các bệnh viện, phần lớn bác sĩ theo học chuyên khoa, trong khi giảng viên ở các trường đại học chủ yếu là thạc sĩ, tiến sĩ.

Tuy nhiên, do các văn bằng chuyên khoa và nội trú chưa được công nhận chính thức trong hệ thống văn bằng quốc gia trong thời gian dài, nhiều bất cập đã phát sinh. Thứ trưởng cho biết, Nghị quyết số 72 của Bộ Chính trị đã nêu rõ: Thực hiện đào tạo chuyên sâu, đặc thù trình độ sau đại học thuộc hệ thống giáo dục quốc dân.

"Điều đó có nghĩa Bộ Chính trị đã chính thức công nhận đây là một bộ phận của hệ thống giáo dục quốc dân, do Bộ Y tế quản lý. Thế nhưng, trong dự thảo Luật lần này, không có một chữ nào nhắc đến Bộ Y tế", ông Thức bày tỏ sự băn khoăn.

Thứ trưởng Nguyễn Tri Thức khẳng định, vấn đề không phải là "giành việc" mà nằm ở tính đặc thù không thể thay đổi của ngành y. Đào tạo y khoa phải gắn chặt với bệnh viện và người bệnh.

"Càng ngồi giảng đường nhiều bao nhiêu, bác sĩ càng dở bấy nhiêu. Một bác sĩ giỏi phải học từ bệnh nhân, coi bệnh nhân là người thầy của mình", ông chia sẻ.

Ông dẫn chứng, sinh viên y khoa dành tới 2/3 thời gian học tại bệnh viện. Mỗi trường y đều phải có bệnh viện thực hành. Do đó, nếu toàn bộ hệ thống giáo dục y tế bị chuyển về cho Bộ Giáo dục và Đào tạo quản lý, ông "thật sự không hiểu Bộ sẽ quản lý thế nào với một lĩnh vực chuyên môn sâu như vậy".

Hiện nay, hệ thống đào tạo y khoa đang bị phân mảnh: cao đẳng điều dưỡng do Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội cấp phép, đại học y tư thục do Bộ Giáo dục và Đào tạo quản lý, còn Bộ Y tế chỉ trực tiếp quản lý 11 trường đại học y công lập. Tình trạng "mỗi bộ quản lý một kiểu" đã dẫn đến chất lượng đào tạo không đồng đều.

Vì vậy, ông đề nghị cần giữ nguyên các trường đào tạo khối ngành sức khỏe thuộc sự quản lý của Bộ Y tế.

"Chỉ có Bộ Y tế mới nắm rõ nhu cầu nhân lực, số lượng bác sĩ từng chuyên khoa và điều phối nguồn lực. Nếu chuyển toàn bộ về Bộ Giáo dục và Đào tạo, đây sẽ là vấn đề rất nghiêm trọng đối với ngành y Việt Nam", Thứ trưởng Nguyễn Tri Thức nói.

CẦN MỘT CHƯƠNG RIÊNG CHO ĐÀO TẠO Y TẾ

Đồng tình với quan điểm trên, đại biểu Quốc hội, Giám đốc Sở An toàn thực phẩm TP HCM Phạm Khánh Phong Lan cho rằng, cần thiết kế một chương riêng trong luật để công nhận các đặc thù của đào tạo y tế.

"Nếu là bệnh nhân, tôi sẽ yên tâm hơn khi phó thác sức khỏe của mình vào tay các bác sĩ chuyên khoa II, chuyên khoa I và bác sĩ nội trú. Đó là những người thường xuyên ở bệnh viện, trau dồi nghề nghiệp qua thực tế cầm tay chỉ việc", bà Lan chia sẻ thẳng thắn.

Bà cũng chỉ ra thực trạng "nhà nhà làm trường y, trường dược" và đề nghị luật phải quy định chặt chẽ điều kiện thành lập, đặc biệt là phải có bệnh viện thực hành rõ ràng, tránh tình trạng một bệnh viện ký hợp đồng với quá nhiều trường.

Phát biểu sau đó, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi (đoàn TP HCM) cũng bày tỏ sự thống nhất cao với phân tích của Thứ trưởng Nguyễn Tri Thức.

Ông cho rằng xã hội có ba "người thầy" cần được quan tâm đặc biệt từ chất lượng đầu vào đến đào tạo, đó là thầy giáo, thầy thuốc và thầy pháp lý (luật sư).

"Nếu chúng ta chỉ gom lại một đầu mối theo kiểu hành chính thì có khi không đạt được mục tiêu đào tạo ra những người thầy tốt nhất cho đất nước", ông Mãi nhận định và đề nghị Ban soạn thảo tiếp thu các ý kiến này để thể hiện rõ trong dự thảo luật.