Hai gói thầu tại Tân Đông Hiệp (TPHCM): Lại thấp thỏm kịch bản "một người dự, giá sát nút"

Bối cảnh sắp xếp, sáp nhập các đơn vị hành chính trên cả nước theo các Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đang đặt ra yêu cầu cấp thiết về việc duy trì ổn định và nâng cao hiệu quả hoạt động đầu tư công. Tuy nhiên, tại một số gói thầu, việc chỉ có một nhà thầu tham dự với tỷ lệ tiết kiệm ngân sách rất thấp đang đặt ra những câu hỏi về tính cạnh tranh và minh bạch.

Hai gói thầu xây lắp tại UBND phường Tân Đông Hiệp (thuộc TP HCM) đang thu hút sự chú ý khi cùng ghi nhận kịch bản "một mình một ngựa".

Thực trạng "độc diễn" và tỷ lệ tiết kiệm 0,16% và 0,21%

Theo các biên bản mở thầu vừa được công bố, cả hai gói thầu do Uỷ ban nhân dân phường Tân Đông Hiệp làm chủ đầu tư đều chỉ có duy nhất một nhà thầu tham dự là Công ty TNHH Xây dựng Thành Tân Thuận (MST: 0304375794). Đáng chú ý, giá dự thầu của doanh nghiệp này đưa ra rất sát với giá gói thầu.

Cụ thể, tại gói thầu "Xây dựng (đã bao gồm chi phí di dời trụ điện hạ thế)" thuộc dự án Nâng cấp, mở rộng hẻm tổ 20, 21, 22B khu phố Đông Thành (Mã TBMT: IB2500430955, KHLCNT: PL2500225636):

• Giá gói thầu được phê duyệt là 5.187.293.134 đồng.
• Công ty TNHH Xây dựng Thành Tân Thuận là nhà thầu duy nhất nộp hồ sơ dự thầu với giá 5.179.101.215 đồng.
• Nếu trúng thầu, tỷ lệ tiết kiệm cho ngân sách nhà nước chỉ đạt 8.191.919 đồng, tương đương mức 0,16%.

Tình huống tương tự lặp lại tại gói thầu "Xây dựng" thuộc dự án Nâng cấp, mở rộng đường hẻm số 23, hẻm số 24 và hẻm 81 đường Trần Thị Xanh (Mã TBMT: IB2500431150, KHLCNT: PL2500225741):

• Giá gói thầu là 2.405.666.809 đồng.
• Công ty TNHH Xây dựng Thành Tân Thuận cũng là nhà thầu duy nhất tham dự với giá 2.400.570.033 đồng.
• Mức tiết kiệm ở gói thầu này là 5.096.776 đồng, tương đương tỷ lệ 0,21%.

Cả hai gói thầu hiện đang trong giai đoạn xét thầu. Dù việc nhà thầu duy nhất tham dự và trúng thầu không vi phạm quy định, nhưng khi hiện tượng này xảy ra đồng thời với tỷ lệ tiết kiệm ngân sách gần như bằng không, dư luận đang đặt câu hỏi về tính cạnh tranh thực chất và hiệu quả kinh tế của các cuộc thầu sử dụng vốn đầu tư công.

Năng lực nhà thầu và mối quan hệ với đơn vị tư vấn

Phân tích dữ liệu về Công ty TNHH Xây dựng Thành Tân Thuận (do ông Nguyễn Văn Thuận làm Giám đốc) cho thấy một bức tranh hoạt động đấu thầu khá sôi nổi. Tính đến tháng 10/2025, doanh nghiệp này đã tham gia 61 gói thầu, trong đó trúng 45 gói, trượt 11 gói, 3 gói chưa có kết quả (bao gồm 2 gói thầu nêu trên) và 2 gói đã bị huỷ. Tổng giá trị trúng thầu (bao gồm cả vai trò độc lập và liên danh) là hơn 143,5 tỷ đồng.

Riêng trong năm 2025, Công ty Thành Tân Thuận đã tham gia 12 gói thầu, trúng 7 gói và trượt 2 gói, cho thấy tỷ lệ trúng thầu khá cao (khoảng 78% nếu chỉ tính trên các gói đã có kết quả).

Điều đáng quan tâm là mối quan hệ giữa nhà thầu này với các đơn vị tư vấn được Uỷ ban nhân dân phường Tân Đông Hiệp lựa chọn để thực hiện các công việc liên quan đến hai gói thầu.

Đối với gói thầu hẻm tổ 20, 21, 22B (IB2500430955), đơn vị lập E-HSMT là Công ty TNHH Tư vấn Đầu tư Xây dựng AIC. Dữ liệu lịch sử cho thấy, Công ty Thành Tân Thuận có "duyên" đặc biệt với đơn vị tư vấn này. Nhà thầu đã tham gia 5 gói thầu do Công ty TNHH Tư vấn Đầu tư Xây dựng AIC mời thầu và đạt tỷ lệ trúng thầu tuyệt đối 100% (trúng cả 5 gói) .

Đối với gói thầu hẻm 23, 24, 81 Trần Thị Xanh (IB2500431150), đơn vị lập E-HSMT là Công ty TNHH Tư vấn Công nghệ Xây dựng Quang Minh và đơn vị thẩm định E-HSMT là Công ty TNHH Quản lý Xây dựng Hưng Thịnh.

• Với Công ty TNHH Tư vấn Công nghệ Xây dựng Quang Minh, Công ty Thành Tân Thuận từng tham gia 3 gói thầu, trúng 1 và trượt 2 .
• Với Công ty TNHH Quản lý Xây dựng Hưng Thịnh, Công ty Thành Tân Thuận đã tham gia 2 gói thầu và cũng đạt tỷ lệ trúng thầu 100% (trúng cả 2 gói) .

Việc một nhà thầu "quen mặt", có tỷ lệ trúng thầu cao tại các gói thầu do những đơn vị tư vấn cụ thể mời thầu/lập hồ sơ/thẩm định, lại là nhà thầu duy nhất tham gia các gói thầu của Uỷ ban nhân dân phường Tân Đông Hiệp, đặt ra nghi vấn về việc liệu thông tin mời thầu có được công khai rộng rãi, hay các yêu cầu của hồ sơ mời thầu có vô tình tạo rào cản, làm hạn chế sự tham gia của các nhà thầu tiềm năng khác hay không.

Luật đấu thầu và trách nhiệm giải trình của chủ đầu tư

Bối cảnh pháp lý của hoạt động đấu thầu đã có nhiều thay đổi lớn sau khi Luật Đấu thầu số 22/2023/QH15, các Luật sửa đổi (Luật số 57/2024/QH15, Luật số 90/2025/QH15), Nghị định 214/2025/NĐ-CP và Thông tư 79/2025/TT-BTC được ban hành.

Chia sẻ về vấn đề này, chuyên gia đấu thầu Đào Giang nhận định: "Hệ thống pháp luật mới, đặc biệt là Luật số 90/2025/QH15 và Nghị định 214/2025/NĐ-CP, đã trao quyền tự chủ lớn hơn cho chủ đầu tư, đơn cử như việc phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu không còn cần sự phê duyệt của người có thẩm quyền trong nhiều trường hợp, hay chủ đầu tư tự tổ chức thẩm định các nội dung (nếu có). Tuy nhiên, quyền tự chủ lớn hơn phải đi kèm với trách nhiệm giải trình cao hơn. Chủ đầu tư, ở đây là Uỷ ban nhân dân phường Tân Đông Hiệp, phải chịu trách nhiệm toàn diện trước pháp luật về tiến độ, chất lượng và đặc biệt là hiệu quả của gói thầu. Hiệu quả không chỉ là hoàn thành công trình, mà còn là hiệu quả kinh tế, thể hiện qua tính cạnh tranh và tỷ lệ tiết kiệm ngân sách".

Dưới góc độ pháp lý, Luật sư Nguyễn Quốc Vũ (Đoàn Luật sư TP.HCM) phân tích: "Luật Đấu thầu số 22/2023/QH15 và các văn bản sửa đổi, hướng dẫn thi hành luôn nhấn mạnh 05 mục tiêu cốt lõi: Cạnh tranh, công bằng, minh bạch, hiệu quả kinh tế và trách nhiệm giải trình. Việc một nhà thầu duy nhất tham dự không phải là hiếm, và nếu quy trình được tuân thủ, về lý thuyết là không sai. Tuy nhiên, khi hiện tượng này đi kèm với tỷ lệ tiết kiệm chỉ 0,16% hay 0,21%, mục tiêu 'hiệu quả kinh tế' rõ ràng chưa đạt được ở mức tối ưu. Cơ quan quản lý nhà nước cần giám sát chặt chẽ các gói thầu có dấu hiệu kém cạnh tranh, đặc biệt là vai trò của các đơn vị tư vấn trong việc lập và thẩm định hồ sơ mời thầu, để đảm bảo không có các điều kiện gây hạn chế sự tham gia của nhà thầu, vô tình hoặc hữu ý tạo lợi thế cho một nhà thầu cụ thể".

Kết quả cuối cùng của hai gói thầu tại phường Tân Đông Hiệp vẫn đang chờ quyết định phê duyệt từ chủ đầu tư. Dư luận mong đợi một quyết định không chỉ đúng quy trình, mà còn phải đảm bảo sự hài hòa giữa các mục tiêu của đấu thầu, sử dụng hiệu quả từng đồng vốn ngân sách.